Merhaba, Enes. Zihniyet, fikir hayatı, duygu ve düşünceler bireyden bireye oldukça büyük farklılıklar gösterebiliyor. Aynı eğitimi almak derken, bunu eğitim seviyesi olarak ele alacağım. Eğitim seviyesinden bahsedecek olursak, örneğin eğitim seviyesi yükseldikçe insanlar, dinden, bağnazlık, yobazlık, tutuculuk (muhafazakarlık) ve daha birçok bunun gibi benzer durumun olma ihtimali daha düşük olmaktadır ama bu her okumaya, araştırmaya, sorgulamaya başlayanın az önce söylediğim mevcut düzeyini hiç azaltmayabilir, düşürmeyebilir, hatta arttırabilir bile! Şu an sadece din üzerinden de bir örnek verdim, dine saldırı gibi bir durum yok ortada, lütfen yanlış anlaşılmasın. Sadede gelelim, insan düşünsel anlamda özgür ve çeşitli bir varlıktır. Herkese aynı sözler söylenseydi bu onları kişilik, yaklaşım gibi bazı etkenlerden ötürü daha farklı şekillerde etkileyebilmekte, yönlendirebilmektedir. Ama insanın düşünsel anlamda özgür bir varlık olmasının yanında üstüne farklı şekillerde eğitim almaları, yetiştiği aileler, çevre, edindiği deneyimler onu daha da çeşitli şekillerde düşünmeye itebilmektedir. İşin ilginç kısmı, yetiştiği ailenin veya çevrenin diğer etkenlere göre daha çok rol aldığını görüyorum. Yine yanlış anlaşılmasın, şimdi söyleyeceklerimde insanları sınıflandırma, yargılama, yaftalama gibi bir amacım yok. Ama sıradan insanların ben çevresi ve büyüklerinin (ebeveynlerinin) dediklerini, yaptıklarını daha çok tekrarlama eğiliminde olduğunu gözlemliyorum ve sorgulamadıklarını fark ediyorum onlara söylenenlerin. Fazla uzattım, sizin söylediğiniz eğitimsel, kültürel, ahlaki, sosyal vb. açıdan her şey aynı şekilde anlatılsaydı, bence genetik faktörler yine etkisini gösterirdi. Nedense bence zaten dediğiniz şeyin zaten şu anda geçerli olduğunu düşünüyorum, insanlara ne yapılması, nasıl davranılması gibi şeylerin bence zaten aynı şekilde anlatıldığını düşünüyorum, insanların akıllarının kullanılmasına pek müsaade edilmemekte, hep aynı yol öğretilmekte birçok konuda. Her bireye sıradan bir hayat aşılanmaya çalışılıyor, çoğu kişinin gelecek hayali, bir ev ve bir araba satın almak! Çoğu kişinin değişiklik yapmak gibi bir derdi yok ya da değişiklik yapacak güçleri (maddi, manevi) ya da cesaretleri yok. Ama tabii tersi olunca sözü edilen kişi hemen; marjinal, değişik, çılgın, tuhaf diye yaftalanabiliyor. Bu biraz taraflı, öznel bir cevap olmuş olabilir, evet ama yine de cevaplamak istedim :). Umarım açıklayıcı olmuştur. Linkte de verdiğim din örneğini görebilirsiniz. saygılarla.
Kaynaklar
- Nigel Barber. Why Are Educated People More Likely To Be Atheists?. (19 Şubat 2014). Alındığı Tarih: 2 Temmuz 2021. Alındığı Yer: Psychology Today | Arşiv Bağlantısı
