Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Sorulara Dön
Mete Batur
Üye
5

Evren oluşurken madde nereden geliyor? Hep var mıydı, varsa nasıl oluyor?

Merhaba arkadaşlar biliyorsunuz ki kütle korunumu yasası diye bir şey var, bu kütle korunum yasası kütle-madde yoktan var edilemez, vardan yok edilemez, sürekli bir dönüşüm içindedir. Aklıma takılan soru ise evren oluşurken bu madde nerden geliyor ya da hep var mıydı hep varsa nasıl oluyor? Teşekkürler.
1,124 görüntülenme
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
3 Cevap
Soner Albayrak
Fizik Doktora Öğrencisi

Madde madde ele alalım:

  1. Kütlenin korunumu Newton fiziğinde geçerli olan bir kanundur, bugünkü modern fizikte kütlenin korunmadığını biliyoruz; en basitinden nükleer santrallerdeki tepkimelerde kütle korunmaz. Fakat günlük hayatımızın çoğunda Newton fiziği geçerli olduğu için kütlenin korunumunu kabul etmeye devam ediyoruz.
  2. Newton fiziğinin geçerli olmamasına rağmen kütlenin korunduğunu kabul ettiğimiz bir alan kimyadır. Bunun sebebi her ne kadar kimyasal tepkimeleri anlamak için kuantum fiziğini kullanmamız gerekse de, göreli olmayan kuantum fiziği yeterli olmaktadır, bu sebeple de kimyada da kütle korunuyor demeye devam ediyoruz.
  3. Einstein'ın Özel Görelilik teorisini hesaba kattığımız herhangi bir hesapta kütle korunmaz, fakat genel olarak enerji korunmaktadır. Daha basit bir ifadeyle, düz uzaylarda yapılan bütün hesaplarda enerji korunuyor diyebiliriz.
  4. Bükümlü uzaylara geldiğimizde enerjinin korunumu biraz karışık hale geliyor. Açıkcası matematiğini oturup çok da çalışmadım ve fakat basit bir bakış açısıyla enerji korunmalıdır demek doğru değil. Bugünkü evren modellerimiz de bükümlü uzayları kullandığı için sorduğun soru aslında basit bir soru olmaktan çıkıyor.

İlgilenenler için bir tık daha fazla matematiğine girersek detaylar şöyle:

Tüm Reklamları Kapat

  1. Fiziksel olarak bir şeyin korunmasını genel olarak sistemdeki simetrilere bağlarız. Bu bakış açımızı ünlü bilim kadını Emmy Noether'e borçluyuz.
  2. Düz uzayda özel göreliliği kabul ettiğimizde, sistemimizdeki simetrilerden şu üçü önemli: Zaman parametresini kaydırma (t dediğimiz yerine t+1 diyebilme), pozisyon parametresini kaydırma (x dediğimiz yerine x+1 diyebilme), ve pozisyon parametrelerini birbirlerine döndürebilme (x dediğimiz yöne y yönü diyebilme). Bu üç simetriye karşılık da sırasıyla üç korunan değerimiz var: Enerji, doğrusal momentum, ve açısal momentum!
  3. Düz uzay yerine bükümlü uzayı düşünecek olursak da korunan değerleri geometriyle bağdaşlaştırma daha uygun oluyor. Sistemimizde isometry dediğimiz objeler varsa, bunlardan korunan değer türetebiliyoruz. Bu objelere karşılık gelen Killing vector'leri oluyor, bu vektörleri bulduğumuz denkleme de Killing denklemi deniyor. Bu denklemi sağlayan vektörleri kullanarak da topological charge'lar çıkarabiliyoruz, bu yükler de fiziksel olarak korunan değerlere karşılık geliyor.
  4. 3. maddede matematik ve fizik bilgisi bir seviye daha ileri olanlara ipucu olsun diye bazı kavramları yazdım, isteyen oradan daha derin araştırır. Eğer size yabancı geliyorsa çok da önemli değil zaten.
  5. Bu tarz hesapları kendim de çok fazla yapmadım, fakat şunu söyleyebilirim: Bükümlü uzaylarda kavramlar düz uzaylara göre oldukça karıştığı için içgüdüsel bize makul gelen şeylerin genel geçer olduğunu düşünmemekte fayda var. Çok basit bir örnek: Düz uzayda herhangi iki cismin birbirlerine göre hızını tanımlayabiliriz, oysa bükümlü bir uzayda böyle bir hız tanımlı değildir!  (Matematiksel olarak hız manifoldun tanjant uzayında yaşamaktadır, bükümlü bir manifoldun iki noktasındaki tanjant uzaylarındaki iki farklı vektörün karşılaştırılması çok basit bir mesele değil. Elbette parallel transport yapılır fakat bildiğim kadarıyla unique bir çözümü yok)
310 görüntülenme

Kaynaklar

  1. Yazar Yok. Vikipedi. (7 Temmuz 2019). Alındığı Tarih: 7 Temmuz 2019. Alındığı Yer: Bağlantı | Arşiv Bağlantısı
  2. Yazar Yok. Wikipedia. (7 Temmuz 2019). Alındığı Tarih: 7 Temmuz 2019. Alındığı Yer: Bağlantı | Arşiv Bağlantısı
8
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Berkay Yıldız
Lise Öğrencisi

Evrenin yoktan var olduğunu ne kadar düşünsek de aslında bu tam olarak doğru değildir. Evrenin başında, hiçlikte, aslında kuantum enerjileri bulunuyordu fakat bu enerjinin belli bir formu yoktu. Evrenin oluşum teorisinin baz aldığı şey ise bu enerjinin olası kuantum dalgalanmalar sonucu maddelerin oluşmasıdır. Hatta bunun olabileceği bilgisayar simülasyonlarıyla da gösterilmiştir. 

264 görüntülenme
4
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Ufuk Derin
Öğrenci-Okur
Orijinal Soru: Yoktan var, vardan da yok edilemeyen enerjinin başlangıç noktası neresidir?

Burada felsefe tarihini vs sormuyorsanız, fikir soruyorsanız kaynak istemenize pek de gerek yok.

Soruya gelelim. Eğer Tanrı'ya ezeli ve ebedi denilebiliyorsa maddesel forma da ezeli ve ebedi denilebilir. Tabii ki ezeli ve ebedi yani sonsuz maddesel form döngüsünün de ezeli ve ebedi bir Tanrı kontrolünde olduğu düşünülebilir. Ama düşünülmeyebilir de.

Tüm Reklamları Kapat

Aslında soru Tanrı'yı kim yarattı sorusu ile aynı. Ezeli ve ebedi bir varlığın başlangıcı yani yaratılması gerekli ise Tanrı için de aynısı zorunludur. Nasıl ki Tanrı'ya ezeli ve ebedi deniliyorsa ve Tanrı'yı kimse yaratmadı denilebiliyorsa maddesel forma da denilebildiği gibi "Bir Tanrı tarafından yönlendirildi/yönlendirilmedi." de denilebilir.

103 görüntülenme

Kaynaklar

  1. Yazar Yok. Diocast #1 - Tanrı'Yı Kim Yarattı Sorusu Ve Big Bang. (9 Ağustos 2020). Alındığı Tarih: 9 Ağustos 2020. Alındığı Yer: Bağlantı | Arşiv Bağlantısı
4
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close