Gözlemlenebilir evren mi dünyanın olay ufku mu?

Dünyanın olay ufku diye bir şey yok, daha doğrusu o terimi kullanmıyoruz. Zaten, gözlemlenebilir evren dünyadan gözlemlenebilen demektir. Henüz galaksiye yayılmadığımız için, gözlemlenebilir evrenimizin merkez noktası dünyadır. Veriyi, güneş sistemini terk eden Voyager'dan da alsak, Hawaii'deki bir teleskoptan da alsak, gözlemlenebilir evrenin sınırlarında pek bir değişiklik olmayacaktır. Oysa galaksinin diğer ucundaki bir gezegenin gözlemlenebilir evreni bizimkinden biraz daha değişik olacaktır.

Asıl soruna gelecek olursak; gözlemlenebilir evrenin dışına çıkan cisimleri, insanoğlu bir daha hiç göremeyecek mi diye merak ediyorsun sanırım. Bunun adının "gözlemlenebilir" olmasının bir nedeni var, çünkü diğer her yer katiyetle "gözlemlenemez." Teoride o sınır, cisimlerin bizden, ışıktan daha hızlı bir şekilde uzaklaşmaya başladığı nokta, artık o cisimlerin ışıkları bir daha dünyaya ulaşamayacak, gözlemlenemeyecek.

Sorduğunuz soru, gözlemlenebilir evren ve olay ufkunun ne olduğunu anlamayı gerektiriyor. Gözlemlenebilir evren, evrenin ışık ve başka sinyallerin galaksiler ve maddenin, kozmolojik genişlemeden beri Dünya’ya ulaşacak zamanı bulması sonucu, şimdiki zamanda Dünya’dan gözlemlenebilen cisim ve maddelerden oluşan bölgesidir. Olay ufkuna gelince, genel görelilikte olay ufkunu, ışık ve maddenin artık kaçamadığı bölgeyi sınırlayan kuşak olarak tanımlayabiliriz. Örneğin, bir kara deliğin olay ufkundan ötesini gözlemlemek mümkün değildir.

Bu tanımlardan yola çıkarak, her saniye gözlemlenebilir evrenimizin dışına 20.000 galaksi çıkıyor ve bu galaksileri bir daha asla göremeyeceğiz derken, bu galaksilerin hem gözlemlenebilir evrenden hem de olay ufkundan çıktığından bahsediyoruz demek mümkündür. Çünkü bu galaksilerden gelen ışık veya başka sinyaller, evrenin genişlemesi nedeniyle Dünya’ya ulaşamaz hale gelir. Bu da bu galaksilerin bizim için gözlemlenemez ve erişilemez olduğu anlamına gelir. Bu durumda, bu galaksilerin olay ufkumuzun dışında kaldığını söyleyebiliriz.

Ancak burada bir ayrım yapmak gerekir. Gözlemlenebilir evrenimizin dışına çıkan galaksiler, bizim için olay ufkumuzun dışında kalmış olsalar da, başka bir gözlemci için olay ufkunun içinde kalabilirler. Örneğin, bizden çok uzakta olan bir gezegende yaşayan bir varlık için, bizim gözlemlenebilir evrenimizin dışına çıkan bir galaksi hala gözlemlenebilir olabilir. Bu nedenle, olay ufkunun göreceli bir kavram olduğunu unutmamak gerekir.