Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Sorulara Dön
1

Beyinlerimizin büyümesini sağlayan seçilim baskısı/genetik süreç nedir?

Biz insanlar doğal ve cinsel seçim süreçlerini önemli ölçüde azaltmışken ve çoğumuzun, çoğu zaman genlerini transfer etmesi için çok da fazla uğraşmasına gerek yokken nasıl oluyor da beyinlerimiz büyümeye devam ediyor? Her geçen nesil daha zeki olmamız niye?
194 görüntülenme
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
2 Cevap
Ertuğrul Genç
Evrimci

Beyin büyümesi, insan evriminde önemli bir rol oynamıştır. Beyin büyüklüğü, zeka, öğrenme, problem çözme, dil ve kültür gibi bilişsel yeteneklerle ilişkilidir. Beyin büyüklüğünün artması, doğal ve cinsel seçilim baskıları sonucunda gerçekleşmiştir. Doğal seçilim baskısı, hayatta kalma ve üreme şansını artıran özellikleri destekler. Cinsel seçilim baskısı ise eş seçimi ile ilgilidir. Zeki bireylerin daha çekici veya daha başarılı olduğu varsayılırsa, zeka arttıran genlerin yayılması için bir baskı oluşur1.

Beyin büyüklüğünün evrimi, sadece genetik faktörlere bağlı değildir. Çevresel faktörler de beyin gelişimini etkiler. Örneğin beslenme, sosyal etkileşim, eğitim, hastalıklar gibi faktörler beyin büyüklüğü ve işlevi üzerinde rol oynar. Bu faktörler de zaman içinde değişebilir. Bu nedenle beyin büyüklüğünün evrimi, tek yönlü ve sürekli bir süreç değildir. Bazı dönemlerde beyin büyüklüğünde artış, bazı dönemlerde ise azalış veya sabitlik görülebilir.

Tüm Reklamları Kapat

İnsanın evrimine ait 30 civarında farklı tür ve basamak bilinmektedir. Bunlarda genel olarak hep beyin hacminin büyümesi yönünde bir eğilim gözlenmiştir, bir tanesi hariç: Homo sapiens , yani biz. Her ne kadar veriler çok temiz olmasa da, Oxford Üniversitesi Antropoloji Bölümünden Prof. Dr. Stephen Oppenheimer’ın anlattıklarına göre, son birkaç bin yıldır türümüzün beyin hacminde küçülme tespit edilmiştir. Bunun sebebi, türümüzün seçilim baskısını kırmış olmasıdır. Az önce izah ettiğimiz gibi, artık beyin büyüklüğümüze bağlı bir seçilim stresi altında değiliz. Kültür, teknoloji, iletişim gibi araçlar sayesinde zeka arttıran genlere ihtiyacımız azalmıştır. Ayrıca beyin büyüklüğünün artması bazı dezavantajlar da getirebilir. Örneğin enerji tüketimi, doğum zorluğu, hastalık riski gibi faktörler beyin büyümesini sınırlayabilir.

Sonuç olarak, beynimizin evrimi karmaşık ve çok yönlü bir süreçtir. Beynimizin büyümeye devam edip etmeyeceği veya her geçen neslin daha zeki olup olmayacağı kesin olarak bilinememektedir. Ancak mevcut veriler ışığında, beynimizin evriminin durduğu veya gerilediği söylenemez. Beynimizin işlevi ve yapısı hala değişmekte ve uyum sağlamaktadır. Beynimizin evrimini etkileyen faktörleri daha iyi anlamak için daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir.

Kaynaklar

  1. Ç. M. Bakırcı. İnsan Zekası Hep İleri Mi Gider? Beyin Büyüklüğünün Gerilediği Bir Dönem Var Mıdır?. (27 Mayıs 2011). Alındığı Tarih: 13 Haziran 2023. Alındığı Yer: Evrim Ağacı | Arşiv Bağlantısı
2
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Hyyperr x0
Hyyperr x0
18K UP
kuantum fiziği, bilgisayar bilimi, matematikle ilgileniyorum

Çok derine inmeden cevaplayayım. Tam olarak, derin anlamda öğrenmek istiyorsanız, kaynaklara bıraktığım akademik makalelere bakabilirsiniz.

Öncelikle, beynin gelişimi ve büyümesi vb. temelde Genetik ve Çevresel faktörlerden dolayı olur.

Tüm Reklamları Kapat

Çoklu genleri ve düzenleyici mekanizmaları içeren genetik süreçler, toplu olarak beynin genişlemesine ve karmaşıklığına katkıda bulunan hücre proliferasyonu, nöronal göç, sinaps oluşumu ve miyelinasyon gibi önemli gelişimsel olayları düzenler. Bu genler son derece önemlidir. Ayrıca, bunları gelişim süreçleri, genetik ve çevreselliğin dışında, kültürel faktörlerden de etkilenebilir. Bu işin psikolojik boyutu da var ancak o konuda yeteri kadar araştırma yapmadığım için, oraya girmeyeceğim.

Bu genlerdeki bozukluklar veya mutasyonlar, anormal beyin gelişimine ve bilişsel bozukluklara yol açabilir. Bununla birlikte, insan beyninin olağanüstü esnekliği, nöroplastisite olarak bilinen bir fenomen olan çevresel uyaranlara ve deneyimlere yanıt olarak yapısını ve işlevini uyarlamasına ve değiştirmesine izin verir.

Kaynaklar

  1. annualrewiews. Genetics Of Brain Structure And Intelligence. (14 Ocak 2005). Alındığı Tarih: 13 Haziran 2023. Alındığı Yer: annualreviews doi: 10.1146/annurev.neuro.28.061604.135655. | Arşiv Bağlantısı
  2. L. Ryskalin, et al. (2017). Mtor-Dependent Cell Proliferation In The Brain. BioMed Research International. doi: 10.1155/2017/7082696. | Arşiv Bağlantısı
  3. scholar. Google Akademik. Alındığı Tarih: 13 Haziran 2023. Alındığı Yer: scholar | Arşiv Bağlantısı
1
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Sorulara Dön
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Edward Teller, Oppenheimer'ı Neden Sattı?
Edward Teller, Oppenheimer'ı Neden Sattı?
Görme Bozukluklarını Anlamanızı Sağlayan Gözlükler!
Görme Bozukluklarını Anlamanızı Sağlayan Gözlükler!
Matematikten Neden Bu Kadar Korkuyorsunuz?
Matematikten Neden Bu Kadar Korkuyorsunuz?
Büyük Patlama Teorisi: Bildiklerinizin Ne Kadarı Gerçek?
Büyük Patlama Teorisi: Bildiklerinizin Ne Kadarı Gerçek?
2 MİLYON KUTLAMASI: VİDEO KONU TALEPLERİNİZİ ALIYORUZ! / SORU & CEVAP [🔴 HEDİYELİ CANLI YAYIN]
2 MİLYON KUTLAMASI: VİDEO KONU TALEPLERİNİZİ ALIYORUZ! / SORU & CEVAP [🔴 HEDİYELİ CANLI YAYIN]
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Geri Bildirim Gönder
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close