Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Yeni Soru Sor
Paylaşım Yap
Sorulara Dön
Ömer Görür
Üye 21 saat önce 3 Cevap
3

Ödüllü Soru Eğer sahte bilim (burçlar vs.) plasebo etkisi ile kişilere iyi geliyorsa, inananları "uyandırmak" ne kadar doğrudur?

Mesela annem burçlara inanıyor. Herhangi bir şekilde astrologlara vs. para vermiyor. Gördüğüm kadarıyla burçların ona zarardan çok faydası var. Şimdi gidip anneme inançlarının sahte olduğunu söylemek neden?
232 görüntülenme
Eğer sahte bilim (burçlar vs.) plasebo etkisi ile kişilere iyi geliyorsa, inananları "uyandırmak" ne kadar doğrudur?
Eğer sahte bilim (burçlar vs.) plasebo etkisi ile kişilere iyi geliyorsa, inananları "uyandırmak" ne kadar doğrudur?
Cevap Ver 2,500 UP
  • Şikayet Et
  • Mantık Hatası
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Tüm Reklamları Kapat
3 Cevap
Sena Küçükkıvanç
Yazar&Editör 18 saat önce

Annenizin astrolojiye olan bu inancı, her ne kadar anlık bir psikolojik yatışma (psychological soothing) sağlasa bile uzun vadede bazı kognitif ve davranışsal riskler barındırabilir. Örnek veriyorum bu tür epistemik açıdan temelsiz inanç sistemlerine sürekli maruz kalmak, genel eleştirel düşünme kapasitesinin ve rasyonel değerlendirme becerilerinin aşınmasına yol açar; bu durum Barnum etkisi ve doğrulama yanlılığı (confirmation bias) gibi kognitif yanlılıkları pekiştirerek diğer yaşam alanlarındaki karar verme süreçlerini suboptimal hale getirebilir. Ayrıca bireyin denetim odağını içselden dışsala kaydırarak (shift in locus of control from internal to external), öz-yeterlilik (self-efficacy) algısını zayıflatabilir ve bireyi hayatın zorlukları karşısında daha pasif bir konuma itebilir. Bu durum da haliyle daha adaptif ve kanıta dayalı başa çıkma mekanizmalarının (adaptive and evidence-based coping mechanisms) geliştirilmesini engelleyebilir ve bireyi diğer yanlış bilgi türlerine (misinformation) ve potansiyel manipülasyonlara karşı daha savunmasız bırakabilir. Yani kısa vadeli anksiyete redüksiyonu ve ontolojik güvenlik hissi, uzun vadede bilişsel kaynakların yanlış tahsisine (misallocation of cognitive resources) ve rasyonel fail olma kapasitesinin (capacity for rational agency) sınırlanmasına neden olma riski taşır.

Mealini de şöyle diyebilirim:

Anneniz o hikayelere (burçlara) çok fazla inanırsa, sanki en sevdiği çizgi filmdeki kahraman her şeyi onun yerine yapacakmış gibi düşünebilir. Ama gerçek hayatta kendi süper güçlerimizi, yani aklımızı kullanmamız gerekir, değil mi? Eğer anneniz önemli bir karar verirken sadece o hikayelere güvenirse, kendi harika fikirlerini dinlemeyi unutabilir ya da gerçekten işe yarayacak şeyleri öğrenmek yerine hep o hikayelerin peşinden gidebilir. Bu da sanki bisiklete binmeyi öğrenmek yerine hep birisinin onu itmesini beklemek gibi olur; kendi başına gitmenin ne kadar eğlenceli olduğunu ve ne kadar uzağa gidebileceğini keşfedemeyebilir.

Tüm Reklamları Kapat

10
  • Şikayet Et
  • Mantık Hatası
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Ömer Bodakçı
Kitap okurum ne diyeyim. 19 saat önce

Dünyanın ve yaşamın bir illüzyon veya simülasyon olduğu kabulünden yola çıkarsak burçların da bu illüzyon ve simülasyonun bir öğesi olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Dünyanın uydurma ve kandırmacadan ibaret bir düzen olması ihtimalinde; insanlara burçlar yoluyla önce bir kimlik oluşturma, daha sonra bu kimlik üzerinden olumlama yaptırarak kendilerine sahte bir mutluluk ve özkabul (olumlu anlamda) oluşturma annenizin ve diğer insanların burçlara inanmasını gayet kabul edilebilir bir durum haline getirir. Hatta bu ihtimalde annenizin ve diğer tüm insanların bu inancının yıkılması her ne kadar sahte de olsa mutluluk ve huzur kaynaklarının bozulması ve içsel yıkım anlamına gelecektir. Ancak eğer ki evrene, dünyaya ve dünyadaki yaşama bilimsel ve materyalist perspektiften bakacak olursak; bir insanın kişiliğine ait özelliklerin belirlenmesinde; doğduğu gün x gezegeninin konumunu değil ebeveyn- çocuk ilişkileri, arkadaş çevresi, toplumsal ve kalıtımsal şartlar, yetiştiği çevre vs. gibi somut ve bilimsel verilerden yola çıkılması gereklidir. Kanımca dünyanın bilimle ve akıl-mantık yoluyla kavranabileceğini düşünen her insanın bilimdışı bütün inançlarla mücadele etmesi gerekir. Doğru yaşamın özü budur. Bilimdışı inançların yaygınlaşmasının sonucu; dünyadan daha doğrusu çağdaş ve modern dünyadan hızla uzaklaşmak ve dolayısıyla refah toplumu idealinden geri kalmak olacaktır. Bir zamanların güçlü toplumları suyu ve tarımı elinde tutanlardı, daha sonraki zamanların güçlü toplumları sanayiyi, daha sonraki toplumların ise silahı elinde tutanlardı. Ancak çağımızın ve gelecek çağın güçlü toplumları teknoloji ve bilimi elinde tutanlar olacak. Bunu benim annem mi belirleyecek diye sorabilirsiniz; evet sizin anneniz, benim annem, onun annesi, çocuklarımız, torunlarımız, bizim insanlarımız belirleyecek, yani içinde yaşadığımız toplumun her bir ferdi.

2
  • Şikayet Et
  • Mantık Hatası
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Burak Keçeli
Öğrenciyim 19 saat önce

Bu konuya iki türlü bakmalıyız pozitif ve negatif şeklinde. Pozitif açıdan bakarsak eğer anneniz başkalarına bu inançları aşılamak niyetinde değilse ve dediğiniz gibi maddi ve aşırı manevi değer vermiyorsa aslında bu konuda çokta bir şey yapmaya gerek yok. Negatif yönünden bakarsak eğer anneniz başkalarına bu düşünceyi aşılıyor ve yayıyorsa bu zincirleme bir yol izleyip resmen sahte bilimi daha çok yaymak olucaktır. Bu da kimisinin maddi ve aşırı manevi değerlerine zarar verebilir. Hangi taraftan bakıcağınız size bağlı iyi günler.

1
  • Şikayet Et
  • Mantık Hatası
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Kafana takılan neler var?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.

Bize Ulaşın

ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close