Bir elektron nasıl bir maddeden oluşur, bütün elektronlar aynı mıdır?

Sorunuzda bir kavram karmaşası ya da yanlış anlaşılma söz konusu. Bunu açıklayabilirsek sorunuzun cevabı zaten kendiliğinden ortaya çıkacak.

"Madde" dediğimiz yapı, tanımı gereği bazı nitelikler barındırır. Bunlar kütle, hacim, elektik yükü, atom dizilimi, bulunduğu hal'e göre (katı-sıvı-gaz halleri) erime ya da kaynama noktası gibi niteliklerdir. Bu tanıma göre şunu vurgulamak gerekir: Her madde bu nitelikleri barındırır ve her maddenin sahip olduğu nitelikler farklıdır. Zaten bu nitelikleri ile maddeleri birbirinden ayırır ve isimlendiririz.

Peki bu nitelikleri belirleyen ve maddeleri birbirinden ayıran vasıflar nelerdir? Örneğin kütle ya da özgül ağırlık hatta direk dünyamızın üzerinde bulunan maddelere uyguladığı kütleçekiminin belirlediği, günlük hayatımızdaki adı ile ağırlık. Bunu belirleyen şey, maddeyi meydana getiren atomların birim hacimdeki sayısı ve o maddeyi meydana getiren atomların ağırlığıdır. Peki o maddenin atomunun ağırlığını belirleyen şey nedir? O atomun çekirdeğindeki proton ve nötronların miktarıdır. Bir atomun çekirdeğinde ne kadar çok proton ve nötron var ise o atom o kadar ağırdır. Ve maddenin birim hacminde ne kadar çok atom var ise o madde o kadar yoğun ve ağır olur. Sözgelimi demir, hidrojenden çok daha ağırdır. Çünkü birim hacimde bulunan atom miktarı çok daha fazladır ve bu demirin çekirdeğindeki proton sayısı (26) da hidrojenden (1) fazladır.

Buraya kadar bahsettiklerimiz maddeleri meydana getiren ve birbirinden ayıran niteliklerden biri olan ağırlığı ortaya çıkaran bir kıstas. İşte konu elektrona gelince, bu bahsettiklerimizi onun için tekrarlamak olanaksız oluyor çünkü elektron, bir "temel parçacık". Temel parçacık ise tanımı gereği, içinde ya da alt birimi olarak hiç bir yapı barındırmayan parça demek. Yani elektronu meydana getiren, ona çeşitli nitelikler kazandıracak bir birleşimden, alt yapıdan söz etmek olanaksız. Elektronun içinde (en azından bugünkü bilgi düzeyimiz ile elde ettiğimiz verilere göre) hiç bir şey yok. Elektrona has vasıflar, özellikler de yok. Bu nedenle şu yargıya varabiliyoruz: Elektron, bir madde değil. Onu elimize alamıyoruz, cebimize koyup gidemiyoruz, onu ışığa tutup ışığı geçirip geçirmediğine bakamıyoruz, ıslatıp suyu tutup tutmadığına bakamıyoruz, ona elektriğe ya da ısıya maruz bırakıp iletken ya da yalıtkan olup olmadığına bakamıyoruz. Çünkü bu bahsettiğim basit sınamaların her biri, belirli iç yapıların ve maddeyi ortaya çıkaran temel parçacıkların (elektron gibi) varlığı ya da miktarı-dizilimi gibi nitelikler ile ortaya çıkan vasıflar. Elektron ve diğer temel parçacıklar (leptonlar, quarklar gibi) kendilerine ait vasıflara sahip değiller. Bu nedenle de kendi aralarında da hiç bir farklılık sunmuyorlar. Yani demirin içindeki elektronla, hidrojenin ya da oksijenin ya da başka bir elementin içindeki elektron tamamen aynı. Diğer temel parçacılar gibi.

Özetle; sorunuzdaki "elektron nasıl bir maddeden oluşur" ifadesi, kendi içinde bir yanlış anlaşılma ve kavram karmaşası barındırmakta olduğu için direk cevaplanabilir nitelikte değil. Çünkü elektron bir madde değil ve onu oluşturan başka yapı ve parçalar da söz konusu değil.