Dermatofaji: İnsanlar neden parmak derisini yer?

Dermatofaji Nedir?

İnsanların pek çoğu tırnaklarını ısırır veya tırnak çevresindeki deriyi çiğner. Ancak bu durum çoğu zaman engellenebilir bir durumdur ve bir hastalık olarak tarif edilemez.

Dermatofaji, kişinin kendini zorundaymış gibi hissederek derisini ısırdığı, çiğnediği, kemirdiği veya yediği bir psikiyatrik problemdir. Çoğu zaman tırnak çevresindeki deriyi ısırırlar.

Dermatofaji adlı bu rahatsızlık halk arasında şu şekillerde ifade edilir:

Parmak derisi yeme hastalığı

Tırnak eti yeme hastalığı

Tırnak eti koparma hastalığı

Kendi derisini yeme hastalığı

Cilt yolma hastalığı

Dermatofaji (dermatophagia), vücut odaklı tekrarlayan davranış bozukluklarından (BFRB) biri olarak tanımlanır. Tırnak ısırmak veya parmak çiğnemek ile başlar ve zamanla bunun ötesine ulaşır.

Yapılan araştırmalar dermatofajinin aslında bir çeşit obsesif-kompulsif bozukluk olduğunu gösteriyor. Bu rahatsızlığa sahip insanlarda sürekli, kontrol edilemez ve tekrar eden düşünceler vardır.

Parmak derisi yemek bir alışkanlık ya da tik değildir, psikiyatrik bir problemdir. Bu hastalığa sahip insanlar, derilerini kemirirler ve yerler. Deriyi kanlı, hasarlı ve hatta enfekte olmuş halde bırakabilirler.

Dermatofajinin en sık rastlandığı yer tırnak eti veya parmaklardır. Deri yeme hastalığı olduğu için vücudun diğer bölgelerinde de ortaya çıkabilir.

Yazının ilerleyen bölümlerinde dermatofajinin nedenleri, belirtileri, risk faktörleri ve tedavisi gibi detayları bulabileceksiniz.

Dermatofajinin Nedenleri Nelerdir?

Bir insanın neden tırnak eti veya parmak derisi yeme hastalığına yakalandığı açıklanabilmiş değildir. Psikiyatrik hastalıkların genetik ve sosyal faktörlerin bir kombinasyonu şeklinde ortaya çıktığı düşünülmektedir.

Dermatofajinin nedenleri ve risk faktörleri şunlardır:

Genetik

Sosyal çevre

Yaş (ergenlik)

Yoğun stres

Çevresel etmenler

Yapılan araştırmalar sonucunda parmak eti yeme hastalığının OKB (obsesif-kompulsif bozukluk) hastalarında daha sık görüldüğü bulunmuştur. Bu durumun genetik olup olmadığı, öğrenilen bir davranış olup olmadığı, bu veya bunlar dışındaki birçok faktörün bir kombinasyonu olup olmadığı açık değildir.

Dermatofajiye sahip bireylerde diğer OKB türlerinden biri veya birkaçı sıklıkla ortaya çıkar. Aile üyelerinde de OKB türlerine daha sık rastlanır.

Yine de bir bireyin dermatofajiye sahip olup olmayacağı önceden bilinemez. Genetik ve çevresel etmenlerin ne zaman bu rahatsızlığa yol açacağı tahmin edilemez.

Dermatofaji Belirtileri Nelerdir?

Dermatofajiye sahip bir kişi zorunlu olarak derisini ısırır, kemirir, çiğner veya yer. Bu nedenle deri soyulur ve ham olarak kalabilir. Cilt ve deri hasarı sonucunda enfeksiyon gelişme riski vardır.

Psikiyatri uzmanları ve bazı araştırmacılar dermatofajiyi vücut odaklı tekrarlayan davranış bozukluğu olarak sınıflandırır. Vücut odaklı diğer davranış bozuklukları şunlardır:

Tırnak yemek

Saç seçmek

Yanak ısırmak

Dudak ısırmak

Kıl koparmak

Başlıca dermatofaji belirtileri şunlardır:

Sık sık ve tekrar eden deri kemirmeleri veya çiğnemeleri

Genelde tırnak derisi veya parmakların ısırılması

Etkilenen deri bölgesinin kırmızı ve ham cilt haline gelmesi

Etkilenen cilt bölgesinde kanama

Yara izi, nasıl ve renk değişiklikleri gibi cilt hasarlarının oluşması

Rahatsız olunmasına rağmen engellenemeyen dürtü

Günlük yaşamı etkileyecek düzeyde etkilenme

Dermatofajiye ait belirtiler diğer obsesif-kompulsif bozukluklara benzemektedir. Dermatofajiye sahip kişilerde zaman içerisinde utanç hissi oluşabilir. Hastalıktan ve belirtilerinden etkilenme düzeyi kişiler arasında farklar gösterir.

Dermatofaji Nasıl Teşhis Edilir?

Engellenemeyen deri kemirmelerine sahipseniz bir psikiyatri uzmanı ile görüşmeniz faydalı olacaktır. Psikiyatri uzmanı belirtilerinizi gözden geçirecek, genel ruh halinizi ve geçmiş tıbbi sorunlarınız hakkında sorular soracaktır.

Dermatofaji üzerine yapılan araştırmalar oldukça yenidir ve bir doktorun kesin bir teşhis koyması zor olabilir. Bunun yerine OKB gibi değerlendirmesi daha olasıdır.

Dermatofajinin teşhisi için şu durumlardan bazılarının gerçekleşiyor olması gereklidir:

Kişinin düşünceleri ve davranışları sık sık tekrar eder ve kontrol edilemez şekilde ortaya çıkar.

Deri kemirme hastalığı strese neden olur. Bu durum nedeniyle kişinin yaşamı önemli ölçüde kısıtlanır.

Dermatofajiye neden olabilecek herhangi bir ilaç veya sağlık koşulu olmamalıdır.

Tırnak eti/parmak derisi yeme hastalığı başka bir ruh sağlığı problemi ile ilişkili olmamalıdır.

Dermatofajinin vücut odaklı tekrarlayan davranış bozukluğu olarak sınıflandırılması için ciddi düzeyde zarar verme veya hasara neden olma potansiyeli olmalıdır, ayrıca günlük çalışma yeteneğini önemli ölçüde azaltmalıdır.

Vücut odaklı tekrarlayan davranış bozukluğu olan insanlar, genellikle kasıtlı olarak kendilerine zarar vermek isterler. Bu sayede stresi hafifletirler veya yaptıkları hareketten zevk alırlar.

Tırnak eti/parmak derisi yeme hastalığı çoğu hastada teşhis edilmemiştir. Nüfusun yaklaşık olarak %3’ünü etkilediği düşünülmektedir.

Dermatofaji ve diğer vücut odaklı tekrarlayan davranış bozuklukları DSM-V’e göre “belirlenmiş diğer obsesif kompulsif ve ilgili bozukluklar” kategorisinde yer almaktadır.

Dermatofaji Tedavisi Nasıl Yapılır?

Dermatofaji tedavisi, dermatofajinin olası nedenlerine bağlı olarak değişiklik gösterebilmektedir. Doktorunuz sizin için en uygun tedavi seçeneklerini sunacaktır.

Dermatofaji tedavisi için kullanılabilen bazı yöntemler şunlardır:

Bilişsel Davranışçı Terapi

Dermatofajinin tedavisinde bilişsel davranışçı terapinin oldukça önemli bir yeri vardır. OKB’yi ve bununla ilgili koşulları tedavi etmenin etkili bir yoludur.

Bu terapi türü düşüncelere ve davranışlara odaklanır. Bu sayede düşüncelere verilen davranış tepkilerini ayarlamayı amaçlar.

Dermatofajinin tedavisinde “alışkanlık ters çevirme eğitimi” de kullanılabilir. Bu eğitim; bilinçlendirme eğitimi, tepki eğitimi ve sosyal desteği içerir.

İlaç Tedavisi

Vücut odaklı tekrarlayan davranış bozukluğu için özel olarak onaylanmış bir ilaç yoktur. Bazı ilaçların semptomları azalttığı, eşlik eden anksiyete ve depresyonun tedavisini sağladığı tespit edilmiştir.

Doktorunuzun önerebileceği ilaçlar arasında SSRI‘lar ve clomipramin yer almaktadır. Bir antidepresan türü olan SSRI örnekleri şunlardır:

Fluoksetin

Sertralin

Paroksetin

Essitalopram

Cilt Tedavisi

Dermatofajiye bağlı olarak zarar gören derinin tedavisi oldukça önemlidir. Etkilenen bölgenin temizlenmesi ve iyileşene kadar bandajla kapalı tutulması gerekebilir.

Derin cilt zararı sonucunda enfeksiyon gelişmesi olasıdır. Bu durumda enfeksiyon tedavisi için antibiyotik kullanımı gerekebilir.

Derinin iyileşmesini hızlandırabilecek veya çevre dokudaki hasarı azaltabilecek krem veya merhemler doktorunuz tarafından önerilebilir.

Doğal Tedaviler

Dermatofajinin semptomlarını azaltmak için bazı doğal yöntemler kullanılabilir. Bu amaçla kullanılabilecek çeşitli tedaviler ve yaşam tarzı değişiklikleri şunlardır:

Masaj

Akupunktur

Hipnız

Egzersiz

Nefes egzersizleri

Cildi ısırmamak için sakız çiğnemek

Dermatofajinin Komplikasyonları Nelerdir?

Obsesif-kompulsif bozukluklar, ileri düzeye ulaştığında ciddi komplikasyonlara neden olabilir. Dermatofajiye bağlı olarak komplikasyon görülmesi çok olası değildir ancak bazı hastalarda yine de oluşabilmektedir.

Dermatofajinin en önemli komplikasyonu enfeksiyondur. Cilt dışarıya açık halde kalırsa bakteriler tarafından enfekte edilebilir. Enfeksiyon olasılığını azaltmak için cilt kemirmeyi azaltmalı ve yaraları kapatmalısınız.

Cilt enfeksiyonunun belirtileri şunlardır:

Etkilenen bölgede ısı artışı

Etkilenen bölgede şişlik

Yaranın irin biriktirmesi

Acı ve hassasiyet

Ateş veya titreme

Dermatofajiye sahip kişilerde sosyal izolasyona sık rastlanır. Bu rahatsızlığa sahip insanlar, davranışlarından utanırlar ve sosyal etkileşime girmek istemezler. Bu durum özgüven azalmasına ve depresyona neden olabilir.

Dermatofaji tedavisi için bir psikiyatri uzmanı ile en erken zamanda görüşmelisiniz. Bu sayede daha kısa sürede davranışınızı yönetecek stratejileri bulabilirsiniz.