‘’e = mc2’’, Einstein’in bu denklemi bize enerjinin yani e’nin ve kütlenin yani m’nin aynı şeyin farklı formları olduğunu gösterdi, kütle ve enerji birbirileriyle değiştirilebilirler.Bazı bilim insanları bu denklemi sonradan tarihin en ölümcül silahını yaratmak için kullandı, atom bombasını.
1,723 görüntülenme
Kaynaklar
Carl Sagan,Neil deGrasse Tyson..., et al. (2014). Cosmos: Bir Uzay Serüveni.
Merhabalar Ali. E = mc², ilerleyen eğitim yıllarında karşına çıkacak olan matematikte ''denklem'' olarak isimlendirdiğimiz denklemlerden biri. Bu denklem, senin de adını duymuş olacağın ünlü bilim insanı Albert Einstein tarafından oluşturulmuş. Einstein bu denklem ile bize şunu söylemek istiyor: Enerji ve kütle aslında birbirine dönüşebilen durumlardır.
Kütle nedir? Bu terim günlük hayatta karşına çıkmış olabilir ama ben yine de açıklamak istedim. Kütle, madde miktarı demektir. Yani karşımıza çıkan arabalar, ağaçlar, insanlar, diğer canlıların hepsi kütleye sahiptir. Sen de kütleye sahipsin.
Bu Reklamı Kapat
Enerji nedir? Bu terimi akademik olarak açıklamak yerine senin anlayacağın şekilde açıklamak istiyorum. Enerji, aslında çevremizde olup biten ve olmaya devam eden her şeyin gerçekleşmesini mümkün kılan şeydir. İnsanlar koşarken, arabalar yol alırken, kuşlar uçarken hep enerji sayesinde bu hareketlerini yapabilirler.
Bu iki terimi de açıkladığıma göre şimdi artık bu denklemin bilim insanları tarafından hangi amaçla kullanıldığını anlayabilirsin. Yani bütün bu saydığım varlıkların aynı zamanda bir enerji karşılığı olduğunu söylüyor bu denklem; senin, benim, çevrendeki insanların ve varlıkların hepsinin bir enerji karşılığı var.
33,102 görüntülenme
Kaynaklar
Yazar Yok. E = Mc². (9 Eylül 2020). Alındığı Tarih: 9 Eylül 2020. Alındığı Yer: Bağlantı
| Arşiv Bağlantısı
Bu cevap, soru sahibi tarafından kabul edilmiştir. Ancak bu, cevabın doğru olduğunu garanti etmez.
(=) işareti eşitlik anlamına gelir. İki değerin birbirine eşit olduğunu ifade eder. İşaretin solundaki değerin işaretin sağındaki değere eşit olduğunu gösterir. Örneğin: 2=2, 5=2+3, 6=2x3, 4=2²(Dört eşittir 2'nin karesi), 18=2x3²(18 eşittir 2 çarpı 3'ün karesi), Enerji = mxc²(Enerji(E) eşittir Kütle(m) çarpı ışık hızının karesi(c²))
(m) harfi Kütleyi temsil eder. İngilizcedeki "mass" kelimesinin baş harfidir. mass Türkçe'de Kütle demektir.
(c) harfi ışık hızını temsil eder. Latince "celeritas" kelimesinin baş harfidir. celeritas'ın Türkçe anlamı hız demektir. Hareket eden her şeyin bir hızı vardır. Yürüdüğümüzde bizim bir hızımız vardır koştuğumuzda hızımız artar. Işık, arabalardan ve uçaklardan daha hızlı hareket eder. Işığın hızı çok yüksektir. Boşlukta 1 Saniyede yaklaşık 300,000,000 metre (üç yüz milyon metre) gider yani ışığın hızı saniyede yaklaşık 300,000,000 metre'dir.
(²) c'nin üzerinde bulunan bu ² sayısının ismi Kare'dir. Kare işareti hangi sayının üzerindeyse o sayıdan iki tane birbiriyle çarpılır. Örneğin: 3²=3x3, c²=cxc, 30²=30x30
Bu Reklamı Kapat
Sembollerin anlamını öğrendik.
E = mc²'nin anlamı: Energy = mass x celetitas ² (m ve c² 'nin arasında gizli bir çarpı(x) işareti var)
Türkçe yazarsak: Enerji eşittir kütle çarpı ışık hızının karesidir. Enerji = Kütle x ışık hızı²'dir yani E = mc²'dir.
Bu denkleme göre bir şeyin kütlesini bilirsek o şeyin Enerjisini de bilebiliriz. Mesela senin kütleni bilirsek senin Enerjini de bilebiliriz. Diyelim ki senin kütlen 20 kilogram ve otururken kendi enerjinin ne kadar olduğunu öğrenmek istiyorsun. Bu denklem sayesinde enerjini öğrenebilirsin. Bakalım ne kadarmış
Bu Reklamı Kapat
E = m x c² denkleminde m harfinin kütle olduğunu söylemiştik yani m harfinin yerine senin kütleni yazacağız. 20 kilogram demiştik. Yani E=20 x c² Peki c harfi neydi? c harfi ışığın hızıydı. Işığın hızı ne kadardı? saniyede 300,000,000 metreydi. Şimdi bunu da c harfinin yerine yazalım E= 20 x (300,000,000)²
yani [Alinin Enerjisi = 20 x 300,000,000 x 300,000,000] ne demiştik (=) işaretinin sağındaki değer ile solundaki değer birbirine eşittir. Şimdi senin sahip olduğun enerjiyi bulmak için (=) işaretinin sağındaki üç sayıyı birbiriyle çarpacağız 20 x 300,000,000 x 300,000,000 = 1,800,000,000,000,000,000
Alinin Enerjisi=1,800,000,000,000,000,000 joule (1.8 Kentilyon joule) eder. Sahip olduğun enerji çok büyük Ali.
Benim de 8 yaşında bir oğlum var ve o da bazen böyle sorular soruyor. Senin gibi meraklı birisini görünce çok mutlu oldum. Kütle, enerji, ışık gibi konular hakkında ne kadar şey biliyorsun bilmiyorum. Ali Alcan aslında iyi bir cevap yazmış ama ben sana Einstein neden böyle bir formül bulma ihtiyacı hissetti onu anlatmak istiyorum. Çok sıkmadan :)
Einstein ışığı çok merak ediyordu. Işığın ne olduğu konusunda tartışmalar vardı. Artık günümüzde bu konu çözülmüş durumda ama o dönem çok hararetli tartışmalar devam ediyordu. (silip silip yazıyorum) Işığın bir hızı olduğu da bulunmuştu ve çok ilginçti ki ışığın hızı sabitti. Yani ışık hızı ile giden bir arabada olduğunu hayal et eğer o arabada giderken elinde tuttuğun topu yine ışık hızında atarsan ne olmasını beklersin. Eğer ışık hızı değil de normal insan hızıyla bahsedersek iki hızı toplaman gerek. (Umarım karışmıyordur, hızın toplanması ne demek bilmem açık mı) Yani yerdeki bir gözlemci topun hızı ile arabanın hızını toplamını görür. Einstein'a kadar görelilik yoktu onun sayesinde görelilik bilgi haline geldi.
Bu Reklamı Kapat
Bu formül ışığın hızının değişmemesi bilgisini kullanırsak şunu görmemizi sağlar. Hız nedir? Bir süre içinde bir yerden bir gitmemizin göstergesi. Yani aynı mesafeyi daha kısa sürede katedersek daha hızlı gittik deriz. Demek ki hız mesafeye ve zamana bağlı. İşte hızın mesafe ve zamana bağlı olması durumu söz konusu ışıksa işe yaramıyor. Nasıl oluyor da ışık hızıyla giden bir arabadan ışık hızıyla attığımız topun hızı 2 ışık hızı olmuyor. Akılları yakan bir bilgi ortaya çıktı. Uzay küçülüyor zaman yavaşlıyor olabilir miydi? Evet Einstein uzayın ve zamanın bizim algıladığımız gibi olmadığını buldu. Işık hızına yaklaştıkça uzay büzülüyor ve zaman da yavaşlıyordu. Kütlesi büyük olan cisimlerin uzayı büktüğünü bu sayede yerçekimini hissetiğimizi söyledi. Newton yerçekimini formüle etmiş ama sebebini bulamamıştı. Eisntein sebebini keşfetti.
Einstein'dan önce biz uzayı 3 boyutlu algılıyorduk. En, boy, genişlik. Onun buluşları sayesinde artık zaman da bir boyut olarak hayatımıza girdi. Artık bilim insanları konuşurken 4 boyutlu bir evrendeyiz diyorlar. Bu bilgi Einstein'ın ışıkla ilgili çalışmaları sayesinde ortaya çıktı.
Bu Reklamı Kapat
Son olarak kütlesi olan her cisim aynı zamanda enerjidir de. Yani enerji kütleye, kütle de enerjiye dönüşür. Bir kaç yüzyıl önce Lavosier adlı bir kimyager maddenin korunumunu bulmuştu. Yani hiçbirşey yoktan var olmaz, vardan da yok olmaz. Einstein'ın bu formülü sayesinde de artık yok olan bir kütlenin enerjiye dönüştüğünü söyleyebiliyoruz. Ve enerji muazzam bir enerji. Atom bombası bilinen en iyi örnek. Çok az miktarda bir madde uygun şartlarda 100binlerce el bombasının yarattığı enerjiyi yaratabilir. Nükleer santraller de yine maddenin enerjiye dönüşmesi prensibi ile çalışırlar.
Umarım çok karışık olmamıştır. Özel olarak bu formül yerine ben biraz Einstein hakkında bilgi vermek istedim. Einstein'ın ışıkla, zamanla, enerji ile, kütle çekimi ile nasıl ilgilendiği ile ilgili ipuçları vermeye çalıştım. Neden bilim dünyasında bir devrim yarattı görmeni istedim. Newton'un, Faraday'ın bilime olan katkılarını kullanarak nasıl yeni bir çığır açtığını ve onun la birlikte kuantum fiziğinin de ne kadar önemli hale geldiğini de belirtmek isterim.
NOT: Umarım kafanı daha çok karıştırmamışımdır.
11,292 görüntülenme
Kaynaklar
Yazar Yok. Açıkcası Tek Bir Kaynak Yok. (11 Eylül 2020). Alındığı Tarih: 11 Eylül 2020. Alındığı Yer: Bağlantı
| Arşiv Bağlantısı
Bu formül, enerji ile kütle arasında ilişki kurar. Bu formülde boşluktaki (vakumlanmış ortam) ışık hızının karesi, kilogram başına ne kadar nükleer enerji düştüğünü belirtir. Formülü bir cümlede anlatmak gerekirse: Bir maddede kilogram başına, boşluktaki ışığın metre saniye−1 cinsinden hızının karesinin sayısal değeri kadar enerji (joule) düşer.
10,530 görüntülenme
Kaynaklar
Yazar Yok. Vikipedi. (9 Eylül 2020). Alındığı Tarih: 9 Eylül 2020. Alındığı Yer: Bağlantı
| Arşiv Bağlantısı
Einstein kendinden öncekilerden farklı olarak "Enerji" olgusuna cebirsel(matematiksel) açıdan yaklaşmış, "Kitle" denilen kavramın aslında özel bir enerji türü olduğu sonucuna varmıştı. Farkı ise Kitle'nin öteki enerjilere kıyasla çok daha yoğun, çok daha konsantre yapıda olmasıydı. Bu da, çok küçük bir kitlenin oluşan hacmiyle kıyaslanamayacak kadar çok enerjiye dönüşebilmesi anlamına gelirdi.
Bu Reklamı Kapat
e=mc²
"e" erg'le ölçülen enerjiyi, "m" gramla ölçülen kitleyi, "c" de santimetre/saatle ölçülen ışık hızını simgelemektedir.
Bu Reklamı Kapat
Basit bir örnek verecek olursak;
1 gramlık bir kitledeki enerjinin, 1000 vatlık bir elektrik ampulünü tam olarak 2.850 yıl işletebilir.
Daha somut bir örnek verecek olursak;
1 gramlık kitlenin bütünüyle enerjiye dönüştürülmesi, 2000 ton petrolün yakılmasından elde edilecek enerjiye eşit enerji üretmesi anlamına gelir.
Sevgili Ali, Einstein kitlenin enerjiye dönüştürülmesi formülünü insanlığın yararına sunmak istemişti ama insanlık onu Atom bombası gibi Vahşete çevirmişti.
Sevgili Ali, 8 yaşında isen hayat gerçekten sana güzel, bu yaşta bu sorulara cevap araman muhteşem bir detay, yüreğinden öpüyorum güzel çocuk.
4,569 görüntülenme
Kaynaklar
Yazar Yok. Adana'Nın Masası. (11 Eylül 2020). Alındığı Tarih: 11 Eylül 2020. Alındığı Yer: Bağlantı
| Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz
denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından
yayınlanan
makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru
olup
olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu
platformda
yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti
etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla
işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla
platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim
Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak
için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden
oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi
eğitim
girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz.
Daha fazla bilgi için
buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya
bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu
var?
Etkinlik & İlan Platformumuzda
paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini
biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast
Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify,
iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Bakmadığın zamanlarda da Evrim Ağacı Evreni'nde düşen ağaçların ses çıkardığını biliyor
muydun? Sen bakmazken yaşananları kaçırmamak için, anlık bildirimleri şimdi aç
(istediğinde kapatabilirsin).
Güncelleniyor...
Anlık Bildirimleri Aç
Anlık Bildirimleri Kapat
Giriş Yap | Kayıt Ol
“Sadece absürt olanı deneyenler imkansızı başarabilirler.” Robin Morgan
Evrim Ağacı'nda reklamları 2 şekilde kapatabilirsiniz:
Ücretsiz üye girişi yapmak: Sitedeki reklamların %50 kadarını
kapatmak için ücretsiz bir Evrim Ağacı üyeliği açmanız ve
sitemizi/uygulamamızı giriş
yaparak kullanmanız
yeterli!
Maddi destekçilerimiz arasına katılmak: Evrim Ağacı'nın
çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem
Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve
uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim,
sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek
çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi
sunmaktadır.
Kreosus
Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek
seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı
bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.
Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye
girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.
Patreon
Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek
oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.
Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik
e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin
devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.
YouTube
YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar
ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını
sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını
okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra
YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime
erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu
doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.
Diğer Platformlar
Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim
ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi
sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.
Giriş yapmayı unutmayın!
Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza
üye girişi yapmanız gerekmektedir. Giriş
yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam
edeceksinizdir.
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki
tuşa tıklayarak
uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri
artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini
kullanabilirsiniz.
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu
tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza
sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine
tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini
kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle
tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için
yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.
Evrim Ağacı, tamamen okur ve izleyen desteğiyle sürdürülen, bağımsız bir bilim oluşumu.
Ücretsiz bir Evrim Ağacı üyeliği oluşturmanın çok sayıda avantajından
biri, sitedeki reklamları %50 oranında azaltmak (destekçilerimiz arasına katılarak
reklamların %100'ünü kapatabilirsiniz). Evrim Ağacı'nda geçirdiğiniz zamanı
zenginleştirmek için, sadece 30 saniyenizi ayırarak üye olun (üyeyseniz, giriş yapmanızı
tavsiye ederiz).
Raporlama sisteminin amacı, platformu uygunsuz biçimde kullananların önüne
geçmektir. Lütfen bir içeriği, sadece düşük kaliteli olduğunu veya soruya
cevap olmadığını düşündüğünüz raporlamayınız; bu raporlar kabul
edilmeyecektir. Bunun yerine daha kaliteli cevapları kendiniz girmeye
çalışın veya diğer kullanıcıları oylama, teşekkür ve kabul edilen cevap araçları ile
daha kaliteli cevaplara teşvik edin. Kalitesiz bulduğunuz içerikleri
eleyebileceğiniz, kalitelileri daha ön plana çıkarabileceğiniz yeni araçlar
geliştirmekteyiz.
Alıntı Ekle
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, fark edildiğinde ufku genişleten tespitler içindir.
Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına
tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Formu olabildiğince eksiksiz doldurun.
Girdiğiniz sözün/alıntının kaynağı ne kadar açıksa o kadar iyi.
Açıklama kısmına kitabın sayfa sayısını veya filmin saat/dakika/saniye bilgisini
girebilirsiniz.
2
Anonimden kaçının.
Bazı sözler/alıntılar anonim olabilir. Fakat sözün anonimliğini
doğrulamaksızın, bilmediğiniz her söze/alıntıya anonim yazmayın. Bu tür girdiler
silinebilir.
3
Kaynağı araştırın ve sorgulayın.
Sayısız söz/alıntı, gerçekte o sözü hiçbir zaman
söylememiş/yazmamış kişilere, hatalı bir şekilde atfediliyor. Paylaşımınızın site
geneline yayılabilmesi için kaliteli kaynaklar kullanın ve kaynaklarınızı
sorgulayın.
4
Ofansif ve entelektüel düşünceden uzak sözler yasaktır.
Sistemimiz formatı otomatik olarak ayarlayacaktır.
Gönder
Bu Eseri Neden Tavsiye Ediyorsun?
Aşağıdaki kutuya, isimli neden
tavsiye ettiğini girebilirsin. Ne kadar detaylı ve kapsamlı bir analiz yaparsan, bu eseri
[OKUMAK/İZLEMEK] isteyenleri o kadar doğru ve fazla bilgilendirmiş olacaksın. Tavsiyenin
faydalı bulunması halinde Evrim Ağacı kullanıcılarından daha fazla UP kazanman
mümkün olacak. Tavsiyenin sadece negatif içerikte olamayacağını, eğer bu sistemi
kullanıyorsan tavsiye ettiğin içeriğin pozitif taraflarından bahsetmek zorunda olduğunu
lütfen unutma. Yapıcı eleştiri hakkında daha fazla bilgi almak için burayı okuyabilirsin.