Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Sorulara Dön
Nisan Kılıç
Nisan Kılıç
1,889 UP
Üye
1

Büyük Patlama denilen "Big Bang" tam olarak nedir?

Biri detaylı bir şekilde açıklayabilir mi?
167 görüntülenme
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
1 Cevap
Ertuğrul Genç
Astronomi Tutkunu

Büyük Patlama, modern kozmoloji teorileri ışığında, maddenin aşırı yoğun ve sıcak bir noktadan genişlemesi sonucu evrenin oluşmasını mümkün kılan âna verilen isimdir. Yani tıpkı kara deliklerin merkezinde bulunan tekillik gibi, evrenin başlangıcında da bir tekillik bulunmaktadır. Evren, bu tekil noktadan başlamış ve bugünkü haline doğru evrimleşmiştir.

Büyük Patlama teorisi, evrenin başlangıcıyla ilgili en çok kabul gören açıklamadır. Bu teori sadece evrenin başlangıcıyla ilgili değildir, evrenin başlangıcından sonra oluşan zaman kavramıyla birlikte evrenin nasıl büyüdüğü, nasıl genişlediği ve neye benzediğini de açıklar.

Tüm Reklamları Kapat

Büyük Patlama teorisi, Albert Einstein’ın Genel Görelilik Teorisi’ne dayanır. Einstein, 1915 yılında uzay ve zaman kavramlarını kökünden değiştiren bu teoriyi ortaya attığında denklemlerin statik olmayan bir evreni gösterdiğini fark etti. O zamanlarda evrenin genişlediğine veya daraldığına dair bir gözlem olmadığı için Einstein denkleme “Kozmolojik Sabit” adıyla bilinen bir parametre koydu, bu parametre boş uzayın enerjisini temsil ediyordu ve kütle çekimin etkisini yok ederek evrenin statik bir biçimde kalmasını sağlıyordu.

Ancak 1929 yılında Edwin Hubble, hemen her yönde galaksilerin ışığının kırmızıya kaydığını keşfetti. Doppler Etkisi olarak bilinen fenomene göre bir nesne uzaklaştığı zaman ondan yayılan ışığın dalga boyu artar. Bu da galaksilerin bizden uzaklaştığı anlamına geliyordu. Hubble ayrıca galaksilerin uzaklığı ile uzaklaşma hızı arasında doğrusal bir ilişki olduğunu da buldu. Bu ilişkiye Hubble Yasası denir.

Tüm Reklamları Kapat

Hubble’ın bu keşfi, Einstein’ın Kozmolojik Sabit’i eklemesinin gereksiz olduğunu gösterdi. Einstein bunu “hayatımın en büyük hatası” olarak nitelendirdi. Evrenin genişlediği gerçeği, evrenin geçmişte daha küçük ve daha sıcak olduğunu da ima ediyordu. Bu da Büyük Patlama teorisinin temelini oluşturdu.

Edwin Hubble
Edwin Hubble

Büyük Patlama teorisinin en önemli kanıtlarından biri de Kozmik Mikrodalga Arkaplan Işıması’dır (CMB). Bu ışıma, evrenin ilk zamanlarında var olan yoğun ve sıcak plazmanın yaydığı elektromanyetik radyasyondur. Evren genişledikçe bu radyasyon soğumuş ve mikrodalga bölgesine kaymıştır. CMB, evrenin her yerinde eşit olarak gözlenebilir ve evrenin homojenliğini destekler.

Büyük Patlama teorisine göre, evren yaklaşık 13.8 milyar yıl önce tekil bir noktadan itibaren genişlemeye başladı. Bu noktada zaman ve uzay henüz tanımlanamazdı. Planck Çağı olarak adlandırılan bu dönemde, fizik yasalarının nasıl işlediği bilinmemektedir. Planck Çağı’ndan sonra Büyük Birleşik Çağ geldi. Bu dönemde dört temel kuvvet (kütleçekim, elektromanyetik, güçlü ve zayıf nükleer kuvvet) tek bir kuvvet olarak birleşmişti. Bu çağın sonunda güçlü nükleer kuvvet ayrıldı ve Büyük Patlama’nın ilk saniyesi tamamlandı.

Büyük Patlama’nın ilk saniyesinden sonra, evren hızla soğumaya ve genişlemeye devam etti. Zayıf nükleer kuvvet ve elektromanyetik kuvvet de ayrıldı. Bu dönemde evren, temel parçacıklardan (kuarklar, leptonlar, fotonlar, nötrinolar, gluonlar, bozonlar) oluşan bir çorba gibiydi. Evren soğudukça kuarklar güçlü nükleer kuvvet sayesinde hadronlara (protonlar, nötronlar) bağlandı. Bu döneme Hadron Çağı denir.

Hadron Çağı’ndan sonra Lepton Çağı geldi. Bu dönemde evren, leptonların (elektronlar, pozitronlar, nötrinolar) hakim olduğu bir ortama dönüştü. Elektronlar ve pozitronlar birbirleriyle yok olup fotonlara dönüştüler. Bu dönemin sonunda evren yeterince soğudu ve protonlar ile elektronlar hidrojen atomları oluşturmak için birleşebildiler. Bu döneme Nötral Atom Çağı denir.

Nötral Atom Çağı’nda evren şeffaflaştı ve fotonlar serbestçe hareket edebildiler. Bu fotonlar bugün CMB olarak gözlenmektedir. Bu dönemde evren homojen ve izotroptu, yani her yönde aynı görünüyordu. Ancak küçük yoğunluk farklılıkları vardı ve bunlar kütleçekimin etkisiyle büyüdü. Bu farklılıklar daha sonra galaksilerin ve yıldızların oluşumuna yol açtı.

Evrenin yaklaşık 400 milyon yıl sonra ilk yıldızlar oluşmaya başladı. Bu döneme Yeniden Iyonlaşma Çağı denir, çünkü hidrojen atomları yüksek enerjili fotonların etkisiyle elektronlarını kaybederek iyonize oldular. Yeniden Iyonlaşma Çağı’ndan sonra Galaksi Oluşumu Çağı geldi. Bu dönemde kütleçekim kümeleri halinde maddeyi çekti ve galaksileri oluşturdu. Galaksiler arasındaki boşluklarda da karanlık madde adı verilen gizemli bir madde vardı.

Galaksi Oluşumu Çağı’ndan günümüze kadar olan süreçte evren daha da genişledi ve soğudu. Galaksiler içinde yıldızlar doğdu ve öldü. Bazı yıldızlar süpernova patlamalarıyla ağır elementleri uzaya saçtı. Bu elementler daha sonra yeni yıldızların ve gezegenlerin oluşumuna katkıda bulundu. Evrende yaşamın nasıl ortaya çıktığı ise hala büyük bir sır.

Büyük Patlama teorisi, evrenin geçmişi hakkında bize çok şey anlatırken, geleceği hakkında ise kesin bir şey söyleyemez. Evrenin nasıl sonlanacağı, genişlemenin nasıl devam edeceği ve karanlık enerjinin ne olduğu gibi sorular hala cevap bekliyor.

Kaynaklar

  1. cevap-bul. Buyuk Patlama Nedir? – Cevap-Bul.com. Alındığı Tarih: 20 Temmuz 2023. Alındığı Yer: cevap-bul | Arşiv Bağlantısı
  2. Ç. M. Bakırcı, et al. Büyük Patlama Nedir? Büyük Patlama Teorisi Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey!. (11 Haziran 2019). Alındığı Tarih: 20 Temmuz 2023. Alındığı Yer: Evrim Ağacı | Arşiv Bağlantısı
  3. S. Emrahoğlu. Büyük Patlama (Big Bang) Teorisi Nedir? - Türkçe Yayın - Medium. (8 Mayıs 2021). Alındığı Tarih: 20 Temmuz 2023. Alındığı Yer: Medium | Arşiv Bağlantısı
1
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Sorulara Dön
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Edward Teller, Hocası Oppenheimer'ı Neden Sattı?
Edward Teller, Hocası Oppenheimer'ı Neden Sattı?
Evinizde Büyük Hadron Çarpıştırıcısı (CERN) İnşa Edin!
Evinizde Büyük Hadron Çarpıştırıcısı (CERN) İnşa Edin!
Aynalar, Kuantum Evrene Açılan Bir Portal mı?
Aynalar, Kuantum Evrene Açılan Bir Portal mı?
BEST OF EVRİM AĞACI SHORTS 2022 🎉
BEST OF EVRİM AĞACI SHORTS 2022 🎉
Şeker İnsanı Hiperaktif Yapar mı?
Şeker İnsanı Hiperaktif Yapar mı?
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Geri Bildirim Gönder
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close