Bir ifade insanlar tarafından onların birçok anlama getirebildiği (kutsal kitaplar gibi) bir ifade ise evrensellik özelliğini yitirmiş olabilir mi?

Bu soruya "hayır" cevabını vermek çok zor diye düşünüyorum. Çünki bugün bile kutsal kitaplardan insanların anladığı şeyler, başka insanların anladıklar. Yani çoğu insan tefsirlere bakarak kuranı anlamaya çalışır. Eğer kuran evrensel bir kitapsa, her zamana ve mekana hitap ediyorsa, neden bazı şeyler sadece o zamana uygun yazıldı ? Çokeşlilik, cariye kanunları ve s. Burdan anlayabileceğimiz şey kuranı bir anayasa gibi düşünebiliriz. Sadece o zamanların toplum ve devlet yapısına uygun bir kitap. Tabi ki bazı şeyler günümüze de uygundur ama bunu bütün kitap için söylemek doğru olmaz.

Bu aslında göreceli bir soru. Yani teist birisi bu soruya hayır cevabını, diğer inanç ya da inançsızlıklardan gelenlerin ise evet cevabını vereceği bir soru bence. Diğer yandan yıllar önce Kur'andaki örtünün emrinin bir tanımının olmadığını öğrenmiştim yıllar önce. Birinden duyduğuma göre ise ilk zamanlarda kadınların Kabe'yi tavafı sırasında göğüslerinin açık olduğunu bunun üzerine göğüslerini örtmeleri anlamında örtünün emrini geldiğini söylemişti. Ancak doğruluğu tartışılır. Bence bu olaydan yola çıkarak evrenselliği tartışılabilir.

Gelmez. Yaratıcı Kutsal Metin gönderip onun evrensel olduğunu savunuyor, kelimeleri yanlış anlamaları da Yaratıcının değil insanların suçu. Çünkü her dine göre kutsal metinleri gayet açıklayıcıdır. Doğru mu? Evet doğru. Zamanla insanlar kelimelerle oynuyor o kadar.

Mesela bugün Türkiye de peygamberlik iddiasında bulunan biri çıkıyor diyelim bir kutsal metin yazıyor. Ve metinde şöyle bir ayet geçiyor "Tanrı ayetlerini gayet açıklayıcı bir şekilde vahyetti" Ne kadar açıklayıcı olsa bile bu Türk kutsal metin bir gün eskiyecek ve farklı-farklı yabancı dillere tercüme edilecek. Bazı kelimeler yanlış tercüme olunacak, bazıları doğru. Bu Tanrının suçu olmaz, insanların suçu olur.

Ya insanlar yanlış tercüme etmiyor da kelimeler birçok anlama geliyorsa? Kutsal metin herhangi bir millete, o milletin dilinde indirilir. Buna rağmen o kitap tüm dünyaya hitap eden, evrensel bir kitap olabilir. Dolayısıyla bir kutsal metin bir millete indiriliyorsa, o kutsal metni okuyan o milletten olan kişiler herhangi bir kelimenin ne mana da kullanıldığını çok iyi bilir. Yabancı insanlar bu kutsal metni tercüme etmeye kalkışırsa, kutsal metnin yazıldığı dili tam bilmedikleri için yanlış tercüme edebilirler. Bunun için herhangi bir kitabı okuyan kişi çok ifadeli olan bir kelimeyle karşılaşırsa, bu kelimenin geçtiği cümleyi okuyup bu cümleyi anlamaya çalışmalıdır, böyle olduğu takdirde o kelimenin hangi manâya geldiğini anlar. Kutsal metinler günümüzde özensizce tercüme ediliyor, hatta önüne gelen tercüme etmeye kalkışıyor. Bunun için yine de kutsal metin evrensel sayılabilir, çünkü onu yanlış tercüme eden Yaratıcı değil, insanoğlu.

Peki metinler insanoğlu tarafından anlaşılıyorsa, evrensel değiller mi? Evrenseller. Çünkü o çok manalı kelimenin hangi anlamda kullanıldığını bilen var, bilmeyen var. Bilmeyen öğrenmek istese, araştırsa elbette bulacaktır. Birde tartışılan şey bir kutsal kitap, genel olarak ahireti belirliyor. Elbette çok kolay anlaşılamaz, bahsi geçen şey bir Kutsal Kitap..