Sorunuzun içeriği, konu üzerine önemli ölçekte bir ön bilgi eksiğiniz olduğunu hissettiriyor.
Bir "canlı yapmak" ne demek? Bunu muhtemelen hiç kimse tanımlayamaz. Bunun üzerine filozoflar, bilim insanları, sanatçılar fikir yürütmeli ki yürütüyorlar zaten. Sizin verdiğiniz canlı yapma örneği, yaklaşık 200 yıl önce yazılmış bir romandan, Mary Shelley'nin yazdığı Frankenstein'dan kalma. Artık böyle bir fikir yürütme, böyle bir yöntem, böyle bir bakış açısı, böyle bir çaba yok zaten. Ki bilimsel olarak da hiç olmadı. Öncelikle konuyu, sizin için bir mahsuru yoksa biraz daha bugüne taşımaya çalışsak olmaz mı?
Sizin "Canlı yapmak" olarak adlandırdığınız girişim, bir amaç değil. Kimsenin böyle bir niyeti yok ve buna gerek de yok. Canlılık dediğimiz şeyin yapıtaşı dna dediğimiz molekül dizisi. Dna'yı çözdüğünüzde yapamayacağınız canlı zaten yok. Yıllardır da bunun üzerine çalışılıyor ve çok yol kat edildi ama önümüzde daha çoook yol var. Yapay hayvanlar, yani dnası üzerinde değişiklikler yapılarak üretilmiş hayvanlar zaten yıllar önce yapıldı. Bu anlamda, sizin söyleminizle biliminsanları kendi canlılarını zaten yıllar önce yaptılar ve başarılı da oldular. Hatta muhtemelen, sizin yediğiniz mısır, pirinç, tavuk, biliminsanlarının yaptıkları canlılar. GDO dediğimiz olay da bu zaten. Genetiği değiştirilmiş organizma.
Konu çok uzun ve sizin konuya yaklaşımınız da çok naifçe olduğu için konuyu uzun uzun anlatıp çok detaylı cevaplar vermemiz gerekli. Bunun yerine size önerim, genetik teknolojisinin günümüzde ulaştığı nokta üzerine okumalar yapanız. Ama edebiyattan değil, genetik biliminden beslenmeniz. Eğer edebiyata ilginiz varsa da, her ne kadar Frankenstein bir bilimkurgu başyapıtı olsa da daha güncel eserlere de bir göz atmanızı öneririm. Çünkü artık canlılık dediğimiz olgu, dijital aleme taşmış durumda. Canlı-makine-yazılım birliktelikleri, bambaşka yaşam formlarının varlığını düşünmemizi gerektiriyor. Yani sandığınız gibi biliminsanları kendi canlılarını, farklı canlıların organlarını bir araya getirerek değil, sıfırları ve birleri bir araya getirerek yapabilirler. Takdir edersiniz ki 200 yılda çok şey değişti. Önümüzdeki 200 yılda neler değişir öngörmemiz olanaksız.
Umarım açıklayıcı olabilmişimdir. Sağlıcakla...
