İnsanların aklı ,hayvanların içgüdüleri var. peki ya bitkilerin neyi var?

Evrim Ağacı'nda bu soru hakkında bir bölümü içeren bir yazı bulunuyor:https://evrimagaci.org/hayvandisi-canlilarda-algi-hafiza-bilinc-ve-zekanin-bilimsel-analizi-387

Ek olarak: Darwin'in fototropizm deneyine bakılabilir.

Çok uzun yıllardır biyolojinin tartışma konularından biridir. Biyolog Daniel Chamovitz'in "Bitkilerin Bildikleri" eserinde bitkilerin hayatta kalmak için duyularını kullandıklarını yani çevre koşullarına uyum sağlamak için en temel bilgileri toplayarak ona göre “davrandıklarını” örnekleriyle açıklıyor.

Görme örneğiyle başlayalım. Don başladığında büyümesi duran bir bitki olan tütünün (Nikotiana tabacum) verimliliğinin düşmesi, çiftçiler için büyük bir sorundur. ABD Tarım Bakanlığı’nda çalışan Wightman W. Garner ve Harry A. Allard, 1918 yılında yaptıkları çalışmanın sonucunda bitkilerin maruz kaldığı ışıkla oynanarak bu sorunu ortadan kaldırmayı başardı. Çünkü bitkiler; kırmızı, mavi, uzak-kırmızı ve UV ışıkları ayırt edip ona göre adaptasyon geliştirebiliyor. Yani bitki, ne kadar ışık aldığını “ölçerek” (fotoperiyodizm) kendi büyümesini kontrol ediyor.

Bitkiler görmenin yanı sıra ısırıldıklarını veya tahrip edildiklerini anlayıp ona göre de tepki verebiliyor. Bilim insanları bu fenomeni, bitkilerin ilkel bir koklama yetisine sahip olmasıyla açıklıyor. Washington Üniversitesi’nden David Rhoades ve Gordon Orians’ın, tırtılların istilasına uğrayan ağaçlıkta yaptıkları gözlemde, bölgedeki sağlıklı ağaçların çeşitli kimyasallar salgılayarak kendilerini tırtıllardan koruduklarını görmüşler. Peki, saldırıya uğrayan ağaçlarla diğerleri arasında herhangi bir kök veya dal teması bulunmazken bu nasıl mümkün olabilir? Rhoades’e göre zarar gören ağaçlar feromon salgılayarak çevresindeki ağaçları uyarıyor. Böylelikle diğer ağaçlar, tanenli kimyasallar salgılıyor ve tırtılların ziyafetine izin vermiyor.

Bitkiler ayrıca dokunulduğunu hissedebiliyorlar. Sözgelimi, küstüm otuna (Mimosa pudica) dokunduğumuzda yaprakçıklarının kapanarak büzüştüğü görülür.

Kitabın odağında bir de bitkilerin konum bilgisi farkındalığı var. Chamovitz, bu olguyu ise yer çekimiyle açıklıyor. Sözgelişi bitkiler, yer çekimini ayırt edip ona göre filizlerinin yukarıya, köklerinin aşağıya doğru büyümesini sağlayabiliyorlar. Kitap boyunca bitkilerin duyularını, insanın biyolojik özellikleriyle karşılaştırarak açıklayan yazar, insanların konum ve vücut ögelerini, iç kulaktaki “yerçekimi reseptörleriyle” algılarken, bitkilerin kök uçları ve saplarıyla algıladıklarını ifade ediyor.