Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Sorulara Dön
Anonim
Anonim Üye
1

Birisinin parayla yaptığı hizmeti bedava sunmak etik midir?

Bunu yaparak hizmeti ücret karşılığında yapan kişinin hakkına mı girmiş oluyorum ,yoksa insanların bedava hizmetten yararlanmasını sağlayarak iyi bir şey mi yapmış oluyorum, yoksa kendime mi haksızlık etmiş oluyorum?
441 görüntülenme
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
2 Cevap
Can Akbulut
Can Akbulut
11K UP
6 yıldır felsefe ile ilgileniyorum

Güzel ve öznel bir soru. Cevabı ise bireylerin düşünsel yönelimlerine, bakış açıları farklılıklarına ve piyasanın durumuna göre değişkenlik gösterir.

Bu nedenlerle şahsi fikrimi belirtmekte bir sakınca görmüyorum.

Tüm Reklamları Kapat

Bir ülke düşünelim. Bu ülkede maalesef ki deprem olmuş ve çocuklar eğitimden mahrum kalmışlar. Devlet, çocukların eğitimi için seferberlik oluşturmuş ancak her çocuğa yardım ulaşamamış. Devletin sağladığı eğitimi veren öğretmenlerin %60’ı, depremden önce aldıkları maaşın aynısını almış olsunlar. %40’ı ise depremden önce aldıkları maaştan daha az maaş almış olsunlar. Dedik ya, her çocuğa yardım ulaşamamış, yani (örneğin) çocukların %15’i eğitimden mahrum kalmış. Bu yüzden depremin yaşanmadığı yerlerdeki atanamamış öğretmenlerin bazıları ücretsiz şekilde ve gönüllü olarak %15’lik açığı kapatmak istemişler ve gelip kapatmışlar.

Yığınla olasılık arasından sadece bir örnek bu. Bu örneğe (buradaki durumun şartlarına) göre birisinin/birilerinin parayla yaptığı hizmeti bedava sunması etiktir.

Tüm Reklamları Kapat

Şimdi başka bir metaforu inceleyelim. Burada durum farklı çünkü hayati bir durum söz konusu değil, çıkarlar işin içinde. İki dükkan var. X dükkanı 150 Türk Lirasına t-shirt satıyor. Y dükkanı ise o gün dükkanın kuruluş yıldönümü olduğu için bedava t-shirt satıyor. Hâliyle herkes Y dükkanından t-shirt alıyor.

Y dükkanının yarattığı etki, her ne kadar serbest piyasanın etkisiyle kendi rızası dahilinde olmuş olsa da X dükkanının gelirini değiştiriyor. Y dükkanının sahibinin, X dükkanının sahibine “para kaybettirmek” gibi bir hakkı var mı, bu hakkı nereden alıyor? Anayasal konular bir kenara, peki buradaki örneğe göre X dükkanının 150 Türk Lirasına sattığı t-shirt’ü, Y dükkanının bedavaya sunması etik midir? Y dükkanının sahibi, bu iyiliği yaparak X dükkanının sahibinin hakkına mı girmiş oluyor yoksa iyilik mi yapmış oluyor? Ya da Y dükkanının sahibi ürünü bedava sunarak kendine mi haksızlık etmiş oluyor?

Ama öncelikle Y dükkanının sahibi ürünü bedavaya sunarak kendine mi haksızlık ediyor, bunu inceleyelim. Eğer Y dükkanının sahibi kendi isteğiyle t-shirt’leri bedavaya sunuyorsa kendine haksızlık ettiğini söyleyemeyiz. İşte, verdiğim ilk örneğin bu kadar basit görünmesinin bir nedeni de öğretmenlerin gönüllü olarak, yani bilinçli bir şekilde yardım etmeleri idi.

X dükkanının 150 Türk Lirasına sattığı t-shirt’ü, Y dükkanının bedavaya sunması etik midir? Çok yüksek ihtimalle: Evet, etiktir. İyilik algımızın olmasının da etkisi olsa da piyasanın serbest olması nedeniyle bireyler kararlarında özgürlerdir.

Y dükkanının sahibi, bu iyiliği yaparak X dükkanının sahibinin hakkına mı girmiş oluyor yoksa iyilik mi yapmış oluyor? Y dükkanının sahibi hem iyilik yapmış oluyor hem de X dükkanının sahibinin hakkına girmiş oluyor.

Unutmayalım, süreçler böyle şekillendiği için cevaplar bu şekildedir.

Ayrıca unutmayalım, doğa ve tabii ki hayat algıladığımızı sandığımız hâliyle muazzam komplike ve süreğendir. Aklımıza gelen ve gelemeyen hiçbir şey ama hiçbir şey net ve kesin olamaz. Bu nedenle sorgu derinliğini daha da derinleştirmek belki “gerçek” (?) dediğimiz şeye (beyin ve duyuların doğal süreçler sonucunda spesifik olarak şekillenmesi yüzünden) tam anlamıyla ulaştıramasa da yaklaştığımızı sandığımızı daha güvenli şekilde fark edebilmemizi sağlamamıza yardımcı olacaktır…

3
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Mehmet Akif
Mehmet Akif
2,686 UP
Yorum sahibi

Merhabalar,

Aslında dediğiniz olgu iki farklı şekilde ele alınabilir. Herhangi bir hizmeti yasal olan ve yasal olmayan yollarla ücretsiz sunmak.

Tüm Reklamları Kapat

Burada yasal olan yollarda elbet ki problem yoktur. Sonuçta maddi bir amaç gütmeden de ürün pazarlanabilir. Aklıma ilk gelen açık kaynak kodlu proje grupları oldu. Mesela bu gruplar kimi yerde paralı sunulan hizmetin rakibi olarak ücretsiz hizmetler oluşturup halka sunuyorlar. Genelde çoğu insan ücretsiz hizmet sunmaktan kaçınabilir çünkü paraya çoğu kişinin ihtiyacı olduğunu açık bir gerçek. Bu yüzden bunların gözle görülür azlığı etik olmadığını kanıtlamaz. Ayrıca bir hizmetin ücretsiz yayınlanması kimi durumda rakip oluşturduğundan ücretli hizmetlerin fiyatlarını aşağı yönlü çekmesine de sebep olabilir ki serbest piyasa da bunu sağlar.

Yasal olmayan yollar ise genelde resmi olmayan yollardan hizmeti sunmaktır. Örnek vermek gerekirse yasal izin olmadan işletmeden ücretsiz hizmet sunmak ya da herhangi lisanslı bir ögeyi kırmak, kopyalamak veya izinsizce çoğaltmak bunlara dahildir.

Tüm Reklamları Kapat

Sonuç olarak yasal olduğundan veya yasal izne gerek olmayan durumlarda güvenli ve kullanıcıyı önemseyen bir hizmet olduğundan emin olduğunuz hizmetleri ücretsiz sunmak etik açıdan hiçbir sorun içermez. Çünkü sorun içermesi için sebep olmayacaktır. Elbette yasal olarak ücretsiz sunulması yasaklanmış değilse. Yine de çok farklı etik değerlere sahip birileri için bu durumlar değişebilir ancak genel toplum için bu öyledir.

İyi günler dilerim.

1
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Sorulara Dön
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Büyük Elmas Yalanı: Aşıkları Nasıl Kandırıyorlar?
Büyük Elmas Yalanı: Aşıkları Nasıl Kandırıyorlar?
Zırvasız Bilim: Deprem Tahmini? Uzaylılardan Sinyal? Aspartam ve Kanser?
Zırvasız Bilim: Deprem Tahmini? Uzaylılardan Sinyal? Aspartam ve Kanser?
4000 Liraya Milyar Dolarlık Genom Diziledik! | Öğrenebildiklerimiz İnanılmaz!
4000 Liraya Milyar Dolarlık Genom Diziledik! | Öğrenebildiklerimiz İnanılmaz!
Bilgisayar, 1 ve 0'ın Ne Olduğunu Nereden Biliyor?
Bilgisayar, 1 ve 0'ın Ne Olduğunu Nereden Biliyor?
Evrim Ağacı 12 Yaşında! [🔴 KUTLAMA & SORU CEVAP CANLI YAYINI]
Evrim Ağacı 12 Yaşında! [🔴 KUTLAMA & SORU CEVAP CANLI YAYINI]
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Geri Bildirim Gönder
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close