Bir makine mühendisi olmak istiyorum nelere dikkat etmeli, ülkedeki sektörü nasıl inceleyebilir, takip edebilirim?

Bir ülkenin gelişme ve teknolojik alt yapısının güçlenmesinde mühendislerin rolü oldukça büyüktür. Ülkemizde diğer mesleklerde de olduğu gibi mühendislikte hak ettiği değeri gördüğünü söyleyemeyiz. Mühendislere imza yetkisi verilerek sorumluluğun yüklenmesi gözüyle bakılması kanunlar incelendiğinde de çok açık görünüyor fakat her alanda olduğu gibi mühendislikte zamanla gelişecektir ve her zaman mesleğinin değerini bilen bireyler bu mesleklerin itibarını koruyacaktır. Bu yazıda araştırmalarını sürdürebileceğin bir kaç konuda fikir vererek sonrasında mühendislerin taşıması gereken özellikleri kaynaktan aktararak devam edeceğim.

• Öncelikle ülkemizde makina mühendisliğinin konumunu ve yetkilerini öğrenmek için bu mesleği ilgilendiren kanunları ve yönetmelikleri okuyarak başlayabilirsin bu şekilde makine mühendisliğinin tanımını ülkemiz kapsamında daha dogru yapabilirsin.
• Makine mühendislerinin ve öğrencilerinin iletişim halinde olduğu forum veya sosyal medya grupları mutlaka vardır. Aralarına katılarak konuşmaları takip ederek ve sorular sorarak bilgi sahibi olabilirsin fakat burada not düşmek zorunda hissettim çünkü çoğu insan mesleğinden memnun olmayabilir ve her zaman mesleğini kötüleyen insanlar olabilir bu yüzden karamsarlığa kapılmadan mesleğini severek yapan insanlara ulaşmaya çalışabilirsin. Burada sektörde çalışan insanlara ulaşarak sekörle ilgili bilgi sahibi olabilirsin.
• Makine mühendisleri odası yaşadığın şehirde veya yakınında vardır diye düşünüyorum. Odayı ziyaret ederek önemli ve doğru bilgileri oradan alabilirsin ve meslekteki insanlarla tanışma fırsatı bulabilirsin. Sektör ile ilgili fuar, seminer gibi etkinliklerden haberdar olarak katılıp sağlayarak izleme fırsatı bulabilirsin.
• Makina mühendisliği bölümüne ait ders notlarına ulaşarak (özellikle makina mühendisliğine giriş gibi) bu alanda akademisyenlerin kaynaklarını okuyup mesleki bilgileri öğrenebilirsin.
• Mühendislik çok geniş bir çalışma alanına sahip bir meslek ve bazı alanlar uzmanlık gerektirebilir. Araştırmaların sonucunda bir alan belirleyebilirsen üniversite seçiminde bu alan önemli bir rol oynar. Daha iyi anlamak için mesleğimden örnek vermek istiyorum. Maden mühendisiyim ve açık işletme alanında uzmanlaştığımı söyleyebilirim. Mermer ile ilgili bir sektördeyim ve bu sektörün kalbi Türkiyede Afyon şehrindedir. Bende Afyon Kocatepe Üniversitesi mezunuyum ve eğitimim sırasında çogu eğitimciler bu sektöre yakın insanlardı ve bende ilk sınıftan itibaren sektörle hammadde ocakları ve fabrikalarla hep iç içe oldum bunun avantaji inanılmaz derecede önemlidir. Kömür alanında çalışmak isteyenler Zonguldak veya Kutahya ilini tercih ederken Metalik madenlere ilgi duyanlar Sivas tercih edebilirdi çünkü sektör ve eğitimcilerin uzmanlık alanları bu yöndeydi. Tahmin ediyorum Makine mühendisliğindede tesis ve pazarlarının kuruluş yeri ile ilgili olarak şehirler önemli rol oynayabilir.

Mühendislerin sahip olması gereken özelliklerden bahsedersek;

1) Analitik Düşünebilmek

İyi bir mühendis analitik zekâya sahip olmalı. Analitik düşünme becerisi problemi analiz etme noktasında doğru soruları sorup, problemlerin arkasındaki gerçek problemleri görebilmektir. Analitik düşünceye sahip kişi sorun karşısında çözüm odaklı düşünür. Çözüme ulaşmak içinde sorunu oluşturan ögeleri zihninde ayrıştırarak aşama aşama çözüme ilerler.

2) Kuvvetli İletişime Sahip Olmak

Ekiple beraber çalışan insanlar için hem yazılı hem de sözlü olarak iletişim kurma yeteneği elzemdir. İyi bir iletişime sahip olmayan kişiler zamanla sorun yaşayabilir bu durumda hem kişide hem ekipte huzursuzluk yaratabilir. İnsan ilişkilerini başarılı yürütmenin en temel şartı iyi bir iletişim yeteneğine sahip olmaktır.

3) Kendini Geliştirmeye Açık Olmak

Hızlı değişime ayak uydurabilmek ve sürekli değişimin içinde olabilmek adına kendini geliştirmeye açık olup ve bu gelişim için çabalamak gerekmektedir.

4)  Merak Duygusuna Sahip Olmak

Araştırmanın ve öğrenmenin en iyi besini merak etmektir. Merak duygusu akılda oluşacak bir soru ile başlar ve araştırmaya yönlendirir. Araştıran kişi öğrenmeye başlar ve öğrendikçe aklında yeni soru işaretleri oluşur. Böylece merak edip öğrenen kişi sonsuz bir denizde kulaç atmaya başlar ve her kulacında yeni bir bilgi öğrenir.

5) Sorumluluk Sahibi Olmak

Mühendis veya yönetici olan kişiler aldıkları kararlar ile fark yaratabilirler. Karar alabilmek ise büyük bir cesaret ister çünkü oluşabilecek hataların sorumluluğu sizde olacaktır. Ancak sorumluluk alan kişiler karar alabilecek konumlara gelebilir bunu unutmayalım.

6) Sabırlı Olmak

Zor şartlarda çalışılan ve büyük emek gerektiren görevler ile bazen en baştan başlamak büyük bir sabır ister. Bu sabrı gösterenler mutlaka başarıya ulaşacaktır çünkü sabır ile denemeye devam eden kişiler mutlaka başarıya giden yolu bulacaktır. Sebat fark yaratan kişilerde olması gereken özellikler arasında yer almaktadır.

7) Karmaşık Problem Çözebilmek

Bu yeteneğin gelişmesi, iş hayatında da bize önemli oranda yardımcı olur. Şirketlerin uzun zamanlar boyunca vaktini, enerjisini tüketen karmaşık problemler gün geçtikçe artıyor. Dolayısıyla karmaşık problem çözme yeteneği fark yaratan bir olgu olmuştur. Bu beceriye sahip kişi edindiği bilgileri gözlem ve deneylerle destekleyerek somut veriler elde edebilir, bunu yorumlayıp daha iyi çözümler bulmak için öneriler sunabilir. Karmaşık problem çözebilen kişiler mantığı ve rasyonelliği birleştirerek, güçlü ve zayıf yönleri fark edip, problemi çözebilecek alternatif yöntemleri bulabilir.

8) Yönetim Becerilerine Sahip Olmak

Mesleğinde uzun zaman geçirenler yönetici konumlarına geldiklerinde veya daha genç yaşlarda yönettikleri projeler ile fark yaratabilmek için iyi bir yönetim becerisine sahip olmalıdır. Liderlik becerileri ile süreci ve ekibini iyi yönetenler başarıya daha hızlı ve kolay ulaşarak bir adım öne geçerler.

9) Yaratıcı Olmak

Yaratıcılık fark yaratmak için olmazsa olmaz bir özelliktir. Yaratıcı kişiler kendinden önce yapılanları tekrar etmez, risk alarak yeni bir arayışa çıkarlar. Her zaman olmasa bile mutlaka bir gün başarıya ulaşırlar. Yeniyi bulmak ise kolay değildir çünkü farklılıkları araştırmak gerekir sadece sizin gibi düşünenlerle değil sizden çok farklı olanları görmeniz ve hepsi bir potada eritip özgünlük yaratmanız gerekir. Farklı olanları görebilmek içinse gezmek ve görmek gerekir. Yurt dışında farklı bir kültürde vakit geçirmenin faydası bu konuda çok fazladır.

10) Duygusal Zekâya Sahip Olmak

Beraber çalıştığımız insanların duygularını doğru yorumlayabilmek ve kendi duygularınızı kontrol edebilmek önemli noktalardan biridir. Empatik bir zihin yapısına sahip olmak ve duygusal zekânızı geliştirmek fark yaratacak yetenekler arasındadır.

11) Müzakere Edebilmek

Müzakere zorlu rekabetin olduğu bu dönemde rakiplerinizden sizi bir adım öne çıkaran özelliktir. Müzakere yeteneğine sahip kişi fikirlerini ve beklentilerini daha iyi bir şekilde karşı tarafa aktarabilmekte ve kabul ettirebilmektedir. Bu sayede kabul görme sayınız ile başarı oranınızda artmaktadır.

12) Yeni Medya Okuryazarlığı

Yaşadığımız dijital çağda sahip olunan önemli becerilerden biri de dijital dünyaya hakim olabilmek ve bu yeni dünyanın gücünü kullanarak avantaj sağlamaktır. Dijitalleşen birçok iş sahası aslında bu alanın ne kadar önemli olduğunu anlatıyor.

13) Etik sahibi olmak

Kişiler mesleğinin gerektirdiği sorumlulukları yerine getirirken etik kuralları göz önünde bulundurmalıdır. Etik anlayışı olmayan ve sadece başarı için çalışan birisi bir gün mutlaka kaybedecektir ve kazandığı başarılar onu mutlu etmeyecektir.^[1]

Umarım faydalı olmuştur. Bu yolda başarılar diliyorum.

Memleketimizde çok güzel mühendislik işleri olmasının yanı sıra çöp denebilecek işlerde yapılmakta. Ben de aslen bir makina mühendisliği mezunuyum ve uluslarası büyük şirketlerde AR-GE mühendisi olarak çalıştım ve çalışmaya devam ediyorum. Öncelikle söylemeliyim ki çok mutluyum. Mesleğimi kesinlikle başka bir meslekle değiştirmek istemezdim. Ancak bunun yanında maalesef mühendislik mezunlarının ciddi büyük bir kısmı bu şekilde çalışmıyor. Hem kendilerinde böyle bir arzu yok hem de böyle bir imkanı bulamıyorlar.

Üniversite kesinlikle çok önemli, iyi ve köklü bir okulda okumuş olmanın bir çok avantajını yaşadım. Üniversitenin önemi bence kesinlikle derslerde değil, her üniversitede aynı dersler aşağı yukarı aynı şekilde anlatılıyordur herhalde. Öyle olmasa bile önemli değil dil bariyerini aşarsan dünyanın en iyi üniversitelerinde verilen dersleri ücretsiz izleyebiliyorsun. Üniversitenin önemi bence ders dışı faktörlerde ortaya çıkıyor. Örneğin öğrenci kulübü imkanları, laboratuvar imkanları, proje yapmak istediğinde danışman hoca bulabilme imkanı gibi. Üniversiteni seçmeden önce akademisyen sayısına, akademisyenlerin akademik performansına(scholar gibi yerlerden), bölümün laboratuvar sayısına, ders planına, bölüm ile alakalı öğrenci kulüplerine vs bakmanı ve buna göre seçim yapmanı öneririm. Bir çok makina mühendisliği bölümünde 3-4 tane laboratvar bulunuyor. Bu kadar az lab olan bir mühendislik bölümü olamaz. Benim bölümümde 14 tane laboratuvar vardı ve ben seçtiğim alanlara göre 9 tanesinde oldukça aktif çalıştım. Gerçekten oldukça fazla katkısı olduğunu düşünüyorum lab konusunun.

Diğer yandan ben okulumda formula student isimli yarışlara katılan ve Türkiye'de 6 üniversitede bu yarışlara katılan takımı olan bir takımda 3.5 sene çalıştım. Bu sırada öğrendiğim şeyleri saysam bitiremem. Keza bu takımdan çıkan her arakadaşımda şu anda sektörde üstlerde olan şirketlerde mühendislik yapıyor. Tüm bunların yanında bir de uzun dönem stajlar yapmak henüz mezun olmadan bilgi birkiminin artmasına çok fayda sağlıyor.

Gel gelelim sanayi sektörünü nasıl öğreneceğin konusuna. Aslında cevabı verdim. Üniversitede öğreneceksin. Gittiğin üniversite sanayi ile ortak işler yapıyorsa ve hocalar sanayi ile yakınsa daha adımını atar atmaz ilk ayından bir sürü firma öğreneceksin. İlk meslek dersimizde hocamızdan önceden duymadığım niş bir çok şirket öğreniyordum mesela. Sanayi şirketleri de bölümün açılış gününde tanıtım standları açmıştı. Daha sonra okul takımlrında fiziksel çıktısı olan mühendislik işleri yapacaksın ve o sırada sanayi firmaları hakkındaki bilgin belki 10a katlanacak. Kataloglar inceleyeceksin, makaleler okuyacaksın ve orada ürünlerin isimlerini görüp araştıracaksın. Bir parça tasarlarken sorunla karşılaşacaksın ve eski mezunlarla iletişime geçip soru soracaksın. Onlardan bir ton şey öğreneceksin. Üretim yapmaya gelecek sıra ve nasıl üreteceğini veya nereye ürettireceğini bilmek için haftalarca çabalayacaksın. Ardından da mümkünse son senende bir veya iki tane iyi şirkette uzun dönemli part-time çalışacaksın ve bir çok partner firmayla iş yapıldığını göreceksin. Rakip firmaları tanıyacaksın. Kendi firmanda kullanılan sanayi makinelerini, test cihazlarını, laboratuavar cihazlarını vs görecek ve onların datasheetlerini okuyacaksın.

Bitmez bu yazı artık burada bitireyim ancak mühendislik okumaya başlamadan şimdiden şirketler hakkında mühendislik düzeyinde bilgi edinemezsin. Örneğin ismi çok meşhur olan bir savunma sanayi şirketi hakkında bilgiler edineceksin okurken ve anlayacaksın ki yapılan işler abartıldığı gibi değilmiş aslında. Şirketin yönetim biçimi çok kötüymüş aslında vs. Bir tavsiye daha, uzun dönem stajlarını büyük uluslararası şirketlerde yap. Ben öğrenciken 6 ay TÜBİTAK'da 1 sene General Electric firmasının uçak motoru argesinde 6 ay kadar da robotik kol argesinde part-time çalıştım. TÜBİTAK da gerçekten üst düzey işler ve mühendislik yapılıyordu ancak mühendislik harici konular sebebiyle GE şirketinden bir kaç gömlek altta kalıyordu. Şuan çalıştığım şirket bunların hiçbirinin olduğu sektörde faaliyet göstermiyor ama mühendislik bir bütündür ve disiplinlerarası çalışılması gerekir. Bu sebepler buralarda yaptığım işlerden edindiğim tecrübeyi halen daha her gün kullanıyorum desem yeridir.

Son tavsiyem, üniversitede göreceğin temel mühendislik derslerinin hiçbirisi boşuna değil ve hepsi işe yarıyor. Mezun olunca gerçekten mühendislik yapcaksan o derslerde aldığın notlar ve kitaplara sürekli ihtiyaç duyacaksın. Isı Transferi, Akışkanlar Mekaniği, Otomatik Kontrol, Ölçme Tekniği ve Makina Dinamiği kitapları işyerinde masamın üstünde durur çünkü gerçekten mühendislik yapan bir yerde çalışırsan, o hesapları yaparak çalışman gerekecek. Bilgisayarlı analiz de kullanıyor olsan el hesabı yapman gerekecek. Ama amiyane tabirle ismi mühendis olan yaptıkları iş teknisyenlik hatta ustalık olmaktan öteye geçemeyen firmalarda senelerce bu ktiaplara ihtiyacın olmayacak ve zaten onlara sorarsan mühendislik üniversitede değil işte öğrenilir diyeceklerdir. Kanma onlara. Mühendislik üniversitede öğrenilir. Meslek yapış tarzı işte öğrenilir. İkisi bambaşka şeylerdir.