Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Yeni Soru Sor
Paylaşım Yap
Sorulara Dön
Akın Yıldız
Üye 30 Haziran 2022 2 Cevap
1

Neden ihtiyacımız olduğu an hafızamızdaki her bilgiyi çağıramıyoruz?

Herhangi bir konuyla ilgili hafızaya işlenen görsel ya da işitsel bir bilgiyi istesek dahi hatırlayamadığımız zamanlar oluyor. Bunun nedeni nedir acaba? Yani sahip olduğumuz bilgiye ulaşmakta yaşanan zorluğun sebebi ne olabilir?
309 görüntülenme
  • Şikayet Et
  • Mantık Hatası
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Tüm Reklamları Kapat
2 Cevap
Silinmiş Üye
Silinmiş Üye Araştırmacı 15 Temmuz 2022

Beyin tüm anıları ve bilgileri saklamaz. Tekrar edilen, önemli ve etkisinden çıkılamamış ya da günlük yaşantıda uygulayabildiğiniz (örneğin A meyvesi size X vitaminini verir dersem siz A meyvesini yer ve benim dediğimi uygularsınız) bilgileri saklar. Böylece beyin büyük bir bunalımdan kurtulmuş olur ve yeni bilgilere yer açılır.

Bu cevap, soru sahibi tarafından en iyi cevap seçilmiştir. Ancak bu, cevabın doğru olduğunu garanti etmez.
2
  • Şikayet Et
  • Mantık Hatası
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Dinçer Arslan
Meraklı 2 Şubat 2023

Bellek (hafıza) çok ilginç bir konu ve eğlenceli de aslında, beynin çeşitli enstrumananlar kullandığı bir alan bilgi depolama kısmı ve çok çeşitli alt katmanlara da sahip. Örnek olarak ;

Uzun süreli ve kısa süreli olmak üzere iki farklı çeşidinden bahsedebiliriz.

Kısa Süreli Hafıza

Tüm Reklamları Kapat

Kısa süreli hafızada bilgiler bilinçli olarak hatırlanabilir düzeyde olurlar ve geçici olarak orada depolanır daha sonra yok olurlar. Bu süre dakikayı bulmaz düzeydedir. Tabii bize bilgileri ileten duyularımız nedeniyle, bilgi buraya gelmeden önce kategorize edilir ve semantik, işitsel, görsel şekilde birbirinden ayrılır ve beraber muhafaza edilir (tabii çok kısıtlı süreler) ve içlerinden ilgi çekenler, kısa süreli hafızaya gitmeye hak kazanır. Bilginin, buradan uzun süreli hafızaya geçişi ise tekrarla mümkün, bu minvalde ezber, pek de kötü bir yöntem sayılmaz. Tabii işler öyle çabucak hallolmuyor, işin içinde farklı ölçü birimleri de var. Mesela motivasyon ve strateji kavramları da rol alıyor, ayrıca uyku düzeni, beslenme, odaklanma gibi bir sürü faktör de bulunmakta. Ancak, bu kavram oldukça fazla eleştirildi, yerine genellikle çalışan hafıza modelini gösterilir.

Uzun Süreli Hafıza

Burada işler, daha güzel ve tatmin edici bir hâl alıyor. Çünkü uzun süreli hafıza çeşitleriyle beraber, kavramsal anlamda kesin olmasa da, sınırsız bir alana sahip olduğu söyleniyor. Nedir bu? Yani uzun süreli hafızaya geçmeyi başarabilen her bilgi sizinle ölümünüze kadar gelme potansiyeline sahip gibi görünüyor. E o zaman her istediğimizi neden hatırlayamıyoruz? İşte bu noktada sorunuzun cevabına geliyoruz.

Açık ve Örtük Bellek

Tüm Reklamları Kapat

Aslında gayet basit. Bilinç düzeyine ulaşan (açık), ulaşmayan (örtük) bellek.

Açık olanı da ayıklarsak, semantik ve epizodik diyebiliriz. Semantik, anlamlarla ilişkilendirilen bir hafıza çeşidi, örnek olarak " Karadenizin çayı meşhurdur." tarzı bir bilgi, semantik anlamda depolanır. Epizodik ise daha pratik yönlüdür, mekan ve olayları birleştirir. Örnek olarak eğer bir yoldan geçerken, gece karanlığında karşımıza bir köpek çıkıp bizi kovalarsa, bu hafızamızda, köpek ve o yol arasında bir bağ yaratır ve biz her köpeği görüşümüzde o mekanı, her mekanı görüşümüzde o köpeği hatırlarız. Bu, doğa için de çok işlevsel bir beceri. Bunlar, bilinç düzeyinde erişilebilir bilgileri oluşturur ve bunların hatırlanamaması, ya semantik anlamda yeterli nöral bağlantı kurulmadığından, ya da nöron yolunun farklı bilgilerle bağ kurarak değişime uğraması olabilir.

Ya da örtük yani bilinç düzeyine erişmeyen, bildiğimizin farkında olduğumuz ama bilinen kavramı açıklayamadığımız bilgilerdir. Bir yetenek edindiğinizde, bunun gerçekleşmesine daha kolay şahit olursunuz. Örneğin, gitar çalmayı öğrenirken, gitarı ilk zamanlar bilinç düzeyinde hatırlayabildiğiniz yönergelerle çalmaya çalışırsınız, bir süre sonra bu hatırlama durumu, işi yavaşlattığı için yorucu bir hal almaya başlar ve artık refleksif bir yeti haline gelir. Böylece, bilgileri bilinçli olarak hatırlamaya gerek duymadan, gitarı çalarsınız. Bu iyi bir şeydir, çünkü böylece bilincin harcadığı o enerjiyi başka şeylere ayırabilirsiniz. Ve bu tasarruf doğada çok daha hayati bir öneme sahipti, hemen her özelliğimiz gibi. Fakat, bellek; aydınlatılması gerekilen noktalara sahip ve henüz mutlak bir kesinliğe kavuşmamıştır. Mesela bazı araştırmalar, sinapsları, bu depolamanın ana merkezi olmadığını ortaya koyuyor. Bu yolla bir deniz canlısının, uzun süreli hafızasını yok edip, tekrar geri getirebilmişlerdir.

Sonuç Olarak

Bu hatırlama süreci, çok çeşitli nedenlerke sekteye uğrayabilir. Ancak bir önlem olarak, beyin bağlantı kurmayı ve o şekilde öğrenmeyi sever, bu nedenle öğrendiğiniz bilgileri bağlantılar kurarak ve diğer kavramlarla ilişkilendirecek yanlarını ortaya çıkararak öğrenirseniz, hatırlaması daha kolay bir hale geleceklerdir.

ek bir tavsiye; Dean Burnett - Aptal Beyin kitabı da bu konuyu ele alan bölümleri olan, güzel bir popüler bilim kitabıdır, alanla ilgili iseniz tavsiye ederim.

Kaynaklar

  1. S. Cosier. Could Memory Traces Exist In Cell Bodies?. (1 Mayıs 2015). Alındığı Tarih: 2 Şubat 2023. Alındığı Yer: Scientific American doi: 10.1038/scientificamericanmind0515-14b. | Arşiv Bağlantısı
  2. A. D. . Baddeley. (2007). Short-Term Memory For Word Sequences As A Function Of Acoustic, Semantic And Formal Similarity. The Quarterly Journal of Experimental Psychology. doi: 10.1080/14640746608400055. | Arşiv Bağlantısı
6
  • Şikayet Et
  • Mantık Hatası
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close