Atmosfer nasıl evrimleşti?

Atmosfer için "evrimleşmek" ifadesi beni açıkçası rahatsız etti.Çünkü atmosfer canlı değildir(Burada vay efendim atmosfer canlıdır filan gibi düşünceler olur ancak yanlıştır.Atmosfer canlı değil dinamik bir yapıdır.Tıpkı hücre zarı gibi.Hücre zarı da canlı değil ancak dinamiktir.).Atmosfer oluştu dersek zannediyorum daha doğru bir ifade olur.Sorunuzun yanıtına gelirsek atmosfer bildiğiniz üzere belirli katmanlardan oluşuyor.Tek tek yazmayacağım aşağıdaki kaynaktan inceleyebilirsiniz.Bu katmanlar belli sürelerde iki faktörlü olarak değişti ve gelişti.İlk faktör dünya içi olaylar.(Su tüketimi,canlı oluşumu ile birlikte ortama verilen gaz,ileriki dönemlerde fotosentez ile oluşan o½ gazının dışarı verilmesi,daha ileriki dönemlerde oluşan felaket derecesinde orman yangınları) Bunlar hep dünya dışı oluşan ikinci faktöre göre mikro düzeyde etmenlerdi.İkinci faktör ise dünya dışı durumlar.Bunlar ise malum atmosferin oluşmadığı dönemlerde kafasına göre dünyamızı tehdit eden göktaşları,meteorlar; ezici çoğunlukta atmosferimizi oluşumunda etkili oldu.

Atmosfer'in "evrimi" demeniz biraz yanlış.Onun yerine Atmosferin tarihi diyebilirsiniz.

Yer’in oluşumu aşağı yukarı 4,5 milyar yıl öncesine denk düşer. Güneş sistemi ve gezegenlerin oluşumuna dönük yapılan çalışmalarda Yer’in ilk oluşum döneminde oldukça sıcak olduğu ve atmosferinin de bulunmadığı öne sürülür. Yer’in bu devri; çeşitli büyüklükte göktaşlarının çarpması ve volkanik faaliyetler soncunca karbon dioksit ve azot gazı gibi gazların serbest kaldığı, suyun buhar olarak atmosferde bulunma olasılığının olduğu bir dönemdir.

Yer’in oluşum dönemini temsil eden bir görsel çalışma. Gökcisimlerinin çarpması ve volkanik faaliyetler nedeniyle yer yüzeyi şu anki halinden çok uzakta.

Bu dönemde ilkel atmosfer oluşumun başladığı ileri sürülmektedir. Dev çarpışma hipotezi de bu dönem için öne sürülmüştür. Bu hipotezde; Yer’in oluşumundan yüz milyon yıl kadar sonra, Mars ebatlarına yakın bir gökcisminin Yer’e çarptığı ve çok büyük miktarda malzemenin etrafa saçıldığı öne sürülür. Saçılan bu malzemelerden de Ay oluşmuştur. Bu çarpışmalar okyanusları bir veya birden çok defa tamamen buharlaştırmış olabilir. Yer’in bu dönemine jeolojik bir zaman olarak “Hadean zamanı” denir. Hadean sözcüğü Yunan mitolojisindeki yeraltı tanrısı Hades’ten gelir ve Yer’in başlangıcındaki “cehennem” koşullarını anlatmak için seçilmiştir.

Hadean dönemi aşağı yukarı 3,8 milyar yıl önce sona ermiş ve canlılığın ortaya çıkması ve evrimleşmesi için şartlar olgunlaşmaya başlamıştır. Başlayan bu yeni jeolojik döneme ise Arkean zamanı denilir. Arkean’ın kelime anlamı ise başlangıçtır. Yer’de yepyeni bir dönem başlamıştır. Bu dönemde okyanuslarda siyanobakterilerin ortaya çıkışı söz konusudur. Siyanobakteriler kendilerinden sonra gelecek canlıların evrileşmesi ve çeşitlenmesi için uygun şartların oluşmasını sağlayacaklardır.

Siyanobakteriler milyonlarca yıl içerisinde atmosferdeki oksijen düzeyini artırdılar.

Hadean’ın sonlarına doğru veya Arkean’ın başlarında ilk kıtasal sert kabuklar oluşmaya başlayacaktır. Ancak bu dönemde yer yüzeyi yine de oldukça sıcak ve Yer volkanik olarak oldukça aktif durumdadır. Arkean başlangıcında ilkel bir atmosfer oluşumu tamamlanmıştır. Fakat bu atmosfer bildiğimiz atmosfere hiç benzemez. En önemli özelliği henüz oksijen barındırmayışıdır. Oksijen bulunmadığı için atmosferde oksijen (O2) ve ozon (O3) gazları da bulunmaz. Serbest oksijen gazı bulunmadığından solunum mümkün olamaz. Ayrıca ozon olmadığından da yüksek miktarda enerji içeren mor ötesi (UV) ışınların yer yüzeyine ulaşması engellenemez. Bu iki nedenden ötürü su ortamı dışında bildiğimiz anlamda yaşamın oluşabilmesi mümkün değildir. Ancak bu dönemde siyanobakteriler oluşmaya başlamıştır. Siyanobakteriler milyonlarca yıl içerisinde atmosferdeki oksijen düzeyini artırmışlardır.