Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Sorulara Dön
0

Işık hızı herkes e göre ışık hızında gitmek zorundadır bu da zamanın göreceli işlediğini gösterir bunu ışık hariç herhangi bir şey yalabilir mi?

Yanı zaman başka hangi durumalrda görecelik kazanır
220 görüntülenme
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
1 Cevap
Halit Emre Gürkan
Fizik mühendisliği öğrencisiyim.

Zamanı bir boyut olarak düşünerek başlayalım. Einstein’ın görelilik teorilerine göre uzay ve zaman tek bir doku olarak “uzay-zaman” olarak ele alınır. Uzay-zaman büyük kütlelerden ve yüksek hızlardan etkilenir.

Özel görelilik, sabit hızlarda hareket eden cisimlere odaklanır. En temel ilkelerden biri senin de bahsettiğin; ışığın boşluktaki hızının, göreceli hareketlerine bakılmaksızın tüm gözlemciler için sabit ve aynı olması. Bir cismin hızı ışık hızına yaklaştıkça bağıl kütlesi artar ve o cisim için zaman, referans noktasındaki sabit kabul edilen gözlemci için yavaşlar. Zaman genişlemesi olarak tanımlanır bu.[1]

Tüm Reklamları Kapat

Genel görelilikte bu kavramlar kütle çekimi etkisini de kapsayacak şekilde genişletir. Çok büyük kütlelerdeki cisimlerin etrafındaki uzay-zaman dokusunu çarpıttığı fikrini ortaya atar. Uzay-zamanın bu eğriliği, cisimlerin kütle çekimi olarak algıladığımız kavisli yollar izlemesine neden olur. Güçlü kütle çekim bölgelerinde zaman, daha zayıf kütle çekim bölgelerine göre daha yavaş akar. Örnek verecek olursak, Dünya etrafındaki yörüngede bulunan astronotlar için bile zaman Dünya’nın yüzeyindeki nsanlara göre çok az olsa da farklı işler. (Yerçekimi, Dünya yüzeyinden uzaklaştıkça azalır; çekirdeğe doğru uzaklaşınca da, uzaya doğru uzaklaşınca da azalır.)[2]

Özel göreliliğin ilkelerinden biri de uzunluk daralması: Bir cisim, ışık hızına çok yakın hızlarda ilerlerken, referans noktasında sabit kabul edilen gözlemci için hareket doğrultusundaki uzunluğu daralmış gibi görünür. Bu etki çok yüksek hızlarda belirgin. Yani ışık hızıyla karşılaştırıldığında çok yavaş kalan hızlarımızda, günlük durumlarda göz ardı edilir.[3]

Tüm Reklamları Kapat

Hem zaman genişlemesi hem de uzunluk daralmasını mantığa oturtmak önemli, insan beyninin algısına meydan okuyan şeyler bunlar. Tabii çok sayıda deney ve gözlemle de doğrulanmış şeyler. Bu etkiler sadece ışığa özgü değil; ışık hızına yakın hızlarda hareket eden veya güçlü kütle çekim alanlarına maruz kalan tüm cisimler ve parçacıklar için geçerli. Bunlar, uzay-zaman ve evrenin doğası hakkında anlayışımızı yeniden şekillendiren temel kavramlar.

Kaynakçadaki kaynakları okurken, fizik kavramlarına ilişkin temel bir anlayışa sahip olmak gerektiği aklında bulunsun. Konuda yeniysen, derinlere inmeden önce özel ve genel görelilik üzerine giriş niteliğindeki materyalleri araştırıp o şekilde başlamak isteyebilirsin. Nokta atışı kaynak önerisi yapacak kadar tecrübeye sahip değilim ne yazık ki.

Kaynaklar

  1. T. E. O. E. Britannica. Time Dilation | Definition, Equation, Examples, & Facts. (11 Ağustos 2023). Alındığı Tarih: 22 Ağustos 2023. Alındığı Yer: Encyclopedia Britannica | Arşiv Bağlantısı
  2. N. T. Tillman, et al. What Is The Theory Of General Relativity?. (5 Ocak 2022). Alındığı Tarih: 22 Ağustos 2023. Alındığı Yer: Space | Arşiv Bağlantısı
  3. Libretexts. 28.3: Length Contraction. (24 Temmuz 2016). Alındığı Tarih: 22 Ağustos 2023. Alındığı Yer: Physics LibreTexts | Arşiv Bağlantısı
Bu cevap, soru sahibi tarafından en iyi cevap seçilmiştir. Ancak bu, cevabın doğru olduğunu garanti etmez.
1
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Sorulara Dön
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Uzayda Yaşam Dibimizde Olabilir mi?
Uzayda Yaşam Dibimizde Olabilir mi?
Zırvasız Bilim: Deprem Tahmini? Uzaylılardan Sinyal? Aspartam ve Kanser?
Zırvasız Bilim: Deprem Tahmini? Uzaylılardan Sinyal? Aspartam ve Kanser?
Siz Ne Kadar Ortalama İnsansınız? | Galton Panosu!
Siz Ne Kadar Ortalama İnsansınız? | Galton Panosu!
Ay'a Dev Bir Teleskop İnşa Edebilir miyiz?
Ay'a Dev Bir Teleskop İnşa Edebilir miyiz?
Sandığınız Kadar Boş Değilsiniz!
Sandığınız Kadar Boş Değilsiniz!
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Geri Bildirim Gönder
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close