Peçeli baykuş (Tyto alba)

Gözlem Bilgileri

Karasu'nun Tuzla mahallesinde gece gözlemlendik. Özellikle gece 12'den sonra aktif haldeydi ve çığlık gibi sesi rahatlıkla duyabiliyordu. Ardiye olarak kullandığımız alanı daha önce kullandığını ve yine orayı tercih edebileceğini düşünerek alanı inceledik. Alanda irili ufaklı dışkılara ve 1 adet pelete rastladık. İncelediğimiz peçeli baykuş peletinden kemirgenlere ait 5 kafa tası, ön ve arka ayak kemikleri ayrıca böcek (Insecta) sınıfından Coleoptera (Kın Kanatlılar) takımının üyelerine ait dış iskelete parçaları bulunmuştur.

Furkan Eren

Tanım ve Genel Bilgiler

Beyaz yüz çehresi ve altın rengi tüyleriyle en çok bilinen baykuş türlerinden biridir. 32-40 cm boya, 107-110 cm kanat açıklığına ve 430-620 gram vücut ağırlığına sahiptir. Dişi ve erkek cinsiyetleri birbirlerine oldukça benzerdir, fakat dişi ve genç bireylerde benek sayısı erkeklerden daha yoğundur.

Pelet (kusmuk) yapısının dış yüzeyi kıllarla kaplıdır ve canlı iskeletlerine ait kısımlar da görülebilmektedir. Bu kıllar fare, böcekçil, köstebek gibi memelilere ait olabilir. Gece aktif olan kulaklı orman baykuşu, kukumav, peçeli baykuş ve diğer baykuş türleri pelet oluşturabilmektedir. Peletlerini doğal yaşam alanlarının çevresinde, eski ahır ve yapılarda, tüneklediği yerlerde ve yaşam alanları çevresindeki ağaçların altlarında bulabilmek mümkündür. Bir alanda pelet var ise orada bir baykuşun varlığından söz edilebiliriz yani o alanda yaşadığını veya belli bir süre orada bulunduğunu anlayabiliriz. Bunun dışında bir peletten o canlının beslenme alışkanlıklarını öğrenmek mümkündür.

Furkan Eren

Evrimsel Tarih ve Taksonomi

Tyto alba, Strigiformes (Gece Yırtıcı Kuşları) takımına aittir. Strigiformes, içerisinde tüm baykuşları barındırır. Bu takıma Türkçe'de baykuşlar denmektedir. Tytonidae (Peçeli Baykuşgiller) ve Strigidae (Baykuşgiller) adlı iki aile bulundurur. Baykuşlar 200'den fazla türe ve yaklaşık 27 cinse sahiptir.

Ekolojik Dağılım ve Habitat

Peçeli baykuşlar kırsaldan kentlere kadar çok geniş yayılım alanlarına sahiptir. Genellikle otlaklar, bataklıklar ve tarım alanları gibi alçaklarda bulunurlar. Yuvalanma içinse içi boş ağaçlar, uçurumlar, nehir kıyılarında bulunan boşluklar, mağaralar ve ahır çatıları gibi yerleri tercih ederler.

Furkan Eren

Davranış ve Etoloji

Çoğunlukla akşam karanlığından gün doğumuna kadar olan saatlerde aktiftirler. Fakat gün içinde de aktif oldukları görülmektedir. Özellikle kukumav (Athene noctua) gündüz de görülebilen bir baykuş türüdür. Uçuşları, kanatlarındaki testere (serratus) benzeri mikro yapılar nedeniyle duyulamayacak kadar sessizdir. Bu sessizliği yalnızca kanat çırpışlarında düşük bir ses seviyesinde bozarlar. Üreme dönemlerinde çıkardıkları çığlık benzeri sesten dolayı arazide tanınmaları oldukça kolaydır. Açıklık alanlarda avlarını daha rahat görebilmek için tümsek, çit ve direk gibi yüksek yerlerde tünerler.

Diyet ve Metabolizma

Fareler, sıçanlar, böcekçiller gibi küçük memeliler ve sincap gibi türlerini yediğinin yanı sıra karatavuk ve sığırcık gibi kuş türlerini avladığı da bilinmektedir. Yedikten sonra sindiremediği kısımları vücudundan ağız yoluyla kusmaktadırlar. Bu kusmuk ''pelet'' olarak isimlendirilmektedir.

Furkan Eren

İnsanlarla Etkileşim ve Kültürel Referanslar

Yüzyıllardır insanların en bildiği baykuş türleri arasında yer almaktadırlar. Eski ahırlar ve terk edilmiş evleri de kullandıkları için daima insanlarla iç içe bir yaşamın parçası olmuşturlar.

Etimoloji

Beyaz ve solgun yüz çehresinden dolayı Latince bu anlama gelen ''alba'' kelimesi kullanılarak ''Tyto alba'' şeklinde adlandırılmıştır. İnsanlarla iç içe yaşamanın vermiş olduğu ikili etkileşimden dolayı da toplum içerisinde birçok adlandırmalar yapılmıştır. Hayalet baykuş, altın baykuş, beyaz baykuş, kilise baykuşu ve altın baykuş bunlardan bazılarıdır.