Buradaki bilgiler eğitim amaçlıdır bir hekimin uyarı ve tavsiyeleri yerine geçmez.
Öncelikle doz aşımı olayından başlayalım. Her ilaç geliştirilirken minimum yan etki maksimum terapötik etki için gerekli doz belirlenir. Bu dozların yönetimi doktor kontrolünde olmalıdır. Bu yüzden ilaçlar için doz aşımı zararlı etkiler doğurabilir. Her ilacın da doz aşımı etkileri kendine has olabilir. Bu gibi sorularda ilacı kullanan kişi hekimine ilaçla ilgili sorularını sorması daha doğrudur.
Ağrı
Ağrı öznel bir deneyimdir. Ne demek istediğimizi bilsek de aslında tanımlaması zor bir durumdur. Tipik olarak, yaralanma, iltihaplanma veya kanser gibi doku hasarıyla ilişkili istenmeyen bir olaya doğrudan bir yanıttır, ancak şiddetli ağrı beyin veya sinir hasarının bir sonucu olarak ortaya çıkabilir (örneğin inme) ve tetikleyici yaralanma iyileştikten çok sonra da devam edebilir (örneğin kesilen bir uzvun sanki yerindeymiş gibi ağrısının devam etmesi-Fantom uzun ağrısı). Bazı durumlarda ağrı belirgin bir neden olmaksızın da ortaya çıkabilir (örn. bel ağrısı, fibromiyalji).
Ağrının Nöronal Mekanizması
Normal koşullarda ağrı periferik sinirlerin afferent (periferden santrale götüren impulslar) impulsları ile ilişkilidir. Bu sinirler periferik dokularda duyusal uçlara sahiptir ve çeşitli türlerde (mekanik, termal, kimyasal) uyaranlarla aktive olurlar. Miyelinsiz C lifleri donuk, yaygın lokalize edilemeyen bir ağrı iletirken miyelinli Aδ lifleri keskin iyi lokalize ağrı iletir.
Buradan spinal yollarla üst kısımlara taşınırlar. Bu taşınma sırasında bir dizi özel nörotransmitter, hücre içi yolaklar rol oynarlar. Detaylara girip asıl sorudan uzaklaşmayalım.
Analjezikler-Ağrı Kesiciler
NSAII
Nonsteroidal antienflamatuvar ajanlar ağrı ve ateşi dindiren ve enflamasyonu azaltan bir grup ilaçtır.Yaklaşık iki düzine farklı NSAİİ mevcuttur, ancak hepsi aynı şekilde çalışır ve bu da siklo-oksijenaz enzimleri adı verilen ve genellikle COX enzimleri olarak kısaltılan belirli bir enzim grubunu bloke etmektir. Bu enzimler prostaglandinlerin üretiminden sorumludur. Prostaglandinler, iltihaplanma, kan akışı ve kan pıhtılarının oluşumu gibi birçok farklı süreci kontrol eden hormon benzeri etkilere sahip bir grup bileşiktir.
Opioidler
Opioidler (narkotik analjezikler), orta ila şiddetli akut veya kronik ağrıdan kurtulmak için kullanılan bir ilaç sınıfıdır. Opioid analjezikler ağrı kesici olarak en yaygın kullanılan analjeziklerden biridir; ancak, aşırı kullanılmaları, aşırı reçete edilmeleri ve kötüye kullanılmaları konusunda dikkatli olunmalıdır.
Opioidler, vücudumuzda ağrıyı, zevkli ve bağımlılık yapıcı davranışları kontrol eden haberci sistemin bir parçası olan opioid reseptörlerine bağlanarak çalışır. Opioid reseptörleri daha çok beyin ve omurilikte bulunur, ancak mide ve akciğerler gibi vücudun başka yerlerinde de bulunur. Opioidlerin bağlandığı ana opioid reseptörü mu reseptörüdür.
Bu iki ana analjezik başlığı dışında Ergotlar ve Triptanlar gibi antimigren ilaçları da bulunur. Bu ilaçların tek başlarına, kombine halleri ağrının tedavisine göre değişecek şekilde bulunmaktadır.
Ağrıda ilaç yaklaşımına ek olarak nörostimülasyon ve nöroablatif gibi daha ileri yöntemler de mevcuttur.
Kaynaklar
- H. P. Rang. Rang & Dale's Pharmacology. ISBN: 9780443069116.
- Carmen Pope. List Of Common Analgesics + Uses, Types & Side Effects - Drugs.com. Alındığı Tarih: 29 Kasım 2023. Alındığı Yer: Drugs | Arşiv Bağlantısı
