Bu çok önemli ve hayatının her anında kullanmak zorunda olduğun bir konu olduğu için bu konuyu biraz uzatmak istedim. Konuyu genel hatlarıyla anlattım¹. Bu konunun iyi değerlendirilmesi ve anlaşılması bence çok önemli.
Bunun için öncelikle merakın ve tutkunun ne olduğunu iyi anlamak lazım. Merak seni bir şeyi öğrenmeye ve araştırmaya şevk eden duygunun ismidir. Böcekler sürüngenler balıklar vb. çoğu hayvanda ömür boyunca gözlenir. Beynin frontal bölgesi tarafından kontrol edilir. Tutku ise belirli bir konu için zar zor kontrol edilebilir bir şekilde bağlanma duygusudur. Ve açık biçimde merak ve tutku birbirine sıkı sıkıya bağlıdır. Ama tutku (latince anlamına göre acı çekmek) , merak faktörünün sonrasında gelişen bir şeydir.
Eğer bir insan bir konu hakkında kalıcı bir alışkanlığa veyahut bir tutkuya sahip olmak istiyorsa bunu gerçekleştirmenin iki seçeneği vardır.
1- Bir işi sevmemesine rağmen kendi dopamin(mutluluk hormonu) seviyesini yeteri seviyeye kadar getirmek: İnsanların bir şeyi sevip sevmemesinin nedeni böbreklerdeki tübül hücreleri tarafından üretilen ve tübül kanalından salgılanan dopamin hormonudur. Dopamin hormonu alışkanlığın ilk evresinde insan için yeterli seviyede salgılanmayacak ve kişiyi tatmin etmeyecektir ama belli bir seviye sonra (konunun tamamen kavranması veya ustalaşmak olabilir) insanı tatmin etmeye (ilk dopamin dalgası) başlayacaktır. Bu dopamin süreci öğrenme sürecinde tik noktalarını konuyu veya uğraşın eksenini tam olarak anlayınca yapacaktır ama pik noktasından sonra ani bir düşüş yaşayacaktır. Ama ileri seviyelerde dopamin seviyesi tekrar yükselecek (ikinci dopamin dalgası) ve o anda "TUTKU"nun ilk evresini yaşamış olacaksın.
Ama tutku olabilmesi için işin monotonluktan çıkıp gittikçe yükselerek, bir şeyler katıp ona ilgi gösterilmesi gerekir. Bu zamanlarda dopamin seviyesindeki dalgalanmalar yine kendini gösterecektir ama işin sonunda eğer bu konuda gittikçe kendine bir şey katarsan yaptığın şey tutkuya dönüşmeye başlayacaktır. Ama bu ilgiyi göstermen için sana gereken en önemli şey de "MERAK" olacaktır. Çünkü belli olacağı üzere işin tutku gibi çok yüksek bir ilgi alanına dönüştürmek için bu işin üzerine yeni konular ve uğraşlar katmak gerekir.
2- Bir işi sevip devam ettirememek: Bunun sebebi de yine dopamindeki yükseliş ve düşüşlerden kaynaklanmaktadır ama genel itibariyle birinci konudaki süreç itibariyle bu süreç daha kolay olacaktır. Çünkü birinci sürecin başında olan dopamin dalgalanmaları bu süreçte olamayacaktır. Ama ikinci dopamin dalgası birinci süreçtekinden daha zor olacaktır. Bu durumda iş yine meraka düşüyor. Merak faktörü de senin bu konu üzerinde harcayacağın zamana ve ilgiye bağlı. Ama belli bir pik(İkinci dalgadaki hafif dalgalanmalarda bir tane küçük de olsa pik yaşanır. Birinci dalgalardaki pik kadar büyük değildir.) bu alışkanlığına bir süre ara vermeni sağlayabilir. Ama belli bir süre sonra unutulmaması gerektiği gibi hormonların doğasında olan bir davranıştan dolayı bir hormon azaldıktan sonra geri bir anda da çıkacaktır(piklerin genel nedeni de budur.). Bu süreçte o dopamin dalgalanmasının yükselen pikindeki anını yakalayıp o süreçte harekete geçilmelidir. Bu anlar yakalndıktan sonra yapılması iştenen iş tutkuya dönüşecektir.
Unutmaması gerekenler:
Tutku ve merak birbirini takip eden çok önemli bir hormon ve duygudur. Doğru zamanda harekete geçmek ve üstünde uğraşılan konu için vakit harcamak merak duyulan konunun tutkuya dönüşmesinin ana bileşenidir.
İnsan vücudu daimi bir adaptasyon içinde olduğu için ve hormonlar da biyolojik sürecin bir parçası olduğu için dopamin seviyesi belli anlarda büyük dalgalanmalar da yaşayabilir. Sen pes etme ve dopamindeki hormonundaki dalgalanmaları iyi bir şekilde kullan. O zaman sana garanti ederim ki yaptığın şey her ne ise tutkuya dönüşecektir.
