Atatürk döneminde gerçekleşen idamların sebepleri nedir?

Atatürk döneminde gerçekleşen idamları anlamak için dönemin tarihsel olgularına bakmak gerekir.

1. Mondros Ateşkes Anlaşması'ndan sonra Anadolu'da ayaklanmalar başlamıştı. Kısa bir süre sonra Mustafa Kemal Atatürk önderliğinde birleşen bu ayaklanmalar, güçlü bir milli mücadeleye dönüştü. İşgalcilere yönelik bu savaş aynı zamanda hilafet ve saltanatın temsil ettiği eski düzene karşı bir ihtilaldi.
2. Milli Mücadele'nin başlangıcında ki çetin zorluklar ve BMM nin işgale karşı savaşabilmesi için düzenli orduya duyulan ihtiyaç, içte oluşan ihanet cehpesini kırmak, asker kaçakları sorununu çözmek önemliydi, asker kaçaklari aynı zamanda iç isyan kaynağını oluşturuyordu ve düşman ordusunun cephelerinde savaşıyorlardi.
3. Bu doğrultuda Fransız İhtilal Mahkemeleri örnek alınarak 11 Eylül 1920 de İstiklâl Mahkemeleri kurulmuştur. İstiklal mahkemeleri BMM adına, suçluyu, işlediği suçun türüne göre yargılar ve ceza verirdi, bunlar arasında idamda vardi.

Milli Mücadele döneminde görev yapan İstiklâl Mahkemeleri'nin kurulmasıyla 100.000 civarinda er kıtalarına geri gönderilmiş, toplumsal düzenin sağlanmasında önemli rol oynanmıṣtır.^[1]

O zamanlarda halkı saltanattan kurtarmaya ve modern bir bakış açısı getirttirilmeye çalışıyordu ve idamların çoğu saltanat,şeriat yanlısı olan kişilerden kaynaklanmıştır.(Şeyh Sait vb.)

Çünkü o zamanlarda halk yeni bir şeye adapte edilmeye çalışılırken sabote ediliyordu.

İDAM CEZASI SEBEPLERİ (Resmi Gazete 1936)

Devletin ülkesi ve egemenliğine karşı cürümler

Vatandaşın devlete karşı harbe katılması

Yabancı devletin Türkiye aleyhine harp açmasını tahrik

Asker toplama ve hasmane hareketlerde bulunma .

Askeri tesisleri tahrip

Devletin emniyetine ilişkin evrakı tahrip.

Devlet güvenliğine karşı casusluk.

Devletin güvenliğine ilişkin bilgiyi açıklama.

Devletin güvenliği için gizli kalması gereken keşif, ihtira ve yenilikleri açıklamak.

Devlet düzenini sınıf esasına dayandırmak amacıyla örgütlenme.

Anayasaya karşı işlenen suçlar.

Cumhurbaşkanı'na suikast.

Yalan tanıklık.

Gerçeğe aykırı bilirkişilik.

Uyuşturucu ticareti.

Bu saydıklarım idamların sebebidir.