Bitki evrimi, çok geniş ve kapsamlı bir konu aslında. Her canlı gibi, bitkilerin de evrimi söz konusu. Bu cevapta kısaca anlatmaya çalışacağım.
Bitkiler birçok kola ayrıldığı için şuan sadece karasal bitki evrimini ele alabiliriz. Yaklaşık 500 milyon yıllık bir süreç olan bitkilerin evrimi, bizleri hayrete düşürecek biçimde çeşitlilik gösteriyor. Bitki evriminin öncüsü Siyanobakterilerdir. Bu bakteriler milyonlarca yıl suyun altında yaşamışlardır ve fotosentetik yaşam formuna girerek evrimleşmişlerdir. Daha sonra 1,6 milyar yılın ardından siyanobakterilerden sonra ikinci fotosentetik organizmalar olan Algler ortaya çıktı. Siyanobakterilerden ayıran en önemli özellikleri alglerin ökaryot hücre yapısına sahip olmalarıydı. Yani diğerine nazaran ilkel bir organizma değildi.
Algler Kloroplast taşıyan organizmalar olup, şuanki tüm bitkiler ve alglerde kloroplast bulunmaktadır. Fotosentez, yani bitki ve alglerin ana besin kaynağını kendilerinin oluşturduğu sistem Kloroplast tarafından gerçekleşir.
443,8 milyon yıl önce ilk karasal bitkilerin oluşumu başladı. Kuksonya ilk karasal bitki türlerinden biridir. Bu bitkilerin günümüzde gördüğümüz bitkiler gibi kök sistemleri mevcut. Fotosentez yapıp kökleri aracılığıyla topraktan suyu emebiliyor. Dışında spor keseleri bulunuyordu. Bu keseler patlayarak etrafa saçılıyor ve böylece çoğalıyorlardı.
Aşağıya koyacağım Kuksonya canlandırması olan fotoğraftan spor keselerini görebilirsiniz.
Bu tür bitkilerin varlığı, bulunan fosillerle birlikte kanıtlanıyor. Bitki evrimi geniş bir yelpaze.
Diğer soruya yanıt olarak; bitkilerin pasif hareket etmeleri, onların gelişmiş şekilde savunma mekanizmalarının olmadığını bizlere düşündürtüyor. Aslında bu doğru değil. Bitkiler, kendilerini yeterince koruyorlar ve savunuyorlar. Buna örnek olarak şunları verebiliriz:
- Bünyelerinde virüs ve bakterilere karşı Antioksidanlar, Fenolikler, Fitoaleksinler, Savunma peptitleri ve proteinleri, HR, SA, JA vs. bulunması.
- Bazı bitkiler, süt benzeri salgılar, bazıları yakıcı tüyler (ısırgan otu), bazıları sersemleten (sülfür) gazları ve bazıları zehirli bileşikler ihtiva ederek düşmanlarından korunurlar.
- Kötü koku yaymak bazı canlıları uzaklaştırabilir.
- Dikenlere sahip olmak.
- Tahriş edici asitler salgılamak.
Kaynaklar
- B. M. Grup. Bitki Evrimi 1/5: Karaya İlk Çıkanlar | Bilimfili.com. Alındığı Tarih: 4 Ekim 2023. Alındığı Yer: Bitki Evrimi 1/5: Karaya İlk Çıkanlar | BilimFili | Arşiv Bağlantısı
