Omurgalıların birbiriyle bağlantsını gösteren filogenetik ağaca bir göz atmak bu organ ve hücre spesifikleşmesini anlamanıza yardımcı olacaktır.
Öncelikle kan hücrelerinin ataları omurgasızlardan süngerlere dayanıyor ve bu arkeositler fagositik (bağışıklık hücresi) karakterdeler. Arkeositlerin zamanla oksijen ve besin taşımaya özelleşen ve fagositik hücreleden ayrılan yapısı Annelidslerde (segmentli deniz kurtları) ortaya çıkıyor. Daha sonra da omurgalılarda evrimleşerek devam ediyor.
Memelilerde kan ve bağışıklık sistemini oluşturan organ ve hücreler omurgalılar içerisinde belirli bir düzen içerisinde ilerlemiş.
Bilinen en ilkel omurgalılardan çenesiz balık (lamprey), çeneli balık ve kıkırdaklı balıklarda "kemik iliği" bulunmuyor. Kan ve bağışıklık hücreleri böbreklerde özellikle böbreğin ön kısmında (pronephros), bağırsak lenf düğümlerinde üretiliyor. Çeneli balıklar ve kıkırdaklı balıklarda dalak gelişmeye başlarken bu dalak ve karaciğerin memelilerdeki fonksiyonlarına henüz ulaşmadığını görüyoruz.
Kemik iliği amphibian (su semenderi, kurbağa)'da görülmeye başlıyor. Reptillerde'de böbreğin kan ve bağışıklık hücreleri geliştirme fonksiyonu diğer organlara devredilmiş oluyor.
Kan hücrelerinin üretimininin böbreklerden kemik iliğine geçerken bazı fonksiyonlarda böbreğin hala sorumlu olması (eritropoetin üretmek gibi) kabaca böyle özetlenebilir.
Trombositlerin gelişimi de memelilere kadar değişiklik göstermiş. Sürüngenlerde ve kuşlarda görülen trombositler memelilerde görülen plateletlerin ilkel hali. Bu trombositler sadece birikerek pıhtılaşmayı sağlarken eutherianlarla birlikte aktive olup invazyon gösteren trombositlere doğru evrilmiş. Hatta bu evrim sayesinde plazentalı gebeliğin mümkün olduğunu savlayan bir makale de ekte.
Kaynaklar
- J. F. Martin. Plateletlerin Kökeni Eutherianlarda Plasentanın Gelişimine Olanak Sağlıyor. (10 Eylül 2019). Alındığı Tarih: 30 Eylül 2021. Alındığı Yer: | Arşiv Bağlantısı
