Mutlu olduğumuz zaman neden daha hızlı, zeki ve değişik düşünürüz? Karamsarlık veya mutsuzluk halinde herhangi bir konuda bilgili olsan dahi o konu hakkında yorum yapamıyor insan?

Öncelikle çok yerinde bir soruya değindiniz.

İnsan beyninde bilinçli düşünme, karar verme ve yaratıcı süreçlerden sorumlu bölge prefrontal kortekstir. Mutluluk durumunda salgılanan dopamin ve serotonin gibi nörotransmitterler bu bölgenin etkinliğini artırarak düşünce hızını, esnekliğini ve problem çözme yeteneğini yükseltir.

Ancak mutsuzluk ya da karamsarlık anlarında kortizol gibi stres hormonları devreye girer. Beyin bu durumda “savaş ya da kaç” tepkisiyle çalışır; önceliğini hayatta kalmaya verir. Bu da prefrontal korteksin baskılanmasına, yani yaratıcı ve mantıklı düşüncenin geri planda kalmasına neden olur.

Ayrıca stres anında beyin, oksipital (görme), parietal (algı ve acı), temporal (işitme) loblara daha fazla kaynak yönlendirir. Bu yüzden kaygı anlarında duyular keskinleşir ama derin düşünce zayıflar. Panik atak gibi durumlarda mantıklı düşünmenin zorlaşması da bu mekanizmayla açıklanabilir.

Kısacası, karamsarlık anlarında sempatik sinir sistemi üzerinden aktive olan stres tepkisi, beynin bazı bilişsel fonksiyonlarını baskılar ve performans düşüşüne neden olur.

Özellikle stresin hafızaya olan etkisini buradan daha detaylı öğrenebilirsiniz.^[1]