Buradaki temel faktör, LED'in yaptığı ışımanın spektrumu. Yani bir başka deyişle, hangi dalga boyunda ne kadar ışıma yaptığı. Bu aynı zamanda onun rengini de belirliyor. Keza kullanılan teknolojiye/materyale bağlı olarak da gözümüzle aynı renkte görsek de bu spektrumlar farklılık gösterebiliyor.
Yapay ışık altında akvaryum bitkisi ve kara bitkisi yetiştirmeyle çok ilgili olduğum için biraz da fizik bilgisi ve tecrübesiyle yıllarca bu tür konuları merak ettim. Bu soruyu hiç düşünmedim, nedeni de muhtemelen böyle bir şey olması için bir neden görememiş olmam olmalı. Teknik olarak zaten olayı LED özeline indirmek mümkün değil, çünkü her birinin spektrumu farklı. Hatta farklı LED'leri bir araya getirirseniz, bambaşka bir spektrum ortaya çıkar. Akvaryum aydınlatmalarında bu büyük bir olaydır. Çünkü hem göze hitap etmesini istersiniz, hem de bitkilere doğru ışığı verebilmeyi istersiniz. Bu nedenle envai çeşit aydınlatma var, öyle ki bazıları on binlerce liraya ulaşabiliyor.
Burada tabii işin fiziğine değiniyorum, biyokimyasal durumu da değerlendirmek gerek. Fakat bunun da yine LED özeline indirgenmesi dediğim nedenden ötürü mümkün olmayacaktır. Zaten görsel bölgede ışıma yapan LED'lerin çoğu, gözümüzün aralığının dışında hiç ışıma yapmıyor diyebiliriz. Bu nedenle akkor lambalara göre daha efektifler, çünkü onlar ısınıp, kara cisim ışıması yaptıkları için aynı zamanda kayda değer bir kızılöte de yayınlıyorlar. Göze zarar ise (özellikle katarakt olayında) morötede (UV) bölgede başlıyor. Bu tür ışıma yapan LED'ler zaten özel olarak üretiliyor.
*Dipnot: Her yerde LED kullanıyorum :) Özellikle sarı ışık biraz daha huzurlu hissettiriyor.
Aşağıya bıraktığım yazıda bazı anahtar kelimeler konuyu aydınlatmanıza biraz daha yardımcı olabilir.
Kaynaklar
- Ö. Kayalı. Lümen Nedir?. (9 Mart 2021). Alındığı Tarih: 9 Mart 2021. Alındığı Yer: Rasyonalist | Arşiv Bağlantısı
