Mesela tavuklar neden hareket etmeden dik şekilde durur?
merhabalar M. Oğuz Dişli
üstteki "olağan üstü" eleman ne anlatmış anlamadım ama savunduğu şey kulaktan dolma bilgilerle, hiçbir bilimsel dayanağı olmayan şeyler sallamış. depremi önceden tahmin edebilen bir canlı, varlık yoktur. çünkü depremler, tektonik hareketler çok kaotiktir. bazı %100 ispatlanmayan ama en mantıklı açıklamalar:
Birçok hayvan tsunamiden (200 m/s) daha hızlı yayılan ve havadaki hızı 330 m/s olan infrasonu (duyulamayacak kadar düşük frekanslı ses) algılayabilir. Bu, hayvanların 2004’teki tsunamiden görünür bir şekilde kaçışının nedenini açıklayabilir. Zayıf öncü sarsıntılardan kaynaklanan düşük frekanslı ses dalgaları ve titreşimler fil ya da kuş gibi hayvanlar tarafından hissedilebilir, kayaların çatlaması kemirgenler tarafından duyulabilecek yüksek frekanslı sesler oluşturur.
Bir deprem farklı tip sismik dalgalardan oluşur. P dalgaları (birincil dalgalar) daha yıkıcı olan S dalgalarından (ikincil dalgalar) 1,7 kat daha hızlı hareket ederler. Infrason dalgaları ve tsunami dalgalarına benzer olarak hızdaki bu görece farklılık, hayvanların daha güçlü olan S dalgalarının varışından bir süre önceki görünür reaksiyonlarını açıklayabilir.
bu yazdıklarımın %100 ispatlanmamış olması, bunun ölçülmesinin zorluğundan kaynaklıdır. sonuçta bir hayvanı bağlayıp, deprem esnasında beyin fonksiyonlarını ölçemezsiniz,(nerde hangi beyin bölgesini kullanıyor, ne düşünüyor ne hissediyor falan) onunla ilgili her şeyi deprem esnasında belirleyemezsiniz. ama bilmediği olayları, tanrıyla yada "olağan üstü" ile açıklamaya çalışmak, sadece bilgisizliği(arapça "cehalet" demek) gösterir. bilim böyle çalışmaz. bilmediğimiz yerlerde bilmiyoruz demek, ve bilmediğimiz şeyleri deneylerle test edip öğrenmek üzerine çalışır.
Hayvanların depremi önceden sezmeleri konusu sıklıkla bildiriliyor. Özellikle yılan, kırkayak, tarla faresi gibi toprak altında yaşayan hayvanların depremden 3 hafta kadar önce yuvalarını terk ettiği gözlenmiş.
Çiftlik hayvanları ile ilgili de güncel bir çalışma var. Alman Max Planck Enstitüsü'nden bir grup araştırmacı sıklıkla depremlerin yaşandığı Italya'da bir çiftlikte yaklaşık 6 ay süreyle sensörler taktıkları çiftlik hayvanlarını (6 inek, 5 koyun, 2 köpek, tavuk, hindi ve tavşan) hareketlerini izlemişler. Bu süre zarfında da 2 büyük ve birçok küçük deprem gerçekleşmiş. Sorunuz olan tavuklarla ilgili bilgilere ulaşılamamış çünkü bu dönem içerisinde kesilip yenmişler. Fakat büyük baş hayvanlarda çalışma tamamlanmış. Hayvanların özellikle ahırda, kapalı alandayken ve diğer sürü bireyleriyle birlikteyken magnitüdü 4.0 üzerinde olan 9 depremden 8'inde depremden önce değişik hareketler gösterdiği gözlenmiş. Ama açık alandayken, yalnızken anlamlı tepki göstermemişler.
Çalışmanın daha çok hayvanı kapsayan daha geniş alanlara yayılması planlanıyor. Sismograflar için de bir ipucu olabileceği düşünülüyor.
