Psikoloji araştırmalarına göre korku, evrensel bir biyokimyasal tepkiyi ve yüksek bireysel duygusal tepkiyi içeren ilkel bir duygudur. Korku ister fiziksel ister psikolojik olsun, tehlikenin veya zarar verme tehdidinin varlığına karşı bizi uyarır.
Bazen korku gerçek tehditlerden kaynaklanır, ancak hayali tehlikelerden de kaynaklanabilir. Korku, bazı durumlara verilen doğal bir tepki olsa da gerçek tehdide göre aşırı veya orantısız olduğunda sıkıntıya ve aksamaya yol açabilir.
Korku, panik bozukluğu, sosyal kaygı bozukluğu, fobiler ve travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) gibi bazı zihinsel sağlık durumlarının da bir belirtisi olabilir.
Korku, algılanan bir tür tehdide karşı iki temel tepkiden oluşur: biyokimyasal ve duygusal.
Biyokimyasal Reaksiyon
Korku doğal bir duygu ve hayatta kalma mekanizmasıdır. Algılanan bir tehditle karşılaştığımızda, bedenlerimiz belirli şekillerde tepki verir. Korkuya verilen fiziksel tepkiler arasında terleme, artan kalp atış hızı ve bizi son derece uyanık hale getiren yüksek adrenalin seviyeleri yer alır.
Bu fiziksel tepki, vücudunuzun kendisini savaşa girmeye veya kaçmaya hazırladığı "savaş ya da kaç" tepkisi olarak da bilinir. Bu biyokimyasal reaksiyon muhtemelen evrimsel bir geliş.
Duygusal tepki
Korkuya verilen duygusal tepki ise oldukça kişiseldir. Korku, beynimizde mutluluk ve heyecan gibi olumlu duygularla aynı kimyasal reaksiyonların bazılarını içerdiğinden, belirli koşullar altında korku hissetmek, örneğin korku filmi izlemek gibi eğlenceli olarak görülebilir.
Bazı insanlar aşırı sporlar ve diğer korku uyandıran heyecan durumlarında gelişen adrenalin arayıcılarıdır. Diğerleri, korku duygusuna olumsuz tepki verir ve ne pahasına olursa olsun korku uyandıran durumlardan kaçınır.
Fiziksel tepki aynı olsa da korku deneyimi kişiye bağlı olarak olumlu ya da olumsuz olarak algılanabilir.
Korkunun Belirtileri
Korku genellikle hem fiziksel hem de duygusal semptomları içerir. Her insan korkuyu farklı şekilde deneyimleyebilir, ancak ortak belirti ve semptomlardan bazıları şunlardır:
- Göğüs ağrısı
- Titreme
- Kuru ağız
- Mide bulantısı
- Hızlı kalp atımı
- Nefes darlığı
- Terlemek
- Titreme
- Mide rahatsızlığı
Korkunun fiziksel semptomlarına ek olarak, insanlar bunalmış olma, üzülme, kontrolden çıkma hissi veya yaklaşan ölüm hissi gibi psikolojik semptomlar yaşayabilir.
Korkunun Nedenleri
Korku inanılmaz derecede karmaşıktır ve tek bir birincil nedeni yoktur. Bazı korkular, deneyimlerden veya travmalardan kaynaklanabilirken, diğerleri tamamen başka bir şeyden, örneğin kontrolü kaybetmekten korkmayı temsil edebilir. Yine de fiziksel belirtilere neden oldukları için başka korkular da ortaya çıkabilir; örneğin, başınızın dönmesine ve midenizin bulanmasına neden olduğu için yüksekten korkmak gibi.
Bazı yaygın korku tetikleyicileri şunları içerir:
- Belirli belirli nesneler veya durumlar (örümcekler, yılanlar, yükseklikler, uçmak vb.)
- Gelecekteki olaylar
- Hayali olaylar
- Gerçek çevresel tehlikeler
- Bilinmeyen
Bazı korkular doğuştan gelme eğilimindedir ve hayatta kalmaya yardımcı oldukları için evrimsel olarak etkilenebilirler. Diğerleri öğrenilir ve çağrışımlarla veya travmatik deneyimlerle bağlantılıdır.
Korkuyla Başa Çıkmak
Günlük yaşamda korkuyla başa çıkmak için atabileceğiniz adımlar da vardır. Bu tür stratejiler, korkunun fiziksel, duygusal ve davranışsal etkilerini yönetmeye odaklanır. Yapabileceğiniz bazı şeyler şunlardır:
- Sosyal destek alın. Hayatınızda destekleyici insanlara sahip olmak, korku duygularınızı yönetmenize yardımcı olabilir.
- Dikkat egzersizi yapın. Belirli duyguları her zaman engelleyemeseniz de dikkatli olmak onları yönetmenize ve olumsuz düşünceleri daha yararlı olanlarla değiştirmenize yardımcı olabilir.
- Derin nefes alma, progresif kas gevşemesi ve görselleştirme gibi stres yönetimi tekniklerini kullanın.
- Sağlığınıza dikkat edin. İyi beslenin, düzenli egzersiz yapın ve her gece yeterli uyku alın.
Kaynaklar
- T. Pyszczynski. (2014). What Are We So Afraid Of?: A Terror Management Theory Perspective On The Politics Of Fear. Social Research: An International Quarterly, sf: 827-848. doi: 10.1353/sor.2004.0012. | Arşiv Bağlantısı
- Verywell Mind. The Psychology Of Fear. Alındığı Tarih: 27 Haziran 2023. Alındığı Yer: Verywell Mind | Arşiv Bağlantısı
- Paul Ekman Group. Fear. (13 Kasım 2021). Alındığı Tarih: 27 Haziran 2023. Alındığı Yer: Paul Ekman Group | Arşiv Bağlantısı
- E. Holland. Where Does Fear Actually Come From?. (2 Mayıs 2020). Alındığı Tarih: 27 Haziran 2023. Alındığı Yer: Popular Science | Arşiv Bağlantısı
- S. Popovich. Finding The Source Of Your Fears. (28 Ekim 2014). Alındığı Tarih: 27 Haziran 2023. Alındığı Yer: Psych Central | Arşiv Bağlantısı