Dogma nedir? Dinler dogma mıdır?

Dogma, belli bir otorite tarafından konan, karşı konulamaz bir şekilde doğru olduğuna inanılan kurallar bütünüdür.

Eğer herhangi bir dinin mutlak doğru olduğuna inanıyorsanız, o din (tanım gereği ve en azından sizin için) dogmadır.

Ama hayır, dinler kendi başlarına, içsel olarak dogmatik olmak zorunda değildir. Eğer öyle olsaydı, "mezhep" denen şeyler olmazdı. Her ne kadar kendimizi birilerinin "hak dini" bildiğine inandırmak istesek de kimse hangi dinin doğru olduğunu (ve daha önemlisi, o din içinde hangi mezhebin doğru olduğunu) bilmiyor. Daha fenası, böyle bir şey olup olmadığını da bilmiyoruz çünkü dinlerin doğruluğu ve Tanrı ile olan ilişkisi kesin olarak ispatlanmış şeyler değil ve dinin temel varsayımlarından yola çıkarak henüz bilmediğimiz dini bilgileri önceden kestiremiyoruz. Yani dinin herhangi bir öngörü gücü bulunmuyor, bu da onu test edilmesi imkansız kılıyor ve "dogma" olarak değerlendirilmesine neden oluyor.

Eğer ki dinlerin mutlak doğru olmadığını ama bir "doğruluk payı" bulunduğunu düşünürsek ve özellikle de insan toplumlarının düzenlenmesi amacıyla kültürel evrimin bir parçası olarak doğmuş bilgi bütünleri olarak görürsek, o zaman dogmatik bir tarafı da kalmıyor. Günümüzde sayısız dindar, kendi dinini sorgulayarak yeni "mini-mezhepler" yaratıyorlar, sosyal medyada yüz binlerce takipçiye erişiyorlar. Bunlar, objektif olarak doğrulanmış şeyleri söyledikleri için değil, o yüzbinlerce kişinin duymak istedikleriyle örtüşen şeyler söyledikleri için bu kitlelere erişebiliyorlar. Onların dininin berikilerinkinden daha doğru veya yanlış olduğunu objektif olarak ispatlamanın hiçbir yolu yok.

Dolayısıyla din, bir bütün olarak sorgulanabilir bir şey. Ama tabii ki birçok mezhep, objektif ve rasyonel metotlara kapalı olduğu için, sorgulama faaliyetini de pekiştirmeyi yeğlemiyor. Bu da birçok mezhebi (dolayısıyla dinin çoğunu) "dogmatik" yapıyor.

Evet, dinler dogmadır.

Tanımı gereği, sorgulanmadan kabul edilen doğrulara dogma denir. Ve dinler, evrenle, insanla ve elbette kendileriyle ilgili sayısız iddia ortaya atarlar ve bunları sorgulamak, o dogma kapsamında yanlıştır, hatalıdır. "İlk insan Adem'dir ve tanrı Adem'i çamurdan yaratmıştır" ifadesi test edilebilir bir iddiadır. Fiziki, bilimsel bir iddiadır. Bunu bilimsel yöntemlerle test edebilirsiniz. Ama kurumsal inanış sistemlerinde zaten bunu (aslında hiç bir şeyi) test edemezsiniz. Başka yöntemlerle (felsefe ya da bilim gibi) yapacağınız testlerin bulguları da inanç sistemlerince görmezden gelinir hatta bulgularınız bu iddialarla örtüşmez ise dışlanırsınız, size bazı sıfatlar uygun görülür ve cezalandırılırsınız. Buna göre dini inanışların ve iddiaların sorgulanması yasaktır. E bu da zaten dogmanın tanımı ile uyumlu bir davranış biçimi.

Dogma, bir düşünce veya öğretim sistemidir. Dogma, her türlü inceleme ve eleştirmeyi üstünde tutulan, gözü kapalı inançtan düşünce olarak tanımlanabilir.^[1]

Dinler dogmadır,çünkü çok ama çok büyük bir kısmı test edilemez ifadelerle doludur.Örneğin İslam dinindeki peygamberlerin mucizeler yaşaması,vahiyler alması kanıtlanamaz,bilimsel olmayan,inançsal düşüncelerdir.Bunun gibi düşünceler yanlışlığını,doğruluğu,yaşanmışlığı yahut yaşanmamışlığı ispat edilemeyen olgulardır.Bu da dinin dogma olduğunu ispatlar.