Evrim Ağacı
Elektrik tungsten den iletilirken tungsten direnç oluşturur bundan dolayı ampullerdeki teller ısınarak akkor hale gelir ve elektrik enerjisi ısı ve ışığa dönüşür. Bu anlattığım sadece eski tür ampullerde geçerli. LED ampullerde ısıya çok az dönüşür o yüzden LED ampuller daha verimlidir Enerji yok olmaz sadece başka bir enerji türüne dönüşür.
Bu soruya tam manasıyla daha önce evrim ağacında Elektromanyetik Dalgalar makalesinde verildi. Ama yine de kısaca cevap vermek adına şöyle anlatabiliriz öncelikle akkor flamanlı ampulü yakan şey elektriksel güçtür(P=U.I) Gerilim(U), Akım(I) akıtabilme kuvvetidir öncelikle gerilim kaynağımız olmalı sonrasında ise ampul(R direncinde/empedansında) olmalı. Biz biliyoruz ki gerilim = akım* dirençtir (U=I.R ohm kanunu) yani gerilim(U) kaynağı şebeke sağlayıcısı tarafından sabitlenir ve ampul direnci(R) de üretici tarafından sabitlenirse ampulden geçecek olan akımı kolayca bulabiliriz.
Bu noktada Kirschoff'un akımlar kanunu devreye girer bir düğüm/bağlantı noktasına giren akımlar çıkan akımlara eşit olmalı der e bizim elimizde tek bağlantı var o da enerji kaynağından ampule ve ampulden tekrar kaynağa şeklinde özetle ampule giren akımla çıkan akım eşit olmalıdır. Gerilim kaynağının fazı(yüksek potansiyelli uç) ve ampul arasına bir ampermetre, ayrıca ampül nötr(düşük potansiyelli uç) arasına başka bir ampermetre(akım ölçer) bağlarsanız her iki ampermetreden aynı akım değerini görmeniz gerekir. Burada ampulü yakan/ışıtan nedir diye sorarsanız enerji dönüşümünü bilmeniz daha doğrusu termodinamiğin 2. kanuna bir bakmak gerekir.
Neyse toparlayacak olursak kaynaktan lambaya doğru akan yüksek enerjili elektronlar ampulden geçerken yüksek titreşim(dirençten dolayı) meydana getiriyorlar ve dolayısıyla ısınma başlıyor akkor flamandaki ısınma sonucu ortama foton saçılıyor yani ışık (burada çok fazla detay var ben basitçe anlatıyorum). Tam burada işte biz elektron akışını/hareketini hesaplama ve anlaşılma kolaylığı yüzünden daha çok kullanıyoruz aslında elektromanyetik dalga teorisi bu olguları çok daha detaylı ve matematiksel temellerde açıklıyor.
Son olarak ampulümüzün anlık gücünü watt(P=U*I) ve yaptığı işi joule veya kilowatt*saat(kWh)(W=P*t) cinsinden de bulabiliriz.Burada minik bir bilgi daha ekleyecek olursak elektrik/enerji dağıtım şirketinden satın aldığımız şey elektrik akımı gerilimi ya da gücünden ziyade elektrik enerjisidir.
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
