İnsanda ve kısmen çoğu memelide de benzer olmak koşuluyla sinir sistemi kompleks bir yapıya sahiptir. Bu soruyu cevaplandırabilmek için canlıların genelinde sinir sistemi yapılanmasını iyi anlamamız gerekmektedir. Sinir sistemi kabaca bir merkez ve o merkezden uzanım gösteren çevresel bir yapıdan meydana gelmektedir. Aynı zamanda işleyiş açısından bakıldığında ise istemli ve otonom olarak da ikiye ayrılmaktadır. Merkez-çevresel, istemli-otonom olarak bu iki sınıflandırma incelendiğinde sindirim sistemi kontrolü çevresel otonom olarak sağlanmaktadır. Bu çevresel otonom kontrol sırasında en yoğun pleksuslar(sinir kavşak ve kontrol noktaları) sindirim sistemi içerisinde bağırsaklarda görülmektedir.
Gel gelelim neden bağırsaklarda bu kadar çok sinir pleksusu mevcut?
Bu sorunun cevabı daha çok bağırsakların neden otonom bir kontrole sahip olduklarıyla alakalıdır. Bu otonom kontrolü temellendirmek için evrimsel bakış açısıyla bakıldığında sindirim sistemlerinin sinir sistemlerinden daha hayati ve daha önce ortaya çıkmış olması şeklinde olmasından ileri gelmektedir. Fakat canlılığın evrimi süresince sindirim sistemleri konusunda başarılı olan her canlı daha sonra sinir sistemlerinin gelişmişliği üzerine başarı sağlamaya çalıştı ve seçilim bu yönde memeliler doğrultusunda devam etti. Geride ise otonom olması evrimsel sürecin sonucu olan sindirimin sinir ağları kaldı. Bir başka açıdan bakıldığında sindirim sisteminin evrimi, sinir sisteminin evriminden önce başladığı için kendi otonom yapısını geliştirmiş daha sonra kendisinden kısmen bağımsız evrimleşen sinir sisteminin kendi üstünde tam kontrol kurmasına ihtiyaç duymamıştır. Bu da sindirim sisteminin beyni olarak düşünülen bağırsakların neden bu kadar çok sinir yapılanması olduğunu açıklar. [1]
Kaynaklar
- LWW. (2005). Control Of Gastrointestinal Motility By The “Gut Brain” -... : Journal Of Pediatric Gastroenterology And Nutrition. Journal of Pediatric Gastroenterology and Nutrition. doi: 10.1097/01.scs.0000180285.51365.55. | Arşiv Bağlantısı