Kaza gibi bir sebeple bir kemiğin kırılması saniyeler içerisinde olur çünkü bu mekanik bir etkidir, bir bardağın veya bir dalın kırılması gibi. Ancak, osteoporoz yani kemik erimesi veya kemik kanseri nedeniyle de kemikler kırılabilir. Bu durum ise yıllar içerisinde gelişir.
Kırılan kemiğin iyileşmesi yani kaynaması aylar sürebilir çünkü belirli adımları içeren karmaşık bir biyolojik süreçtir. Kemikte kırık yaşandığında vücut bu yaralanmayı düzeltmek için hemen harekete geçmektedir. Kemik kaynaması için geçen süre, kişinin yaşı ve kırığın yeri gibi birçok faktöre bağlıdır.
Kemiklerin kaynaması sürecinin 4 aşaması vardır:
İnflamatuar Aşama
Kemik kırıldıktan hemen sonra inflamatuar yanıt başlar ve birkaç gün sürer. Kemik kırılması; hasar gören bölgede kanama, inflamasyon ve kan pıhtısı (hematom) oluşmasına neden olur. Kemiğin kırık uçlarındaki kopmuş kan damarları, pıhtılaşma ile kapatılır. Bu kanama ve inflamatuar yanıt, yeni kemik üretmek için ilk adımı oluşturur.
Kemik Oluşumu
Kırıktan birkaç gün sonra meydana gelen kan pıhtısının içinde yer alan ve fagosit adı verilen özel hücreler, kırılan kemik parçalarını temizlemeye ve hasar gören bölgedeki mikropları öldürmeye başlar. Bağ dokunun temel hücresi olan fibroblastlar ve henüz olgunlaşmamış kemik hücresi olan osteoblastlar bölgeye toplanır ve kemiği yeniden oluşturmaya başlar. Fibroblastlar, kırık kemik uçlarını birbirine bağlayan kollajen lifleri üretirken, osteoblastlar süngerimsi kemiği oluşturur.
Kemikli Kallus Oluşumu (Onarım)
Kemik kırığı ve kan pıhtısı çevresinde, kallus denilen bir onarım dokusu oluşur. İlk başta yumuşak olan kallus, zamanla daha sert olan kemikli kallusa dönüşür. Yumuşak kallus, zamanla sertleşir ve 2-6 hafta içinde yeterli sertliğe ulaşır.
Kemiğin Yeniden Şekillenmesi
Sert dokuyu oluşturan kemikli kallus daha sonra kemik hücreleri tarafından yeniden şekillendirilir ve normal kemiğe dönüştürülür. Osteoklast adı verilen özel kemik hücreleri; kemik tamamen iyileşene kadar kırığın etrafındaki fazla kemiği parçalamaya devam eder. Kemik şekillenmesi, onarım evresinin ortasından başlayıp 4-16 hafta sürerken; şekillenme kaynama süreci yıllar boyunca da devam edebilmektedir.[1]
Kaynaklar
- Turan&Turan. Kemiğin Yapısı Ve Kemik Kırığı İyileşme Süreci. (6 Aralık 2022). Alındığı Tarih: 16 Eylül 2023. Alındığı Yer: Turan&Turan | Arşiv Bağlantısı
