Sadece insanlar değil birçok canlı soğuğa alışabilir. Fakat öncesinde tanım yapmanın uygun olduğunu düşünüyorum.
Burada "soğuğa alışmak" kavramı bireysel bir şey mi yoksa evrimsel bir şey mi?
Önce bireysel olarak ele alalım. Ben muhabbet kuşu beslemeyi seven bir insanım. Muhabbet kuşlarının soğuğa hiç gelemediği söylenir. Aslında bu çok da doğru değil. Muhabbet kuşu ve canlıların genelini asıl hasta eden şey ani ortam değişikliğidir. İki oda arasındaki farklı ısılar hasta eder genelde. Fakat sonbahardan itibaren dereceyi 2-3 günde bir 1 derece düşürecek olursanız, inanılması güç ama eksi dereceli soğuklarda bile yaşarlar. Fakat dediğim gibi öncesinde en az 1-2 aylık adaptasyon süreci olması koşuluyla. Bunun yanında vücut bağışıklıklarının da iyi olması gerekir. Bunun yolu da iyi bir beslenmeden geçer. [1]
Yukarıda gösterdiğimiz örnek bir muhabbet kuşu yaşamı ile ilgiliydi. Peki aynı başarıyı nesiller boyu sürdürebilmek mümkün müdür? Her canlı için evrimsel adaptasyon sağlanabilir demek bilimsel olmayacaktır. Söz konusu canlıda genlerden kaynaklı, ortama uygunluktan kaynaklı en ufak bir faktör var ise adaptosyon yüzdesi artar diyebiliriz. Ya da o canlıdaki hatalı bir mutasyon kendi anavatanında dezavantajlı olup üreyemezken koyulduğu ortamda avantaja geçebilir. Örneğin kar baykuşu, kar tilkisi gibi hayvanlar başka ekosistemlerde beyaz olarak doğmanın dezavantajı ile üreyemezken, karlı ortamda bu mutasyon veya albinizm gibi gen hataları söz konusu canlıyı avantajlı hale getirecektir. Muhabbet kuşu evrimsel adaptosyonunu düşünelim şimdi. İlk yıllarda elbette doğan yavruların büyük kısmı ölecektir. Fakat bağışıklığı güçlü olup hayata tutunanların yavruları da istatistiksel olarak daha güçlü olacaktır. Belki de albinizmden muzdarip olan yavrular ile sadece mutasyon farklılığından beyaz olan yavrular avcılardan daha iyi saklandığı için kar muhabbet kuşu diye bir cins ortaya çıkacaktır. Hatta senaryoyu biraz daha ileri götürürsek ayakları tüylü olan bir gen hatası ile doğan yavrular daha iyi ısınabildiği için muhabbet kuşları yapı olarak da değişmeye başlayabilir uzun nesiller boyu.
Buraya kadar bir muhabbet kuşu üzerinden açıklamaya çalıştım. Çünkü muhabbet kuşları üreme hızı, ömür ve mutasyon açısından iyi bir örnektir. İnsanlar üzerinden açıklarsak da yukarıdaki ile aynı durumlar yaşanır. Ki hali hazırda Dünya'nın en soğuk yerlerinde yaşayan insanlar bulunuyor. Eskimo'lar, Yakutistan'lılar, Alaska'da yaşayanlar ve orta asya ile uzak doğunun soğuk bölgeleri bunlara mükemmel örneklerdir.
Soğuk bölgelerde yaşamın insan üzerindeki etkisi yaşam şartları oluyor. Çevre koşullarından dolayı etin israf edilmediğini görüyoruz. Balık olsun, kırmızı et olsun kurutma, tütsüleme, salamura yapma gibi işlemlerden geçirerek daha fazla saklamaya çalışıyorlar. Bu şaşırtıcı değil aslında bugün de annelerimiz envai çeşit konserve yapar yaz sebzelerinden.
İkinci bir durum olarak ise insanlarda tüy oranı gittikçe azalmakta. Çünkü elbise diye bir şey icat ettik. Üzerine kılsız olmanın hemen hemen tüm dünya kültürlerinde ayrı bir yeri var. Ama elbise kullanmıyor ve böyle bir kültüre sahip olmuyor olsaydık adaptasyon olarak bu bölgedeki insanlar bildiğimiz kıllı olacaktı muhtemelen.
Kaynaklar
- youtu.be. Soğuğa Adatasyon. Alındığı Tarih: 8 Kasım 2022. Alındığı Yer: youtu.be | Arşiv Bağlantısı