Evrim Ağacı'ndaki makalelerime ve cevaplarıma nasıl kaynak eklerim?

Evrim Ağacı'ndaki makale, blog ve cevaplarınıza kaynak eklemek için 2 farklı yöntem kullanabilirsiniz:

1. Cümle sonundaki nokta metodu.
2. Metin editörü sonundaki Kaynak Ekle tuşu.

İlk yöntemde yapmanız gereken, cümlenin sonundaki noktalama işaretini girdikten sonra çıkan şu tuşa tıklamak:

İkinci yöntemde ise metin editörünün sonundaki Kaynak Ekle tuşuna tıklayabilirsiniz:

Her iki yöntem sonucunda da karşınıza şöyle bir panel çıkacaktır; bu paneldeki bilgilerin tamamını, eksiksiz ve dikkatli bir şekilde okuduğunuzda emin olunuz:

Paneldeki tuşları tek tek tanıtacak olursak:

• Kaynak Ekle: İçeriğinize eklemek istediğiniz kaynak bilgilerini girmenizi sağlar. Bunun detayları birazdan detaylıca anlatılacaktır.
• DOI ile Ekle: Girmek istediğiniz makale veya sitenin DOI numarası varsa, bu aracımızı kullanarak gerekli tüm bilgileri kolaylıkla getirebilirsiniz. Bunun için, tarayıcınız talep ettiğinde, kopyalama panonuza ("clipboard") erişim vermeniz gerekmektedir. Sistemimiz, kopyaladığınız son içerik bir DOI numarası ise, bunu otomatik olarak alacak ve kaynak bilgilerini hızlıca getirecektir. Yine de sistem bazen tarih ve isim bilgilerini hatalı getirebilmektedir; dolayısıyla gelen bilgileri kontrol etmeniz ve doğrulamanız gerekmektedir.
• URL ile Ekle: Eğer DOI numarası yoksa, makalenizi veya siteleri URL bilgilerini kopyalayarak da girebilirsiniz. Bu araç, "DOI ile Ekle" aracımıza göre daha isabetsiz çalışmaktadır; ancak süreci hızlandırabilir. Gelen bilgiler arasından özellikle yazar, tarih ve site adı bilgilerinin formatımıza uygun girildiğinden emin olunuz; çünkü bunların biri veya birkaçı genellikle hatalı gelmektedir.
• Kitap Arayarak Ekle: Eğer kaynağınız bir kitapsa, kitap adını veya ISBN bilgilerini kullanarak arama yapabilirsiniz. Goodreads ve Google Kitaplar gibi bir dizi veritabanını tarayarak en uygun bilgileri getirmeye çalışacağız. Bu aracımızda da gelen bilgilerin doğruluğunu kontrol etmeniz önemlidir.
• Sırala: Metin boyunca girdiğiniz kaynakları rastgele bir sırada girmiş olabilirsiniz. Bu tuşu kullanarak, metin içinde kullandığınız kaynakların hepsini metinde belirme sırasına göre otomatik olarak dizebilirsiniz. Bu tuşu kullanmak için kaynak listenizden en az 2 kaynağı metin içine de eklemiş olmanız gerekmektedir. Yazılarınızı kaydetmeden önce bu tuşu mutlaka kullanmanızı öneririz.
• Seçilenleri Yazıya Ekle: Kaynak listenize eklediğiniz kaynaklardan istediğiniz kadarını işaretleyip, hepsini aynı anda imlecinizin olduğu yere ekleyebilirsiniz.
• Tümünü Seç: Kaynak listenizdeki tüm kaynakları seçmenizi sağlar.
• Tümünü Kaldır: Kaynak listenizde seçtiğiniz tüm kaynakların işaretini kaldırır.
• Seçilenleri Kopyala: Seçtiğiniz kaynakları uygun formatta panonuza kopyalar, böylece bir başka içeriğinizde aynı kaynağı kullanabilirsiniz.
• Seçilenleri Sil: İşaretlediğiniz kaynakları siler ve listenizden çıkarır.
• Kopyalananları Yapıştır: Daha önceden "Seçilenleri Kopyala" tuşuyla kopyaladığınız kaynakları bir bütün olarak yapıştırmanızı sağlar.
• CSL JSON (Zotero) İçeri Aktar: Akademik kullanıcılarımızın, Zotero kullanarak topladıkları kaynakları bir bütün olarak listelerine eklemelerini sağlar.
• Kapat: Kaynaklar listesi kutusunu kapatmanızı sağlar.

Eğer "DOI ile Ekle" gibi otomatik bir tuşu kullanmak istemezseniz (ki önceliğiniz mutlaka DOI ile ekleme olmalıdır), o zaman panelde tekrar "Kaynak Ekle" tuşuna basarak kaynağınızı elle (manuel olarak) girebilirsiniz:

Bu durumda, şöyle bir kısım eklenecektir ve kaynak türü seçmeniz istenecektir:

Burada 4 seçeneğiniz bulunmaktadır ve format, her birinde farklıdır:

• Akademik Makale
• İnternet Sitesi
• Kitap
• Diğer: Yukarıdaki 3 türe uymayan (örneğin tez, bildiri, broşür, vb.) kaynakları buraya girebilirsiniz.

Bu tiplerden birini seçtiğinizde, ona uygun bilgileri girmenizi sağlayacak bir form oluşacaktır. Örneğin Akademik Makale formu bu şekildedir:

Buradaki bilgileri olabildiğince eksiksiz (ve kırmızı yıldızla işaretlenenleri kesin olarak) girmeniz gerekmektedir. Burada formata uymanız elzemdir; yoksa yazınız otomatik olarak reddedilebilir! Örneğin:

• Yazar adını "Çağrı Mert Bakırcı" şeklinde değil, "Ç. M. Bakırcı" şeklinde girmeniz gerekmektedir.
• Bütün harfler büyük karakterlerle yazılmamalıdır.
• Site adları "LiveScience" veya "Livescience" şeklinde yazılmalıdır. Asla "livescience" veya "livescience.com" şeklinde yazılmamalıdır.

Formattan emin olamadığınızda, her bir kutunun yanında bulunan "i" ikonuna gelerek bilgi alabilirsiniz:

Ayrıca buradaki tuşları kullanarak da bazı işlemler yapabilirsiniz:

• Seç: Sadece o kaynağı seçer.
• Sonrakileri Seç: O kaynağı ve listedeki sonraki tüm kaynakları seçer.
• Öncekileri Seç: O kaynağı ve listedeki önceki tüm kaynakları seçer.

Kaynaklar, Evrim Ağacı içeriklerinin güvenilirliğinin en önemli mihenk taşlarındandır. Bazen yazıyı yazdıktan sonra kaynakları girmek zor gelebilmekte ve es geçilebilmektedir. Halbuki kaynaklar, yazı oluşurken ortaya çıkmalı, kullandığınız anda girilmeli, yazının omurgasını oluşturmalıdır. Ama hangi metodu kullanıyor olursanız olun, kaynaklarınızın da yazınız kadar muntazam olması önemlidir. Bu kurala düzenli bir şekilde uymayan yazarların sadece yazıları reddedilmekle kalmayabilir, yazarlıkları da alınabilir; bizim için o kadar önemli bir konu bu.