Bazı İnsanlarda psikolojik sorunu veya bir derdi olduğunda neden jilet atma diye tabir ettiğimiz yani kendine zarar verme eğilimi görülür?

Kendine zarar vermenin sebepleri bilimsel açıdan psikodinamik, biyolojik ve psikososyal olarak incelenebilir. Kendine zarar verme davranışı literatürde “self injury”, “self-mutilation” ve “self harm” olarak da geçer. Bu davranışın sebepleriyle ilgili detaylı açıklama şu şekildedir:

• Psikodinamik Nedenler: Kişinin cinsel istismar yaşaması sonucu ortaya çıkar. Ölüm dürtüsünü ve cinsel dürtüleri kontrol altına almak için yapılabilir. Öfkelenmenin ve duygusal kırılamanın sonucunda kişi kendine zarar verebilir.Kişi sahip olduğu anksiyete, şiddet, depresyon,yalnızlık,güvensizlik gibi duygulardan uzaklaşmak için bu davranışı yapabilir.
• Biyolojik Nedenler: Kendine zarar vermesi kişinin opiyat sistemi,dopaminerjik sistemi, hipotalamik-hipofizer-adrenokortikal ekseni ve serotonerjik sistemi içindeki durumlara bağlı olabilir.
• Psikososyal Nedenler: Çocukluk döneminde yaşanan fiziksel ve duygusal istismar yaşamak kendine zarar vermeye sebep olabilir. Çocukluğunu ailesinden uzakta yaşamak, olumsuz aile ilişkileri kurmak. Madde kullanımı ya da şiddet gibi davranışların çevresi tarafından kişiye bulaşması sonucu gözlemlenebilir.

Ek not, bence özellikle bu durum ergenlikte görünüyorsa aileler tarafından dikkate alınmıyor ve pek önemsenmiyor. Genellikle sert tepki vermeye meyilli oluyorlar ve neden böyle olduğunu anlamaya çalışmadan suçlayabiliyorlar. Ergen deyip geçmemek, neyden kaynaklandığını bulmak gerekiyor. Ne yazık ki bence bir çok genç bu yüzden aileleriyle çok sorun yaşıyor. Aileler çocuklarını dikkate almalı ve bu konularda kendilerini geliştirmeliler.

Son olarak, çevrenizde bir arkadaşınız veya tanıdığınız varsa ona şu şekilde yardımcı olabilirsiniz;

• Kendine zarar verenlere yardım edebilmek için onları dinleyip anlamaya çalışmalıyız. Bu durumu daha önce fark etmediğiniz kendinizi suçlu ve şaşırmış olarak bulabilirsiniz. Kendine zarar veren kişilere yardımcı olmak için bazı öneriler :

• Önyargılı davranmamak
• İletişim kurmak için kişiyi cesaretlendirmek
• Kişinin problemlerini çözmesine yardım etmek
• Birlikte vakit geçirmek
• Kişinin yaşadığı sorunları ciddiye almak
• Olumlu gelişmeler yaşandığında kişiyi destekleyin
• Size karşı tavırları için alınmayın

Bunu çok sayıda deneyimlediğim için yazıyorum. Kesinlikle önermiyorum. Lütfen bunu dikkate alın. Eğer bir yerimiz kesilirse vücudumuz serotonin salgılar ama bu çok az miktarda bir serotonindir ve mutluluk verebilir. Ama bir derdimiz olduğumuzda kendimize zarar vermek aslında çok farklı bişeydir yani kimse serotonin salgılattığını bilmeden yapar bunu (ben biliyordum ama bulması çok zor oldu :))Eğilimin serotonin salgısından dolayı olup olmadığını bilmiyorum ama fikrimce toplumda kabul gormuş bir kanı olduğundan olabilir mesela derdimiz olunca jilet atıyoruz bir toplumsal kanıdır eski filmlerde yada büyüklerimizden bunu biliyoruz veya yabancı filmlerde veya kitaplarda belkide bunun nedeni geçmişte yapılan bir araştırmadır ve bunun sonucunda o filmler çıkmıştır. Psikoloji konusunda araştırmalarım pek derin değil bu kadarını biliyorum.