Diyalektik nedir ? Diyalektik yöntem nedir ?

Zıt fikirlerin mantık çerçevesinde çarpışması ile doğruyu bulma yöntemdir.

Temel mantığı şu: Bir insanın, herhangi bir konuda doğruya ve gerçeğe ulaşmaya çalıştığını varsayalım. Eğer bu konu matematiksel ise, formüle dökülebiliyor ise sorun yok, rakamlar kesindir ve bizi doğru sonuca ulaştırır. Ama aranan gerçek matematikle ifade edilemiyorsa kişi kendisi düşünmeye ve yorumlamaya başlar. Ve bu yorum ve düşünce dizgisi, kaçınılmaz olarak o insanın kişiliğinden, hayata bakışından, inançlarından, politik görüşünden, deneyimlerinden etkilenir. Bu da objektif ve tarafsız olmasını engeller. Kişi bunu isteyerek yapmaz belki ama engelleyemez de.

Bu gerçeği peşinen kabul edip bizimle zıt hayat görüşlü, zıt politik, felsefi anlayışta, farklı yaşamsal deneyimlerden geçmiş biri ile bu konuyu tartışmak çok verimli olur çünkü kaçınılmaz olarak o kişi, konuya bizden farklı bakacak ve bizim, mecburen taraflı ve ön kabullü olmamız nedeni ile göremediğimiz birçok noktayı görebilecektir. Bilimde ve felsefede bir hipotezin ya da teorinin gücü, onu yıkma girişimlerinin sayısı ile ifade edilebilir. Bu nedenle de gerçeği arama sürecimizin sorularla süregitmesi, karşıtlıklarla beslenmesi ne kadar doğru bir yolda yürüdüğümüzün ölçüsü olabilir. İnsanın kendisine yakın düşünceleri yıkması zordur. Buna cesaret edemez anlamında değil, eksiklikleri fark edebilme anlamında.

Tüm bu yapının sağlanması ve başarıya ulaşması için gerekli tek bir şart var: İki tarafın da akıl, mantık, gerçek hayata ve gerçekçi dünya gerekliliklerine uygun bir tavır ve düşünce yaklaşımında olması.

Bakın bu konuda ilginç ve materyalizmin gücünü gösteren ilginç bir örnek vereyim: "İçten pazarlıklı" denen bir insan tiplemesi vardır ya. O insanlar genellikle hem insanlar hem dünya üzerine çoğunlukla yanlış fikirler ve yorumlar içerisindedirler. Çünkü yaptıkları gözlemler ve yaşadıkları deneyimleri hep kendi başlarına, içsesleri ile yorumlarlar ve bu düşünceler hiç test edilmez. Ve pek zeki kişilikler olup onlarca doğru ve haklı tespit yapsalar da arada yapacakları yanlış tespit ve yorumlar hiç test edilmediği için bir süre sonra sahte gerçekliklere inanmaya, tüm doğru ve yanlışları kendilerinin yazdığı alternatif bir dünyada yaşamaya başlarlar. Ve bir süre sonra da hangi fikirleri hatalı hangileri doğru kendileri bile ayırt edemezler. Hiç bir kontrol mekanizması söz konusu değildir çünkü hayatlarında.

Diyalektik muhteşem bir olgudur, harika bir yöntemdir, insanı geliştirir, her zaman da doğruya ve gerçeklere yaklaştırır. Ama dediğim gibi ön şart, mantık ve akıl doğrultusunda fikir çarpıştırabilecek, duygusal yaklaşımlarda bulunmayacak zıt görüşlü insanlar bulmak. Farklı görüşteki insanları birer düşman değil aksine dost olarak görebilmeyi başarmış insanlar bulmak. Bu da pek kolay bir şey değil ne yazık ki.