Öncelikle söylediğiniz konu benim de tez yayınladığım Sosyal Bilimler alanından bir konudur. Daha da spesifikleştirirsek kesin yakın oranla Business Administration yüksek lisansında yapılan bir araştırmanın konusu olduğunu söyleyebilir ki bu benim bölümümdür.
Öncelikle akademisyenlerin örgütsel bağlılık düzeylerini araştıran bu araştırma için herhangi bir unvan kısıtından bahsetmemişsiniz. Şu durumda araştırmanın evreni en alt unvandan en üst unvan olan Prof. unvanına kadar tüm akademisyenleri kapsar. TDK tanımına göre akademisyen "öğretim elemanı, üyesi" anlamına geldiğinden derslere girme hakkı bulunmayan Arş. Gör. unvanlı kişileri bu evrene dahil etmemeniz gerekir. Aynı şekilde üniversitede derse girmek suretiyle eğitim vermeyen veya vermeye yetkisi bulunmayan hiç kimseyi evrene dahil etmemelisiniz.
Araştırmanın evrenini oluştururken dünyadaki tüm akademisyenleri mi, Türkiye'deki tüm üniversitelerdeki akademisyenleri mi, belirli bir şehirdeki akademisyenleri mi yoksa belirli bir üniversitedeki akademisyenleri mi yoksa bir üniversitenin belli bir fakültesinde görev yapan akademisyenleri mi evren olarak baz alacağınız hususu örneklem seçimi için en önemli noktalardan biridir.
Ben soruyu tek bir üniversitedeki tüm akademisyenleri evren seçmişsiniz gibi cevaplamayı uygun görüyorum. Şayet sizin evreniniz daha geniş veya daha darsa, bu cevabım üzerinden yola çıkarak kendi evreninize uyarlamanız kolaylaşacaktır.
Diyelim ki bu araştırmanın evrenini EVRIM ÜNİVERSİTESİ oluşturuyor olsun. Ve bu üniversitede 10 adet fakülte olsun. Bu fakültelerin de her birinin içinde üçer dörder bölüm olsun. Her bir bölümde de görev yapan 10 akademisyen olsun(bu rakamlar tamamen faraziyedir).
Bu bilgiler ışığında üniversitemiz içinde toplamda 400 tane akademisyen çalışıyor olsun. Demek ki bu araştırmanın evrenini 400 kişi oluşturuyor. Bu durumda regresyon ve faktör analizlerinin düzgün biçimde yapılabilmesi için bu evrenden en az 80 civarı örneklem elde etmek gerektiğini kabaca söyleyebiliriz. Daha geniş evrenler için anketinizdeki soru sayısı ve farklı faktörler devreye girer. Bu konuda bir istatistikçiden yardım alınız.
Sonuç olarak 400 kişilik evrenden 100 adet örneklem toplamayı hedef koyduğumuzu varsayalım.
Bu durumda dikkat etmemiz gereken maddeler:
1) Tüm fakültelerden örnek toplamak
2) Mümkünse tüm bölümlerden örnek toplamak
3) Tüm unvanlardan örnek toplamak
4) Unvanlardan, bölümlerden veya fakültelerden herhangi birinin, çalışmanın sonuçlarını domine edebilecek kadar fazla örneğe sahip olmamasına dikkat etmek. (113 örneklemin 86 sının prof. olması gibi)
İşbu durumlar ekseninde basit tesadüfi örneklem seçiminin kullanılamayacağı aşikardır. Zira rastgele seçilen örneklerin belli bir unvanda veya fakültede yoğunlaşma riski mevcuttur.
Sistematik örneklem seçimi de bu çalışmayan uyan bir seçim türü değildir.
Tabakalı örneklem seçimi veya küme örneklem seçimi teknikleri bu çalışma için uygundur.
Fakülte, unvan ve bölüm olmak üzere üç adet kümemiz mevcut. Bu kümeler kendi içinde tabakalara ayrılıyor. Örneğin fakülte kümesi 10 tabakadan oluşuyor. Unvan kümesi unvan sayısı kadar tabakadan oluşuyor. Bu tabakaların her birinin kendi içinden basit tesadüfi örneklem yoluyla birey seçilebilir. Ve çalışmaya devam edilebilir.
Kasıtlı veya kasıtsız olmak üzere tabakalardan bazılarından örnek toplanmamış olması ciddi sorun teşkil etmez. Örneğin 10 fakültenin 9 undan örnek topladıysanız birinden toplamamış olmanız çok ciddi bir sorun değildir. Örneklerin mümkün oldukça geniş yelpazedeki tabakalardan toplanması faydalıdır. Hepsinden toplandıktan sonra hala toplanmaya devam edilmek istenirse basit tesadüfi yöntemle devam edilebilir.
Söz konusu akademisyenlere cinsiyet, yaş veya herhangi bir demografik kısıt getirilmesi durumunda anlattığım sistem değişebilir veya farklılık gösterebilir.
İyi çalışmalar.
