Gözün görebileceği en küçük boyut konusunda aslında bir sınır yok, yeterli şiddette ışık yayan her şeyi görebilirsiniz. Görme konusundaki sınır "ayırma gücü"nden geliyor, ya da çözünürlük. Sorumuz şu: İki "ayrı" cismi birbirine doğru yaklaştıralım, bu ikisinin arasındaki mesafe hangi değerin altına düştüğünde bunları "ayrı" cisimler olarak göremeyiz? Basitçe gözlerinizden 15 cm uzaklıkta bulunan iki paralel çizgi arasındaki mesafe 0.026mm altına düştüğünde artık bu iki çizgi sizin için ayrı olmayacaktır.
Elbette göz olağanüstü gelişmiş bir yapı ve görme olayı karmaşık bir olay. Bir çok etken var işin içine giren. Ama kabaca şu bağıntı kullanılabilir. Bakılan cismin açısal büyüklüğü (cismin büyüklüğü/göze uzaklığı)
ile verilebilir. Bu "kırınım limiti" olarak bilinen limittir. D gözbebeği çapı, lambda da ışık dalgaboyudur. Basit ama kullanışlı bir formül. D=4mm alıp görünür spektrumdaki bir dalgaboyunu formülde yazarsanız çözünürlüğün en düşük değeri için 10^(-4) mertebesinde bir değer bulursunuz. Gerisi cisim büyüklüğü/göze uzaklığı oranını 10^(-4) e eşitlemek. Sonuç: 25 cm uzaktaki yaklaşık 0.02 mm büyüklüğündeki bir cismi görebilirsiniz. Büyükçe bir bakteri yani.
Formüldeki D gözbebeğinizin büyümesi ya da küçülmesine göre değişecektir ama elbette sınırı var. Karanlıkta gözbebeğiniz büyür ama nereye kadar? Aynı şekilde farklı renklerdeki cisimler için de çözünürlük değişecektir, ama bunun da görünür bölgedeki elektromanyetik dalgaların dalgaboyu aralığından gelen bir sınırı var. Uzaklardaki yıldızlardan, dibimizdeki bakterilere kadar neyi görüp neyi göremeyeceğimizi bu basit formülü kullanarak tespit edebilirsiniz. Ayrıntılar sade bir anlatımla burada[1].
Kaynaklar
- C. İşçi. (2008). Cisimleri Nasil Ve Ne Kadar Ayrintili Görebiliriz? Resim Ve Görmede Çözünürlük. Journal of Yaşar University. | Arşiv Bağlantısı
