Oksitosin hormonu nedir ne işe yarar karaciğerle arasındaki iletişim nasıldır? Hedef ettiği organlar hangileridir?

Hormonlar endokrin bezlerinden yani iç salgı bezlerinden salgılanarak kana karışan ve organların çalışmasında önemli rolü olan kimyasal habercilerdir. Herhangi bir sebeple hormonlar, normalden az veya fazla üretilirse fizyolojik ve/veya psikolojik bazı sağlık sorunları gelişebilir. Oksitosin hormonu da fizyolojik ve psikolojik pek çok süreçte görev alan önemli hormonlardan bir tanesidir. Aşk-sevgi hormonu olarak da bilinen oksitosin beyinde bulunan hipotalamusta üretildikten sonra hipofiz bezine gelen ve buradan kana karışan bir hormondur.

Dokuz amino asitten meydana gelen peptit bir hormon olan oksitosin, hem hormon hem de nörotransmitterdir. Bir diğer ifadeyle kan dolaşımında hormon olarak bulunurken merkezi sinir sisteminde sinirler arasında bilgi akışını sağlayan iletkenler olarak görev alır.

Hipotalamusta üretilmesinin ardından hipofiz bezinden kan dolaşımına karışan oksitosin doğum sırasında rahmin kasılması uyararak doğumun gerçekleşmesine katkı sağlar. Ek olarak doğumdan sonra memede bulunan kanallardan sütün dışarı atılmasında görev alır. Kan dolaşımında hormon olarak bulunmasının yanı sıra merkezi sinir sisteminde de nörotransmitter olarak görev alması oksitosinin psikolojik ve davranışsal etkiler de göstermesinin önemli nedenlerindendir.^[1]

Oksitosini yüksek olan erkek eşini aldatmaz.

-M.B. KAPAN

Ayrıca bildiğim kadarıyla oksitosin hormonu, karaciğer ile doğrudan bir etkileşime girmiyor; ancak, oksitosinin vücutta geniş etkileri olduğu için karaciğer fonksiyonları üzerinde dolaylı etkileri olabilir.

Oksitosin başlıca şu organlara etki eder;

• Rahim
• Meme Bezleri
• Beyin
• Kalp ve Damar Sistemi
• Bağışıklık Sistemi

Oksitosin, normalde hipotalamusta üretilen ve arka hipofiz tarafından salınan bir peptid hormonu ve nöropeptiddir.^[1]

Başlıca işlevleri doğum sırasında uterusun kasılmalarını uyarmak, emzirme döneminde sütün dışarı atılmasını (letdown) uyarmak ve annenin besleyici davranışını teşvik etmektir. Oksitosinin bir dizi başka fizyolojik ve davranışsal süreci, özellikle de erkeklerde ve kadınlarda cinsel ve sosyal davranışları etkilediği düşünülmektedir. Her iki cinsiyette de oksitosin hipotalamus tarafından üretilir ve depolanarak arka hipofiz bezinden kan dolaşımına salgılanır.^[2]

Oksitosinin periferik etkileri esas olarak hipofiz bezinden salgılanmasını yansıtır. Oksitosinin davranışsal etkilerinin, hipofiz bezine projekte olanlardan veya onlardan kollateral olanlardan farklı olarak, merkezi olarak projekte olan oksitosin nöronlarından salınımı yansıttığı düşünülmektedir.^[3]

Oksitosin reseptörleri, amigdala, ventromedial hipotalamus, septum, nükleus akumbens ve beyin sapı dahil olmak üzere beyin ve omuriliğin birçok yerinde nöronlar tarafından ifade edilir, ancak dağılım türler arasında belirgin şekilde farklılık gösterir.^[4]

Bu madde, insanlarda sosyal bağ, sevgi, üreme, doğum ve doğum sonrası dönemi içeren davranışlarda rol oynar.^[5][6][7]

Oksitosin in vivo karaciğer fibrozisini hafifletir ayrıca karaciğerde oksitosin reseptörleri bulunur.^[8]