Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Yeni Soru Sor
Paylaşım Yap
Sorulara Dön
Hakan Çıkışır
Üye 1 Eylül 3 Cevap
3

Bir madde ısıtılırsa kütlesi artar mı?

Kütle enerjinin bir formu olarak düşünülürse, ısı enerjisi kütleye dönüşür mü?
547 görüntülenme
  • Şikayet Et
  • Mantık Hatası
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Tüm Reklamları Kapat
3 Cevap
İlhan Taşlı
Fizik İle İlgilenen 2 Eylül

Bu soruya cevap veremeden önce maddeye kütle kazandıran temel unsurun üzerinde durmak gerekir. Evet, bahsettiğimiz konu Higgs Alanı. Higgs Alanı maddeye nasıl kütle kazandırıyor özetle bahsedelim: Büyük Patlamanın en başında evrenin sonsuz (muhtemelen sonludur) bir sıcaklıkta saf enerjiden oluştuğunu biliyoruz ve bu esnada ortada bir kütle yok. "Neredeyse sonsuz sıcaklık ve kütle yok" kısmı ilginç geldi mi? Her neyse ortada madde de yok zaten, o yüzden sıcaklık ve kütle ilişkisi hala boşlukta kalabilir. Büyük Patlama ve hemen sonrasında Higgs Bozonu tüm evrende skaler bir enerji alanı oluşturmuştur, işte bu alan ile etkileşime giren parçacıklar kütle kazanmışlardır. Etkileştiklerinde ne olmuştur? Oldukça hızlı ve enerji dolu parçacıklar bu alanın neden olduğu karşı etki ile enerjilerini kaybetmişler ve Einstein'in öngördüğü şekilde kaybettikleri enerji miktarı kadar kütle kazanmışlardır, yani bir madde bu alan ile ne kadar çok etkileşime girerse o kadar çok kütle kazanmıştır.

Elbette her parçacık bu alan ile etkileşime girmiyor, bunların başında elektromanyetik dalgalar yani fotonlar gelir. Higgs Alanı nötr olduğundan elektromanyetik dalgalar bu alan ile etkileşemez. Bildiğiniz üzere fotonların durağan kütlesi yoktur ve bu alan sanki hiç yokmuş gibi davranır.

Higgs Mekanizması
Higgs Mekanizması

Görseli incelediğinizde parçacıklar bu alanda etkileştiği miktarca enerji kaybedip kütlesini artırmaktadır. Nükleer fisyon (karasız atomların bölünmesi) veya füzyon (atom çekirdeklerinin birleşmesi) yöntemlerinde elde edilen parçacıklar da aslında Higgs Alanı ile etkileşmeyen kütlesiz fakat yüksek enerjili parçacıklardan oluşur (gama ışını gibi) ve kütle enerjiye dönüşür. Tüm bu anlattıklarımızdan şu sonucu çıkarabiliriz. Kütle- enerji dönüşümü veya eşdeğerliği için Higgs Alanı ile etkileşim yapmayan parçacıklar ortaya çıkarsa kütle enerjiye dönüşmekte veya tam tersi.

Tüm Reklamları Kapat

Sorunuza odaklanacak olursak; Bir cismin aşırı ısıtılması ile sahip olduğu enerji miktarının artması teorik olarak kütlesinin de arttığı sonucunu çıkarabilir fakat, cismin bu enerjisi hala termal ısı olarak bulunmaktadır yani gerçekte durağan kütleye hala dönüşmemiştir ve cismin ağırlığı ne kadar hassas terazi kullansanız da artmaz. Bu ısının (enerjinin) kütleye dönüşebilmesi için Higgs Alanı ile etkileşen parçacıklara dönüşmesi gerekir. [2][1]

Kaynaklar

  1. Ç. M. Bakırcı. Higgs Bozonu Nedir? Higgs Parçacığı Neden "Tanrı Parçacığı" Olarak Biliniyor? - Evrim Ağacı. (9 Temmuz 2022). Alındığı Tarih: 2 Eylül 2024. Alındığı Yer: Evrim Ağacı | Arşiv Bağlantısı
  2. editöryal. Maddeye Kütle Kazandıran Parçacık: Higgs Bozonu Nedir? - Parlak Jurnal. (5 Temmuz 2022). Alındığı Tarih: 2 Eylül 2024. Alındığı Yer: Parlak Jurnal | Arşiv Bağlantısı
Bu cevap, soru sahibi tarafından en iyi cevap seçilmiştir. Ancak bu, cevabın doğru olduğunu garanti etmez.
6
  • Şikayet Et
  • Mantık Hatası
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Sabri Küsüroğlu
Kimyager 2 Eylül

Isıttığınızda bir maddenin kütlesi artar mı? Bu, ilk bakışta kulağa biraz tuhaf gelebilir. Ne de olsa günlük hayatta deneyimlediğimiz ısıtma işlemleri sırasında maddelerin kütlelerinin aynı kaldığını gözlemliyoruz. Ancak, derinlemesine incelediğimizde bu sorunun altında, fiziğin en temel prensiplerinden birine dayanan bir gerçek yatıyor: Enerji ve kütle aslında bir madalyonun iki yüzüdür.

Albert Einstein'ın ünlü formülü , enerji ve kütle arasında doğrudan bir ilişki olduğunu söyler. Bu formüle göre, bir nesnenin enerjisi arttığında kütlesi de artar. Yani, bir maddeye ısı enerjisi verdiğinizde, bu enerji kütleye dönüşebilir mi? Teorik olarak evet! Ancak pratikte bu artış o kadar küçük ki, sıradan laboratuvar aletleriyle ölçülmesi neredeyse imkansızdır.

Peki bu nasıl oluyor? Isıtılan bir madde, atomlarının veya moleküllerinin kinetik enerjisinde bir artış yaşar. Bu enerji artışı, Einstein’ın teorisine göre, kütlede bir artışa karşılık gelir. Ancak burada bahsettiğimiz kütle artışı, bir mikroskobik seviyede, yani inanılmaz derecede küçük bir miktardadır. O kadar ki, gündelik yaşantımızda bu artışı fark etmemiz mümkün değildir.

Tüm Reklamları Kapat

Bu konu, fiziğin derinliklerine dalmak isteyenler için büyüleyici bir keşif yolculuğuna davet niteliğindedir. Ancak, kimya bilimi açısından baktığımızda, bu tür enerji-kütle dönüşümleri günlük kimyasal reaksiyonlarda gözlemlenmez. Kütle değişiklikleri, genellikle nükleer reaksiyonlar gibi daha büyük ölçeklerde kendini gösterir.

Bu nedenle, bir maddeyi ısıttığınızda kütlesinin artıp artmadığını sorduğunuzda, yanıt evet, ama bu artış o kadar küçük ki, hayatınızda bunu fark etmeniz mümkün değil![1][2][3]

Kaynaklar

  1. F. Carreño, et al. (1999). Heat Capacity And Energy-Mass Equivalence. European Journal of Physics, sf: 443. doi: 10.1088/0143-0807/20/6/309. | Arşiv Bağlantısı
  2. A. Einstein. (2021). Relativity: The Special And General Theory. ISBN: 9789390960712. Yayınevi: Diamond Pocket Books Pvt Ltd.
  3. J. D. Walecka. (2008). Introduction To Modern Physics: Theoretical Foundations. ISBN: 9789814365376. Yayınevi: World Scientific Publishing Company.
4
  • Şikayet Et
  • Mantık Hatası
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Utkuci D
Makina mühendisiyim 1 Eylül

Isı bir maddenin toplam kinetik enerjisidir. Maddeye dışarıdan ısı verildiğinde moleküllerin kinetik enerjisi yani titreşim frekansı artacaktır. Bu durum moleküllerin daha hızlı hareket etmesine sebep olur. Teorik olarak ısı vermeye devam edildiğinde, bu molekül hareketi öyle bir noktaya varacaktır ki, molekül hızı ışık hızına yaklaşacaktır. İşte o noktadan sonra sisteme ısı olarak goren enerji kütleye dönüşecektir. [1]

Kaynaklar

  1. T. E. O. E. Britannica. Heat Transfer | Definition & Facts. (29 Ağustos 2024). Alındığı Tarih: 1 Eylül 2024. Alındığı Yer: Encyclopedia Britannica | Arşiv Bağlantısı
2
  • Şikayet Et
  • Mantık Hatası
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close