Hayır, konuşma sadece mutasyonla ortaya çıkmış bir şey değil. Bir diğer deyişle, insanlar konuşamıyorlardı da sonra FOXP2 geni mutasyona uğrayıverdi de konuşmaya başlayabildik diye bir şey ok.
Ama hemen hemen her özellik gibi konuşma özelliğiyle ilgili katkı sağlamış mutasyonlar var, bu normal. Mutasyonlar olur, avantajlı olanları seçilir, böylece yeni özellikler popülasyonda ön plana çıkar ve biz dönüp baktığımızda "Bu özelliğe bu gen yardımcı olmuş." deriz. Ama o özelliğin tamamını o tekil gene indirgemek çok çok nadiren yapabildiğimiz bir şey (bazen bu tür gen-özellik ikilileri olsa da).
Konuşma, tek genli bir özellik değil. FOXP2 geni uzunca bir süredir konuşma yeteneği ile ilişkilendiriliyor ama son yapılan çalışmalar bu ilişkinin eskiden sanıldığı kadar da güçlü olmadığını gösteriyor.[1]
Evrimsel antropolog Dr. Ezgi Altınışık, konuyla ilgili bir tweet zincirinde şöyle anlatıyor:
2002'de yapılmış bir çalışma FOXP2 genindeki bazı mutasyonların insan soy hattında pozitif doğal seleksiyona uğradığını gösteriyordu.[2] Bu çalışmada 20 kişide yapılan Sanger dizileme kullanılmıştı.
Bu mutasyonların 200 bin yıl kadar önce ortaya çıktığı hesaplanmıştı. Ancak Neandertal ve Denisova genomlarının çıkmasıyla bu mutasyonların (iki mutasyon) onlarda da bulunduğu anlaşıldı. Onlarla bizim ayrışmamız 600 bin yıl kadar önce. Dolayısıyla 200 bin yılı işaret eden model eleştiriliyor. Çeşitli spekülasyonlar olsa da bu durum uzunca bir süre çözüme kavuşmuyor. Hatta bu mutasyonlar nedeniyle, arkaik homininlerin konuşabildiği düşünülmüştü.
Şu an veritabanında 2002'ye göre çok daha fazla insan genomu bulunuyor. Ayrıca yeni dizilemeler yapmak, farklı yöntemler ve istatistikler kullanmak mümkün. Bu arkadaşlar da bu çalışmada çok daha fazla insan genomu kullanmışlar. Yeni nesil dizileme dediğimiz yöntemlerin hata payı eski nesil Sanger'e göre daha yüksek. O nedenle sonuçları Sanger yöntemiyle de doğrulamışlar.
Tüm Reklamları KapatVe sonuçta 15 senedir konuşulan FOXP2 efsanesinin az veri ve veri kompozisyonundan kaynaklanan istatistiksel hata olduğunu bulmuşlar. Bunların sonucuna göre, FOXP2'de bahsedilen o iki mutasyonda yakın zamanda, yani Sapiens soy hattında doğal seçilim görülmediği anlaşılmış. Daha eski seçilim olabileceğini söyleseler de yaptıkları testte anlamlı bir sonuç çıkmamış.
Çalışmanın ikinci kısmında bu FOXP2'de ROI denilen intron bölgesinin insana özgü birtakım mutasyonlar içerdiği gösterilmiş. Ancak bu mutasyonlar, genin fonksiyonunu azaltmış. Hipotezlerine göre, ROI bölgesi bir enhancer dedigimiz genin anlatımını artırıcı bölge taşıyor. Bu bölge birçok canlıda korunmuş halde ama insanda varyasyon gösteriyor. Bu varyasyon da genin anlatımını azaltıyor. Ancak varyasyon görülen bireylerde konuşmayla ilgili bir sorun yok.
FOXP2, insanda konuşmayla ilgili gen olarak gösteriliyordu. Birçok canlıda da vokalizasyonu etkilediği biliniyor. Nörolojik fonksiyonlarla ilişkisi olduğu bir gerçek. Ama insanda belirgin bir doğal seçilim görülmediğinden konuşma ile ilişkili mi? Orası muamma.
Bu arada ben bilmiyordum ama arkadaşım göndermiş. Daha önceki bir çalışma da aynı şekilde az verinin sorunlarına işaret ediyor.[3] FOXP2'deki mutasyonların konuşmada bireysel farklılıklara yol açmadığını söylemişler. Konu hakkında bir başka değerlendirme de benzer sonuçlara varıyor.[4]
Kaynaklar
- E. G. Atkinson, et al. (2018). No Evidence For Recent Selection At Foxp2 Among Diverse Human Populations. Elsevier BV, sf: 1424-1435.e15. doi: 10.1016/j.cell.2018.06.048. | Arşiv Bağlantısı
- W. Enard, et al. (2002). Molecular Evolution Of Foxp2, A Gene Involved In Speech And Language. Nature, sf: 869-872. doi: 10.1038/nature01025. | Arşiv Bağlantısı
- K. L. Mueller, et al. (2016). Common Genetic Variants In Foxp2 Are Not Associated With Individual Differences In Language Development. PLOS ONE, sf: e0152576. doi: 10.1371/journal.pone.0152576. | Arşiv Bağlantısı
- S. E. Fisher. (2019). Human Genetics: The Evolving Story Of Foxp2. Elsevier BV, sf: R65-R67. doi: 10.1016/j.cub.2018.11.047. | Arşiv Bağlantısı
