Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Sorulara Dön
Anonim
Anonim Üye
1

Madem ki kütle çekimini bir çarşafın gerilmesi gibi düşünebiliyoruz eğer bu çarşaf olarak adlandırdığımız yapı yırtılabilir mı? Yırtılırsa ne olur?

247 görüntülenme
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
1 Cevap
Görkem Öge
Kozmoloji meraklısı.

Bu gayet yanıltıcı "çarşaf analojisi"nin birilerinin kafasını karıştırdığından zaten emindim ama bu seviyede "çarşafsı" bir soru ile karşımıza geleceğini düşünmemiştim.

Benzetimler (Daha akademik ve entelektüel ağızla analoji diyoruz ki benzetim desek daha iyi) elbette, anlamakta güçlük çektiğimiz şeyleri anlamamıza yardımcı olurlar ancak aslında bir yandan da "teşbihte hata olmaz" diye de bir ön kabul var. Teşbih de benzetmek demek zaten ve bu söylem de benzetimleri çok esnetmemek, esas meseleyi anlamaya çalışırken benzetimi fazla zorlamamak gerektiğini hatırlatır.

Tüm Reklamları Kapat

Çarşaf benzetimi bence, dediğim gibi hayli yanıltıcı. Çünkü çarşaf, iki boyutlu bir yapı ancak uzay üç boyutlu. Buna göre uzayı, çarşafla anlatacak isek, üst üste serilmiş çok fazla sayıda çarşafı gözümüzün önüne getirmemiz gerekli. Yani o şematik gösterimlerdeki, ortasında top olup da esneyen çarşaf aslında, kendisinin üzerinde ve altında var olan sayısız kat çarşafla birlikte esniyor. Böyle anlatınca da meseleyi çarşaf benzetimi ile anlamanın pek de kolay olmadığı anlaşılıyor.

Ben çarşaf yerine, bir denizin dibinde bulunan kuyu benzetimi kullanıyorum genelde. Aslında bu da eksiksiz bir benzetim sayılmaz ama çarşaftan çok daha iyi. 10 metre derinliğindeki bir denizde deniz suyu sürekli kuyunun içine akıyor olsa, suyun yüzeyinde, 1 metre derinliğinde, 2 metre derinliğinde, 3-4-5.... metre derinliklerde nasıl bir akım olur? İşte bu benzetim 3 boyutlu en azından.

Tüm Reklamları Kapat

Neyse... Gelelim "yırtılma" benzetimine. O çarşaf yırtılmaz. Neden? Çünkü uzay çarşaf değil, su. Denizin suyu. Su yırtılır mı? Hayır. İstediğiniz kadar yüksek hızla çekilsin, başka su molekülleri o bölgeyi doldurur. Çünkü aslında uzayın dokusu, bir maddeyi oluşturan atomlar gibi birbirine bağlı değil. Bir kopma noktası yok. Eğilir, bükülür, esner ama kopmaz. Şimdi yine "suyu ışık hızıyla hareket ettirsek" gibi benzetim esnetmelere girebiliriz ama işte... Teşbihte hata olmaz. :) Ama dediğim gibi uzay üç boyutlu bir yapı. Ve uzayın dokusu atomlardan, moleküllerden, birbirine bağlarla bağlı yapılardan, parçacıklardan oluşmuyor. O nedenle bir kopma, yırtılma noktası yok. En azından bizler ve bugün için. Hep diyorum, Dr. Steven Strange, ellerinden çıkardığı kıvılcımlarla evreni nasıl yırtıyor, buyursun bir bilim insanı olarak (bir de doktor olacak, ayıp) anlatsın ki biz de öğrenelim. O anlatıp bilim dünyasını ikna edene kadar bu böyle.

Son olarak, uzayın esnemesini, hiç bir benzetime gerek bırakmadan, şematik olarak gösteren bir gif vereyim ki konu kapansın... Kaynağı tıklayınız...[1] Sağlıcakla...

Kaynaklar

  1. tumblr. Uzayın Bükülmesi. Alındığı Tarih: 16 Kasım 2022. Alındığı Yer: Forbes | Arşiv Bağlantısı
9
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Sorulara Dön
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Türkiye Kıyıları Nasıl SONSUZ Uzunlukta Olabilir? | Sahil Paradoksu!
Türkiye Kıyıları Nasıl SONSUZ Uzunlukta Olabilir? | Sahil Paradoksu!
Gombe Şempanze Savaşı:
Gombe Şempanze Savaşı: "Maymunlar Cehennemi" Gerçek Oldu!
Oppenheimer: Ben Şimdi, Dünyaların Yok Edicisi Olan Ölüm Oldum!
Oppenheimer: Ben Şimdi, Dünyaların Yok Edicisi Olan Ölüm Oldum!
Denizdeki GERÇEK Tehlikelere Hazır mısın?
Denizdeki GERÇEK Tehlikelere Hazır mısın?
Arabada/Gemide Neden Mideniz Bulanıyor (Araç Tutuyor)?
Arabada/Gemide Neden Mideniz Bulanıyor (Araç Tutuyor)?
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close