Neden kuşların tüyleri yumuşaktır?

Kuşların tüyleri beta-keratin (memelilerde ise alfa-keratin) yapıdadır. Derinin epidermis tabakasını oluşturan beta-keratin kuşlarda ve sürüngenlerde görülür, su geçirmeyen ve kuruyunca derinin çatlamasını engelleyen bir yapıya sahiptir.

Kuş tüyleri 7 değişik formda görülür. Bunların hepsi beta-keratinden farklı biçimlerde gelişmiş deri halleridir diyebiliriz.

1) kanat tüyleri (telek) : bunlar kanatlarda yer alır. Telekler hafiftir, kaldırma kuvvetleri vardır ve kolayca eski haline dönme özelliğine sahiptirler. Eğer bir teleği mikroskopla incelersek karşımıza olağanüstü bir tasarım çıkar. Tüylerin ortasında bildiğimiz gibi uzun ve sert bir boru bulunuyor ve bu borunun iki tarafından da yüzlerce tüy çıkar. Bu tüylerin boyları, yumuşaklıkları ve muhteşem tasarımlarıyla kuşlara havada uçma özelliği sağlamaktadırlar.Daha ilginç olanı ise bu tüylerin üzerinde de tüycük denilen ve gözle görülemeyecek kadar küçük olan çok daha küçük tüylerin olmasıdır. Bu tüylerin üzerinde de çengel adı verilen minik kancalar vardır ve bu kancalar sayesinde her tüycük birbirine sanki fermuar gibi tutunur. Çengeller bir fermuarın iki tarafı gibi birbirine kenetlenmiş durumdadır. Bu tüycükler o kadar bitişiktir ki, tüyün üzerine duman üflenirse aralarından geçemez.Çengeller herhangi bir şekilde birbirlerinden ayrılırsa, kuşun silkinmesi yada gagasıyla tüylerini düzeltmesi tüylerinin eski haline dönmesi için yeterlidir. Kuşlar hayatlarını sürdürebilmek için tüylerini daima temiz, bakımlı ve her an kullanmaya hazır tutmak zorundadırlar.

2) iç tüyler (hav )(down): Bu tüylerin gövdesinde kancalar bulunmaz, bu sebeple dik duramaz ve püskül gibi dağınık dururlar. Teleklerin arkalarında ve altında bulunurlar. Gri ve beyaz renktedirler. Isı yalıtımında görevlidirler, göğüs ve karın bölgelerinde bolca bulunurlar. Yavru kuşların vücudunda genelde hav tüyler bulunur.

3) kuyruk tüyleri: telek yani kanat tüylerine benzer ama simetriktir. Uçmaya başlarken kalkışta ve yön vermede iş görürler.

4) vücudunu saran (torso ve bacaklar) dış tüyler: bu tüyler renkli çeşitli renklerde ve sugeçirmez özellikte teleğe göre kısa tüylerdit.

5) semiplume: vücudu saran dış tüylerle hav arasında yarı sugeçirmez, yarı hav yapıdadır.

6) plume: kıl tipi tüylerdir. Uzun bir kıl şeklindedir ve ucunda çatallaşma görülür. Bu çatalsı yapı vücut tüylerinin pozisyonunu tespit eder.

7) bristal da kıl tipi tüylerdir.Baş ve ağız çevresi gibi bölgelerde olup ağız ve gözleri korur.

Kuşların atalarının dinazorlar olduğunu biliyoruz. Bazı dinazorların tüylü olduğu sanılıyor fakat onlarda tüylerin rolü muhtemelen sadece görseldi. Kuşlarda ise tüyler zamanla sugeçirmeme, rüzgara dayanıklı ve uçmayı sağlayacak şekilde fonksiyonlar geliştirdi.

Kuş tüylerinin evriminde ise muhtemelen önce ortası boşluk olan, ucu kapalı boru şeklinde kıllar oluştu. Sonra bunlardan bazıları hav gibi yumuşak, düzensiz tüylere evrildi. Daha sonra ilk boru tipi ile hav tipinin birleşimi yani bir boru çevresinde küçük yumuşak tüyler oluştu. Daha sonra bu tip tüylerde çengel çengel birbirine geçen ve zamanla da kanatlarda ortadaki borunun asimetrik olarak çevresinde çıkan küçük tüyler oluştu.