Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Sorulara Dön
Anonim
Anonim Üye
0

Kullanmayı bilmediğimiz duyularımız olabilir mi?

279 görüntülenme
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
2 Cevap
Cevap
Berat Mutluhan Seferoğlu
Felsefe Genel Editörü

Merhabalar.

Bu soru felsefe sorusundan ziyade biyolojiyle ve özelde de evrimsel biyolojiyle ilgili.

Tüm Reklamları Kapat

Kullanmayı bilmemekle kastınızın ne olduğunu anlamadım. Sahip olduğumuzun farkında olmadığımız ya da üzerilerinde bilinçli kontrol sahibi olmadığımız duyulardan bahsediyorsanız bunlar var. Sıcaklık/soğukluk hissedebilmek, vücudunuzdaki organların konumlarını hiçbir şeye ihtiyaç duymadan bilebilme gibi şeyler bunlardan olabilir. Bunları ayrı duyular olarak sayanlar var. 

Eğer hiçbir şekilde kullanmamadığımız bir duyudan bahsediyorsanız bu ya evrimsel açıdan körelme sürecinde olmalı, ya da böyle bir duyu hiç evrilmemiş olmalı. Dolayısıyla hiç kullanamadığımız bir duyumuz muhtemelen yok. Hiçbir şekilde kullanamamak anlamında kullanmayı bilmediğimiz bir duyu muhtemelen evrilmezdi.

Kaynaklar

  1. Yazar Yok. 10 Extra Senses You Don'T Know You Have. (9 Temmuz 2019). Alındığı Tarih: 9 Temmuz 2019. Alındığı Yer: Bağlantı | Arşiv Bağlantısı
2
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Cevap
Muhammed Akman
Öğrenci

Böyle bir soruya bilimsel nasıl cevap verilebilir bir fikrim yok ama soru zaten felsefe kısmına eklenmiş o yüzden uzunca düşünelim. İlk önce duyu nedir onu konuşmak gerekir. 

Tanım 1: Duyularımız gerçeklik hakkında bilgi temin etmemizi sağlayan araçlardır.

Tüm Reklamları Kapat

Eğer tanımımızı böyle yaparsak, mantık bizim bir duyumuz haline gelir. Çünkü her ne kadar mantığımız bize dışarıdan ekstra bir bilgi getirmese de elimizdeki bilgileri işleyerek daha önce bilmediğimiz gerçeklik hakkında bir bilgiyi açığa çıkarır. Yani mantık gerçeklik hakkında bilgi temin etmemizi sağlayan bir araçtır. Örneğin; Ağaçtan düşen elmayı tekrar tekrar gözlemleyerek, yer çekiminin varlığını fark etmek. Elimizde olan veriyi diğer verilerle birlikte kullanarak mantıklı bir çıkarım da bulunuyoruz bu sayede gerçeklik hakkında bir şey öğrenmiş oluyoruz.   

Tanım 2: Duyularımız bize gerçeklik hakkında salt bilgi temin eden araçlardır. 

Tüm Reklamları Kapat

Eğer tanımımızı bu şekilde yaparsak herhangi bir duyuya sahip olmamış oluruz. Çünkü sahip olduğumuz her duyu bize salt bilgi değil göreceli (relative) bilgi sunar.  Örneğin görme duyumuz bize nesnelerin hangi dalga boyunda ışık yaydığını söylemiyor, fakat belirli dalga boyu aralığındaki nesneleri kodluyor. Biz bu kodlamalara renk diyoruz. Fakat bu kodlamalar bizim nesnelere verdiğimiz isimler gibi rastgele yani gerçeklikle bir alakası yok. Kırmızı rengi yalnız bizim kafamızda olan bir düşünce fakat görme duyumuzu işlevsel olarak kullanabilmemize yarıyor. Aynı şey sesler ve kokular için de geçerli. 

Tanım 3: Duyularımız içinde bulunduğumuz ortamla ilgili bilgi kullanmaksızın bilgi üreten araçlardır. 

İşte bu tanım klasik 5 duyumuzu içeren tanım.  

Yazının geri kalanı için benim için tatmin edici olan 1. tanım ile devam edeceğim. Fakat devam etmeden önce bu tanımı ikiye ayıralım.

Fiziksel Duyular: Görme, duyma, koklama, tatma ve dokunma duyularımız.

Soyut Duyular: 5 duyu organından aldığı bilgiyi işleyerek yeni bir bilgi ortaya koyan duyular. Mantıkla ve matematikle açığa çıkan duyulardır.

Örneğin: Derinlik algısı, Bir cismin ne kadar uzakta olduğuna dair bir dış bilgi almasak bile beynimiz iki gözümüzden aldığı veriyi kıyaslayarak bir cismin ne kadar uzakta olduğunu tahmin etmesi derinlik algısıdır. Bu duyu hakkında ilginç olan şey tek gözümüzü kapattığımızda dahi derinlik algımızın tamamen yok olmamasıdır. Beyin geçmişten aldığı bilgileri sanki hala alıyormuş gibi işlemeye devam ediyor. Yada diğer external bilgilerden  yararlanarak (Işık, gölge)  olabildiğince doğru bir derinlik algısı oluşturmaya çalışıyor.  

Soyut duyulardan ne kast ettiğim umarım anlaşılmıştır, yazının geri kalanında bu noktaya odaklanacağız.

Tüm Reklamları Kapat

Soyut duyuların, sınırları net değildir. Çünkü fiziksel bir organa atfedilmiş değildir. Diğer her duyumuz gibi beynimizde oluşturulurlar. Onları kategorilere ayırmak kişisel bir iştir. Örneğin bence kişinin kendinin farkında olması böyle bir soyut duyudur. Bebekler ilk doğduklarında bu yetiye sahip değillerdir fakat çok hızlı bir şekilde durmadan gerçekliği inceleyerek kendilerinin farkında olurlar. 

- Bir cismin hareket etmesi için bir hareket ettirene ihtiyaç vardır.

- Cisimleri hareket ettirebilme gücüne sahibim.

- Demek ki ben varım. 

Tüm Reklamları Kapat

- O zaman ben neyim?

İşte bu sorunun cevabı kolay verilemediği için insanlar benlik kazanır. Beyin kendi hakkında ki düşüncelerini benlik adı altında toplar ve benim ben olma duyusu dediğim şeyi yani sürekli kendinin farkında olma halini oluşturur. 

Konudan çok uzaklaşmış gibi görünsem de bence bu durumu anlamak bir çok şeyi açıklığa kavuşturabilir. Benim kişisel düşüncem varlığını bilmediğimiz duyularımız olabilir hatta bunlar her yerdedir ve düşüncelerimizi etkiliyorlardır. fakat kullanmayı bilmediğimiz ve kullanmadığımız duyularımız tanım gereği duyu değillerdir. 

Kaynaklar

  1. Yazar Yok. Aristoteles&Rsquo;In Yanılgısı: 5 Duyudan Daha Fazlasına Sahibiz. (8 Temmuz 2019). Alındığı Tarih: 8 Temmuz 2019. Alındığı Yer: Bağlantı | Arşiv Bağlantısı
0
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Sorulara Dön
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Umut: Her Şey Çok Güzel Olacak mı?
Umut: Her Şey Çok Güzel Olacak mı?
Ay Kraterindeki Dev Teleskop Ne İşe Yarayacak?
Ay Kraterindeki Dev Teleskop Ne İşe Yarayacak?
Körler ve Sağırlar Rüya Görür mü?
Körler ve Sağırlar Rüya Görür mü?
Acı Yemek Basur Yapar Mı?
Acı Yemek Basur Yapar Mı?
Tatil Ortası Depresyonu: Tatil İnsanları Neden Üzüyor?
Tatil Ortası Depresyonu: Tatil İnsanları Neden Üzüyor?
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Geri Bildirim Gönder
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close