Laik bir ülkede dini mekanlara ödenek ayrılması, din adamlarına maaş verilmesi doğru mudur?

Günümüzde dini ihtiyaçların devlet tarafından fonlanması tamamen laikliğe ters bir uygulamadır. Çoğu avrupa ülkesinde ibadethaneler ve din adamları, ibadethaneyi kullananlar arasında para toplanarak veya çeşitli gönüllü dernekleri sayesinde fonlanabilmektedir.

Ülkemizde halkın çoğunun tek benzer dine sahip olmasından ve dini hükümlere önem verildiğinden dolayı siyasetçiler bu fonlamayı lehine kullanıp iktidarda kalmayı kolaylaştırırlar. Atatürkün de laik bir cumhuriyet kurup üstüne devletin fonladığı diyanet işleri başkanlığını kurması nedeniyle kendisiyle çeliştiğini söyleyebiliriz. Ancak dönemin cemaat yapılanmalarının bu sayede kırılmasının kolaylaştırıldığı ve ülkemmizin dinin zararlı etkilerinden arındırılmasını kolaylaştırdığı unutulmamalıdır.

Günümüzde bilgi çağında bu tip kurumlar, dini kötü etkilerinden arındırmaktan çok siyasi propaganda malzemesi olmaya oldukça açıktır. Dini özgürlüklere ve laiklik ilkesin tamamen terstir. Hiç kimse katılmadığı dini aktiviteler için vergi vermek zorunda olmamalıdır. En kısa zamanda ödeneğin kesilmesi dileğiyle

Din gönüllük prensibine dayanır ve camiler (veya kiliseler) çoğunlukla dernek ve vakıflarca bağışlar toplanarak yapılır. Tabi tarihte bazı idarecilerin (sultanlar, krallar, imparatorlar vs) kendi adlarına yaptırdığı mabetler de var.

Modern devletin amacı din adamlarının ve ibadethanelerin denetimsiz ve kendi içlerinde yapılanmalarına karşı toplumu korumaktır. Bu yüzden Türkiye Cumhuriyeti, Diyanet Işleri Başkanlığı kurup din adamlarını devlet eliyle yetiştirip denetimi mümkün kılmayı hedeflemiş.

Idealde laik bir devletin, vatandaşlarının hangi dinden olursa olsun her türlü dini ihtiyacını güvenilir ve denetlenebilir biçimde sağlaması görevidir.

Evet eşit olmalı. Ancak bu da bir kültürel faaliyet ve halkın büyük kesimi buna inanıyor bu yüzden ödenek makul düzeylerde ayrılmalıdır illaki. Maalesef ülkemizde ayrılan ödenekler ve nereye gittikleri birtakım trajikomik olaylar dizisinden ibaret olduğundan bunlar da yanlışmış gibi geliyor. Pek bu tür inançlara sahip olmasamda bunun da bir ihtiyaç olduğunu düşünüyorum.

Konuşulması ve tartışılması gereken çok şey var aslında bu konu hakkında ancak henüz o tartışma kültürüne sahip olmayışımız da büyük bir engel.

1 Ağustos 2022 güncellemesi

Bildirim gelince tekrar gördüm. İki seneye yakın olmuş o günden bugüne fikirlerim çok değişmiş. Ayrıca iyiki de değişmiş. Şuan ki düşüncem bu tür yerlerin tarihi değeri varsa devamlılığını sağlayacak kadar bütçe ayrılması yönünde. İmam, papaz vs gibi çalışanların da ibadete giden insanların bağışları sayesinde geçimlerinin devam ettirilmesi o dine inanmayan insanların vergilerinin boşa ya da asla faydalanamayacakları bir alana gitmesini engellemiş olur. Eskiden bu konulara ılımlı yaklaşmaya olan yatkınlığım pek de net yorum yapamamama neden olmuş gibi.

Bu konu aslında biraz ortada bir konu çünkü laikliğin farklı şekilleri olabiliyor.Örneğin Sovyetler Birliği'nde laiklik dinin tamamen hayattan çıkarılmasıyken günümüzde birçok ülkede bu şekilde değil devletin inançlara eşit mesafede olması şeklindedir.Şahsi fikrim doğru olan da budur.Devlet tüm bireyleri inancı konusunda özgür bırakmalı,bir inanca sahip olanların dini ritüellerini özgürce yapmasını sağlamalıdır.Devlet gerekiyorsa cami,kilise,sinagog vs. yapmalı,oraya din görevlilerini atamalıdır.