Nazar değmesi diye bir şey var mı? Toplumumuzda çoğu insan bana nazar değer diye korkuyor bunun modern bilimde bir yeri var mı?

İnanıyorsak Evet!

Atalarımız yağışlı olağan dönemlerde “tanrıların” onlardan razı olduğu “dopingi” ile tarlaları elbirliğiyle sürüp muazzam bir efor harcadıklarında muazzam bir verim almış ve o sene bolluk içinde yaşamışlardır. En ufak bir yangında, su baskınında yahut susuzlukta ise, “tanrıların” onları cezalandırdıklarına inanıp yelkeni suya indirmiş ve o sene açlıkla cebelleşmişleridir.

En eski İskandinav anlatılarında bu geçer ve büyü, dans ile müziğin doğuşu buna bağlanır.

Nazar bundan farklı bir temele dayanmaz. Toplumda nazar ile ilgili söylencelerdeki insan profiline bir bakın: Dikkat çekici ve ağırlıklı mavi gözler, bu gözlere sahip olanların deneyimlenmiş hasetliği vardır. Öte tarafta da nazara maruz kalacak olanın her şeyden sakındığı bir değeri…

Bundan sonrası çorap söküğü gibi gelir. Uğursuzluk, terslik, şanssızlık ve ötesi.

Oysa günlük yaşam içinde bu olumsuzluklara zum yaparsak ne denli çok olduklarını rahatlıkla görebiliriz. Tersi için de olumluluk adına aynı oranda geçerli. Bütün mesele zum meselesi.

Yatağın tersinden kalkmak, nazara gelmek, kara kedinin önümüzden geçmesi ve nicesi bu zum meselesinin bir ürünü.

Peki hiç mi dayanağı yok: Elbette. Yukarıda girişte verilen örnek tam da bunu anlatıyor. Ancak sorunun kaynağı nazarı değen değil değdiğine inananın, ona o gün boyunca ve devamında , dikkatsiz olacak, hata yaptıracak kadar kaygı yaşamasına, olağan her olumsuzluğu ona yormasına vesile olan psikolojisidir. Sevgiyle…

Bu olay bir inanç meselesidir. Buna yürekten inanan bir insana bunun olmadığını kanıtlamak gerçekten zor olur. Ancak bilimsel manada bu sorunun kategorisinde olduğu gibi sahtebilime girer. Bilimsel açıdan herhangi bir kanıtlanabilirliği yoktur. İnanmak isteyen tabi ki istediği gibi inancına bağlı yaşayıp bu tür şeylere inanabilir.

Modern bilimde yanlışlanamaz hipotezler bilimsel olarak kabul görmezler. Nazar gibi inançlar modern bilimde yer tutamazlar, bilimin konusu olamazlar. Nazar diye bir şey yoktur, hiçbir zaman da olmamıştır.

Bence plasebo etkisi ile alakalı, öyle olacağına inanırsan olur, nazarın varlığına ve değeceğine inanırsan neden değmesin? böyle şeylere inanmamak her zaman daha doğru olur.Gerçekse bile değme olasılığı azalır en azından.

Mavi gözlerden çıkan ve "uğursuzluk getiren" ışınlar, ve bunları engelleyen nazar boncukları tabiki tamamen sahte bilim, herhangi bir bilimsel dayanağı yok. Bu konuda yapılmış bazı bilimsel araştırmalar var, "Ocular extramission" diye aratınca bulunabiliyor. Temel olarak çok hassas elektromanyetik alıcılara, çok yakın mesafelerden (~2 cm) bakarken gözün açık veya kapalı olması arasında fark ölçülebilmiş, ancak bunun nedeninin göz sinirlerindeki mikro elektriksel aktiviteler olması çok olası.

Nazar'ın bilimsel açıklaması ise:

1. Performans stresi. Bakışlar altındayken hissedilen stres nedeniyle performansın düşmesi.
2. Algıda seçicilik veya ilişkilendirme önyargısı: Bağımsız bir seviyede yaşanan aksilikleri ferketmeyip hemen unutmak, ama nazara geldiğiniz inancına sahipseniz ilişkilendirebileceğiniz olayları hemen buna bağlamak.
3. Plasebo etkisi: Kötü hissedeceğinize gerçekten inanırsanız kötü hissetmeniz çok normal.