Bir gezegenin veya uydunun atmosferik özelliklerini belirleyen faktörler nelerdir?

Sıcaklık, basınç, hacim, madde miktarı ve onlardan yola çıkarak yoğunluk gibi değerler arasındaki ilişkiyi veren en basit hal denklemi şudur:

muhendisbeyinler.net

Bu değerlere deneysel olarak ulaşılabilir.^[1][2][3] Ve muhtemelen bir gök cisminin atmosfer basıncını ölçmek için de uygulanabilir. Fakat bu hesaplamanın ortalama değerler üzerinden yapılması yanıltabilir. Örneğin dünyanın atmosfer kalınlığının ekvator çevresinde fazla olmasına rağmen yer çekimi nedeniyle basınç kutuplarda daha yüksektir. Ya da tıpkı dünyadaki gibi bir gezegenin atmosfer sıcaklığı her katmanda dengeli dağılmamış olabilir. Termosferdeki sıcaklıkların 1700 °C’ye kadar çıkması büyük ölçüde güneş aktivitesine bağlıdır. Benzer şekilde eliptik yörüngeye sahip olan gök cisimlerinde de bu ölçümlerde yıl içerisinde değişimler olabilir.

turkcewiki.org

Farklı gök cisimlerinde de atmosfer koşulları farklı katmanlarda değişebilir. Sovyetler Birliğinin Venera-1-2-3 görevlerinde fırlattığı uzay araçları, Venüs atmosferine girmekte iken iletişimleri kesildi, araştırmacılar bunun sebebini Venüs’ün atmosferindeki yoğun sera etkisi sonucunda oluşan aşırı ısınmaya bağlarken.^[4] Bir^[5][6] çalışmaya göre de Venüs atmosferinin 70-180 km yükseklileri arasında sıcaklık -175 °C’ye kadar düşebilmektedir.

www.esa.int

Eğer kesin bir sonuç istiyorsanız: Gezegenin sıcaklığı, basıncı gibi kavramlar hem yörünge şekli, eksen eğikliği (ki sonucunda bölgesel güneşlenme süresi), ve hatta sabit bir yörüngede olmama durumu gibi hem de Sahra Çölü ile Antarktika Kıtası; Everest Dağı ile Mariana Çukuru benzeri başka gezegenlerde de (belki Dünyadaki kadar çeşitlilik olmasa da) uç bölgelerin oluşu ya da bir gezegen değil de bir asteroidin veya bir cüce gezegenin pek küresel olmayışı gibi durumlar söz konusu olduğunda zamansal farklılıklar da gösterebilen ve noktasal/bölgesel bir analiz, genelleme (Merkür sıcaktır 457 °C’ye kadar çıkabilir, Uranüs soğuktur ortalama -224°C’dir) yapmaktan daha isabetli olacaktır.

Sonuç olarak gerekli özellikleriyle bildiğimiz bir gök cismi hakkında diğer özellikleriyle ilgili çıkarımlarda bulunabiliriz. Fakat bu gerekli özelliklerin, koşulların değişkenliği de göz önüne alındığında, ne olduğunu tam olarak bilebilir miyiz?

Sanırım en iyisi gidip bakmak :)