Karadelikler "hacimlerine" oranla çok inanılmaz bir çekim gücüne sahip gök cisimleridir (burada hacimlerine kelimesini belirtmemin nedeni, insanların genelde aynı kütleye sahip bir karadelik ile bir yıldızın çekim güçlerinin aynı olmadığını ve karadeliğin daha çok çekim gücüne sahip olduğunu sanmalarıdır. Aksine ikisinin de çekim güçleri eşittir).
Bu çekim gücü, etrafında oluşan galaksiyi dengede tutar. Bu dengenin temel sebebi momentumdur. Kara deliğin etrafında dönen yıldızlar, gezegenler gibi gök cisimleri dönmelerinden kaynaklı olarak dışarıya savrulmak isterler.
Bunu bir çanta örneği ile daha iyi pekiştirebilirsiniz. Çantanızı alın ve çantanızı tuttuğunuz kolu uzatarak etrafınızda dönmeye başlayın. Yeterince hızlı döndüğünüzde artık yavaşlayarak durup deneyinizin sonuçlarını inceleyebilirsiniz.
Dönerken çantanızı hareket ettirdiniz. Çantanız, momentumu nedeniyle savrulmak istiyordu ancak kolunuz çantanızı tuttuğunuzdan dolayı çanta savrulmuyor ve aynı zamanda sizin çekme kuvvetinize rağmen size yaklaşmıyordu. Yavaşlamanızda çantanızın hızı düştü ve size doğru yaklaşmaya başladı.
Buradaki çanta yıldızlar ve siz de karadeliksiniz. Karadelik yıldızlara muazzam bir çekim kuvveti uygular. Ancak yıldızlar yeterince hızlı döndüklerinden momentumları sayesinde dengede kalırlar. Daha hızlı dönerlerse galaksiden savrulur, daha yavaş dönerlerse karadelik tarafından yutulurlar.
Umarım cevabım konuyu anlamanıza yardımcı olmuştur.
Kaynaklar
- R. Willemsen. (2013). Momentum. ISBN: 9783596195497.
