Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Sorulara Dön
1

Neden ihtiyacımız olduğu an hafızamızdaki her bilgiyi çağıramıyoruz?

Herhangi bir konuyla ilgili hafızaya işlenen görsel ya da işitsel bir bilgiyi istesek dahi hatırlayamadığımız zamanlar oluyor. Bunun nedeni nedir acaba? Yani sahip olduğumuz bilgiye ulaşmakta yaşanan zorluğun sebebi ne olabilir?
270 görüntülenme
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
2 Cevap
Görkemli Mareşal
Araştırmacı

Beyin tüm anıları ve bilgileri saklamaz. Tekrar edilen, önemli ve etkisinden çıkılamamış ya da günlük yaşantıda uygulayabildiğiniz (örneğin A meyvesi size X vitaminini verir dersem siz A meyvesini yer ve benim dediğimi uygularsınız) bilgileri saklar. Böylece beyin büyük bir bunalımdan kurtulmuş olur ve yeni bilgilere yer açılır.

Bu cevap, soru sahibi tarafından en iyi cevap seçilmiştir. Ancak bu, cevabın doğru olduğunu garanti etmez.
2
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Dinçer Arslan
Meraklı

Bellek (hafıza) çok ilginç bir konu ve eğlenceli de aslında, beynin çeşitli enstrumananlar kullandığı bir alan bilgi depolama kısmı ve çok çeşitli alt katmanlara da sahip. Örnek olarak ;

Uzun süreli ve kısa süreli olmak üzere iki farklı çeşidinden bahsedebiliriz.

Tüm Reklamları Kapat

Kısa Süreli Hafıza

Kısa süreli hafızada bilgiler bilinçli olarak hatırlanabilir düzeyde olurlar ve geçici olarak orada depolanır daha sonra yok olurlar. Bu süre dakikayı bulmaz düzeydedir. Tabii bize bilgileri ileten duyularımız nedeniyle, bilgi buraya gelmeden önce kategorize edilir ve semantik, işitsel, görsel şekilde birbirinden ayrılır ve beraber muhafaza edilir (tabii çok kısıtlı süreler) ve içlerinden ilgi çekenler, kısa süreli hafızaya gitmeye hak kazanır. Bilginin, buradan uzun süreli hafızaya geçişi ise tekrarla mümkün, bu minvalde ezber, pek de kötü bir yöntem sayılmaz. Tabii işler öyle çabucak hallolmuyor, işin içinde farklı ölçü birimleri de var. Mesela motivasyon ve strateji kavramları da rol alıyor, ayrıca uyku düzeni, beslenme, odaklanma gibi bir sürü faktör de bulunmakta. Ancak, bu kavram oldukça fazla eleştirildi, yerine genellikle çalışan hafıza modelini gösterilir.

Tüm Reklamları Kapat

Uzun Süreli Hafıza

Burada işler, daha güzel ve tatmin edici bir hâl alıyor. Çünkü uzun süreli hafıza çeşitleriyle beraber, kavramsal anlamda kesin olmasa da, sınırsız bir alana sahip olduğu söyleniyor. Nedir bu? Yani uzun süreli hafızaya geçmeyi başarabilen her bilgi sizinle ölümünüze kadar gelme potansiyeline sahip gibi görünüyor. E o zaman her istediğimizi neden hatırlayamıyoruz? İşte bu noktada sorunuzun cevabına geliyoruz.

Açık ve Örtük Bellek

Aslında gayet basit. Bilinç düzeyine ulaşan (açık), ulaşmayan (örtük) bellek.

Açık olanı da ayıklarsak, semantik ve epizodik diyebiliriz. Semantik, anlamlarla ilişkilendirilen bir hafıza çeşidi, örnek olarak " Karadenizin çayı meşhurdur." tarzı bir bilgi, semantik anlamda depolanır. Epizodik ise daha pratik yönlüdür, mekan ve olayları birleştirir. Örnek olarak eğer bir yoldan geçerken, gece karanlığında karşımıza bir köpek çıkıp bizi kovalarsa, bu hafızamızda, köpek ve o yol arasında bir bağ yaratır ve biz her köpeği görüşümüzde o mekanı, her mekanı görüşümüzde o köpeği hatırlarız. Bu, doğa için de çok işlevsel bir beceri. Bunlar, bilinç düzeyinde erişilebilir bilgileri oluşturur ve bunların hatırlanamaması, ya semantik anlamda yeterli nöral bağlantı kurulmadığından, ya da nöron yolunun farklı bilgilerle bağ kurarak değişime uğraması olabilir.

Ya da örtük yani bilinç düzeyine erişmeyen, bildiğimizin farkında olduğumuz ama bilinen kavramı açıklayamadığımız bilgilerdir. Bir yetenek edindiğinizde, bunun gerçekleşmesine daha kolay şahit olursunuz. Örneğin, gitar çalmayı öğrenirken, gitarı ilk zamanlar bilinç düzeyinde hatırlayabildiğiniz yönergelerle çalmaya çalışırsınız, bir süre sonra bu hatırlama durumu, işi yavaşlattığı için yorucu bir hal almaya başlar ve artık refleksif bir yeti haline gelir. Böylece, bilgileri bilinçli olarak hatırlamaya gerek duymadan, gitarı çalarsınız. Bu iyi bir şeydir, çünkü böylece bilincin harcadığı o enerjiyi başka şeylere ayırabilirsiniz. Ve bu tasarruf doğada çok daha hayati bir öneme sahipti, hemen her özelliğimiz gibi. Fakat, bellek; aydınlatılması gerekilen noktalara sahip ve henüz mutlak bir kesinliğe kavuşmamıştır. Mesela bazı araştırmalar, sinapsları, bu depolamanın ana merkezi olmadığını ortaya koyuyor. Bu yolla bir deniz canlısının, uzun süreli hafızasını yok edip, tekrar geri getirebilmişlerdir.

Sonuç Olarak

Bu hatırlama süreci, çok çeşitli nedenlerke sekteye uğrayabilir. Ancak bir önlem olarak, beyin bağlantı kurmayı ve o şekilde öğrenmeyi sever, bu nedenle öğrendiğiniz bilgileri bağlantılar kurarak ve diğer kavramlarla ilişkilendirecek yanlarını ortaya çıkararak öğrenirseniz, hatırlaması daha kolay bir hale geleceklerdir.

ek bir tavsiye; Dean Burnett - Aptal Beyin kitabı da bu konuyu ele alan bölümleri olan, güzel bir popüler bilim kitabıdır, alanla ilgili iseniz tavsiye ederim.

Kaynaklar

  1. S. Cosier. Could Memory Traces Exist In Cell Bodies?. (1 Mayıs 2015). Alındığı Tarih: 2 Şubat 2023. Alındığı Yer: Scientific American doi: 10.1038/scientificamericanmind0515-14b. | Arşiv Bağlantısı
  2. A. D. . Baddeley. (2007). Short-Term Memory For Word Sequences As A Function Of Acoustic, Semantic And Formal Similarity. The Quarterly Journal of Experimental Psychology. doi: 10.1080/14640746608400055. | Arşiv Bağlantısı
6
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Sorulara Dön
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Antarktika'daki Canlıların Kaçamadığı Ölümcül Buz Büyüsü!
Antarktika'daki Canlıların Kaçamadığı Ölümcül Buz Büyüsü!
Fukushima'nın Radyoaktif Suları Okyanusa Boşaltılınca Ne Olacak?
Fukushima'nın Radyoaktif Suları Okyanusa Boşaltılınca Ne Olacak?
Bu Lamba Sizi Hackerlardan Nasıl Koruyor?
Bu Lamba Sizi Hackerlardan Nasıl Koruyor?
Sizin Kulağınız Bu Tuhaf Şeylerin Kaçını Yapabiliyor?
Sizin Kulağınız Bu Tuhaf Şeylerin Kaçını Yapabiliyor?
Kırık Kalp Sendromu: Aşk Acısı Sizi Öldürebilir mi?
Kırık Kalp Sendromu: Aşk Acısı Sizi Öldürebilir mi?
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Geri Bildirim Gönder
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close