Empati, beynin çok farklı bölgelerini aktive eden bir durumdur, memelilerde gelişen anne bakımı kadar eski olan empati (8) için temel olarak; beyin sapı, anterior singulat korteks, orbitofrontal korteks ve insula memelilerde empatide aktive olan bölgelerdir. Duygular, hormonlar ve bunlar ile oluşan emptati özelinde başkalarını önemsemek bütün memelilerde ortaktır. (5) İnsanın empati devreleri, kompleks bağlantılara sahip olan bu bölgelerin yapılarının ve bağlantılarının gelişmesi ve farklı bölgelerle bağlantılar kurmasıyla evrimleşmiştir. (6)
Bir başkasının zihin durumunu anlama kapasitesi bilişsel empati, karşıdakinin zihinsel durumunu anlayıp ona yönelik karşılık verme kapasitesi duygusal empatidir. (1)
Duygusal ve bilişsel empatide etkinleşen beyin bölümleri
Empati tiplerinde özel olarak inferior frontal girus duygusal empatiden, ventromedial prefrontal korteks ise bilişsel empatiden sorumludur. (2)
Bir çalışmada bilişsel empatide orta singulat korteksin ve dorsomedial prefrontal korteksin aktive olduğu ve duygusal empatide ise insula bölgesinin aktifleştiği görülmüştür. (3)
Bilişsel empatide etkinleşen beyin bölümleri
Altı orbitofrontal korteks hasarı olan katılımcı, altı dorsolateral prefrontal korteks hasarı olan ve on iki hasarsız beyni olan bireyleri kapsayan bir kontrol grubunu içeren katılımcılardan oluşan bir araştırmada başkalarının duygularını doğru olarak tanımlama becerisinin değerlendirildiği kapsamlı bir bilişsel empati değerlendirmesi gerçekleştirilmiştir ve incelenen iki bölgenin de bilişsel empatide etkinleştiği sonucuna varılmıştır. (4)
Duygusal empatide etkinleşen beyin bölümleri
Ayna nöron sistemi özellikle duygusal empatide öne çıkar. (2) Duygusal empatide yetersizliği olan otizmli bireylerde yapılan çalışmayla ayna nöronların az olduğu bulunmuştur. (9) Otistik çocukların duygusal tepkilerini gözlemleyen bir çalışmada beyinlerinin gyrus frontalis inferior pars opercularis bölgesinde ayna nöronların aktivitesinin az olduğu görülmüştür. (10)
Empatide kadın ve erkekteki farklılıklar
İnsan evrimi boyunca çocuk bakımında önemli rol üstlenen kadınlar sözlü olmayan bir iletişim biçimi olan empatiyi erkeklerden daha iyi anlayacak şekilde evrimleşmiştir. Kadınlar genel olarak bilişsel ve duygusal empatide daha iyidir. Bunu destekleyen bir çalışmada kadın beyninde genel olarak empatiyle ilintili olan ayna nöronlarla ilişkili inferior prefrontal korteksteki gri madde hacimlerinin daha büyük olduğu bulunmuştur. (7)
Empati kurulmasında taklidin nöral mekanizması
Karşıdakinin davranışlarını anlamak ve taklit etmek için superior parietal korteks, duygu işlemede önemli fonksiyonu olan limbik sistemden aldığı bilginin eyleme dönüştürülmesi için eyleminin erken görsel tanımını kodlar ve bu bilgiyi posterior parietal ayna nöronlara gönderir ve burada hareketin hassas kinestetiği kodlanır ve bu bilgi inferior frontal ayna nöronlara gider, burada eylemin amacı kodlanır. Hareket planının kopyaları frontal ve parietal ayna nöron alanlarından eylemin tahmin edilen duyusal sonucu oluşturacağı superior parietal kortekse geri gider. Eylemin görsel işlenmesi ile tahimn edilen duygusal sonuca dair veriler beraber işlendiğinde taklite başlanır ve karşıdakinin duyguları anlanıp tepki verilmeye hazır hale gelmiş olur. (11)
Kaynaklar
- A. Gerace, et al. (2013). An Exploratory Investigation Of The Process Of Perspective Taking In Interpersonal Situations. Cambridge Core, sf: 12. doi: 10.1017/jrr.2013.6. | Arşiv Bağlantısı
- S. Shamay-Tsoory, et al. (2009). Two Systems For Empathy: A Double Dissociation Between Emotional And Cognitive Empathy In Inferior Frontal Gyrus Versus Ventromedial Prefrontal Lesions. Oxford Academic, sf: 11. doi: 10.1093/brain/awn279. | Arşiv Bağlantısı
- R. Eres, et al. (2014). Individual Differences In Local Gray Matter Density Are Associated With Differences In Affective And Cognitive Empathy. NeuroImage, sf: 29. doi: 10.1016/j.neuroimage.2015.05.038. | Arşiv Bağlantısı
- M. Goodkind, et al. (2021). Cognitive Empathy Following Orbitofrontal Cortex And Dorsolateral Prefrontal Cortex Damage. Berkeley, sf: 43. | Arşiv Bağlantısı
- J. Decety. (2021). The Neural Pathways, Development And Functions Of Empathy. ScienceDirect, sf: 7. doi: 10.1016/j.cobeha.2014.12.001. | Arşiv Bağlantısı
- J. Decety, et al. (2011). The Neuroevolution Of Empathy. The New York Academy of Sciences, sf: 11. doi: 10.1111/j.1749-6632.2011.06027.x. | Arşiv Bağlantısı
- L. Christov-Moore, et al. (2014). Empathy: Gender Effects In Brain And Behavior.. Elsevier, sf: 25. doi: 10.1016/j.neubiorev.2014.09.001. | Arşiv Bağlantısı
- R. Praszkier. (2014). Empathy, Mirror Neurons And Sync. Springer, sf: 25. doi: 10.1007/s11299-014-0160-x. | Arşiv Bağlantısı
- S. Baron-cohen. (2021). Response To Smith’s Letter To The Editor ‘Emotional Empathy In Autism Spectrum Conditions: Weak, Intact, Or Heightened?’. Springer, sf: 6. doi: 10.1007/s10803-009-0800-x. | Arşiv Bağlantısı
- M. Dapretto, et al. (2021). Understanding Emotions In Others: Mirror Neuron Dysfunction In Children With Autism Spectrum Disorders. NIH, sf: 7. doi: 10.1038%2Fnn1611. | Arşiv Bağlantısı
- L. Carr, et al. (2021). Neural Mechanisms Of Empathy In Humans: A Relay From Neural Systems For Imitation To Limbic Areas. PNAS, sf: 6. doi: 10.1073/pnas.0935845100. | Arşiv Bağlantısı