Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Sorulara Dön
1

Ahlâkın sonradan geldiğini nasıl savunuruz?

570 görüntülenme
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
3 Cevap
Cevap
Görkem Öge
Görkem Öge
307K UP
Kozmoloji meraklısı.

Konu üzerine bir kavram karmaşası söz konusu.

"Sonradan"ın çizgisi neresi? Neyin sonrasında?

Tüm Reklamları Kapat

"Geldi" de hayli belirsiz. Çünkü ahlak geldi mi, zaten var mıydı ya da geldiyse neden, zaten var ise neden vardı?

Ahlak dediğimiz olgu ile ilgili temel gerçek şu ki aslında ahlak doğada da var. Hayvanlar arası bir ahlak da var. İnsanüstü bir kavram ahlak. Ama biz insanlar ahlakı, insanın var ettiğini ve insani değerlerle yücelttiğimizi sanıyoruz. En basitinden, bir insana şiddet uygulayan insanı engelleyen köpek ahlaki bir tavır sergilemiştir. Bunu ister içgüdüsel olarak yapsın ister görüp taklit etsin bu tepki ahlakidir. Bir çocuğa saldıran köpeği savuşturan kedi de ahlaki bir tavırdadır. Buna göre diyebiliriz ki ahlak, insan aklına ihtiyaç duymaz.

Tüm Reklamları Kapat

Bir topluluğun ve o topluluğu meydana getiren bireylerin iyiliği için doğru olduğu kabul edilen davranış ve eylemlerin bütününe ahlak denebilir ve bu topluluğun illa bir insan topluluğu olduğunu iddia etmek pek doğru olmaz. Maymunlar da, köpekler de, arılar da topluluklar oluştururlar ve o toplulukların da kuralları vardır. Bu kuralları da ahlak olarak nitelemek de yanlış sayılmaz. Ve her toplulukta ahlaki kabullere aykırı davranan bireyler olur ve o bireyler o topluluk tarafından dışlanır ya da cezalandırılır.

Peki bu kurallar nereden gelir? Evrimden. Evrimsel dinamiklerden. İster akılla ve düşünerek ister içgüdüyle, ister deneme yanılma ile evrimsel olarak avantajlı olmaktır esas olan. Bir toplumu ayakta tutmak da evrimseldir çünkü. "Toplumsal çürüme" dediğimiz rahatsızlık da evrimseldir. Çürüyen toplum çöker ve biz toplumumuzu, daha güçlü olmak için kurduğumuz organizasyonu kaybetmiş oluruz.

"Sonradan" meselesine gelince... Ahlak için topluluk ya da en az iki birey lazım. Ve türlerin önce birey oldukları ve bir aşamadan sonra topluluklar oluşturdukları kabul edilirse ahlak da bir aşamadan sonra ortaya çıkmış oluyor. Toplumların varlığından sonra. Ama ahlakın, toplumların varlığı ila ortaya çıkması başka bir şey, ahlakın insan aklından çıkması başka bir şey. Bireyin kendisini hayatta tutmaya çalışması zaten anlaşılır bir şey. Ancak bireyin toplumu ayakta tutmak için çalışması ahlaki olur. Bunların ortaya çıkışı da her şekilde yine evrimsel ve ya akılla, düşünce ile ya da evrimsel bir deneme-yanılma ile oluşmuş durumda. Arılardaki, karıncalardaki gibi. Onların akılları, düşünceleri yok ama ahlaki kuralları var. Bir zamanlar onlar da bireysel yaşıyorlardı ve bu kurallara ihtiyaçları yoktu. Bir aşamadan sonra toplum haline geldiler ve belirli kurallar ile topluluklarını sürdürmeyi başardılar. Buna göre evet, "sonradan" ahlaklı oldular ama ahlaklarını oluşturacak olan yeterlilikleri zaten vardı. Hayatta kalma güdüsü, evrimsel dinamikler.

Günümüzde ise ahlak, bu evrimsel dinamiklerden tamamen uzaklaşmış durumda. "Saçını örtmeyen kadın ahlaksızdır" fikri artık başka bir şey. "Saç kadını çekici gösterir. Erkekler de tahrik olur. Cinsel dürtüler hareketlenir. Ahlaklı kadın bunu istemez. Umursamayan kadın da zaten ahlaksızdır" bakışının evrimsel dinamiklerle, toplumu ayakta tutmakla, toplumu oluşturan bireylerin mutluluğu ve güvende olmasıyla nasıl bir ilgisi var, artık sizin takdiriniz. Ama temelde şu var ki ahlak gayet mantıksal ve evrimsel bir olgu. Ne kadar "sonradan" ortaya çıkmış olsa da.

121 görüntülenme
3
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Cevap
huzur okutan
öylesine bakan biri

bu soruya verilen yanıt gereğinden uzun olmuş bence.

ahlak : fiziksel olarak toplu yaşamdan faydalanmak için uyulması gereken yöntemler bütünüdür.

Tüm Reklamları Kapat

tüm canlı türleri için geçerlidir.

toplumlar ahlak ile evrimleşir.

Tüm Reklamları Kapat

ahlak ise topluluğun niceliksel (sayısal) büyüklüğüne ve iletişimine göre değişir.

yani tek bir bireye ahlak sonradan gelmez.

içine doğduğu toplumun ahlakını üzerine alır. bunu değiştirme gücüne sahiptir.

değişim çatışmalı olursa toplum farklı dallara bölünür, anlaşma ile olursa toplumsal ve ahlaki gelişim olur.

1
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Cevap
Yasin KAYALAR
Yasin KAYALAR
159K UP
Bilim ve felsefe okuru

Eğer bir çocuğa tecavüzün kabul edilmezliğine sonradan toplumun yararı için çıkmış bir durum derseniz, bunu işlevsellik ve toplumsal yarar gibi gerekçelerle açıklamaya çalışırsanız çocuğa tecavüzün örneğin üreme için faydalı olduğu durumları ahlaksızlık olarak nitelendiremez ve savunamazsınız. Böyle bir toplumsal faydacı ahlak anlayışının hiç bir ahlaki temeli gerçekte yoktur. Kendi kendini çürüten bir ahlak anlayışıdır. Aslında burada gerçekte bir ahlak anlayışı bile yoktur. Çünkü bu ahlak anlayışı durum ve şartlara göre değişir ve temeli yoktur. Ahlak benlikten gelmiyorsa yani örneğin çocuğa tecavüz sizin için 'içinizin almadığı' veya kabul edemediğiniz bir eylem değilse ahlakın anlamı kalmaz ve yok edilir. Bu gibi durumlarda benliğinizin hissettiği şeyi görmezden gelmemeniz gerek. Ahlaki birseysel yerine toplumsal tanımlamak ahlakın temeline dinamit koymakla eş değerdir.

124 görüntülenme
1
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Sorulara Dön
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Özgür İrade: Aldığımız Kararlarda *Gerçekten* Özgür müyüz?
Özgür İrade: Aldığımız Kararlarda *Gerçekten* Özgür müyüz?
Seçimler Ne Kadar Güvenli?
Seçimler Ne Kadar Güvenli?
Balinalar Su Altında Nefeslerini Nasıl 2 Saat Tutabiliyor?
Balinalar Su Altında Nefeslerini Nasıl 2 Saat Tutabiliyor?
Kuyruklu Yıldız Laneti: Hale-Bopp, 200 Milyon Kilometre Uzaktan 39 Kişiyi Nasıl Öldürdü?
Kuyruklu Yıldız Laneti: Hale-Bopp, 200 Milyon Kilometre Uzaktan 39 Kişiyi Nasıl Öldürdü?
Sivrisineklerden Kurtulmanın (Bilimsel Olarak Çalışan) Yolları Neler?
Sivrisineklerden Kurtulmanın (Bilimsel Olarak Çalışan) Yolları Neler?
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Geri Bildirim Gönder
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close