Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Kapibara (Hydrochoerus hydrochaeris)

Kapibara (Hydrochoerus hydrochaeris) Wikimedia Commons
Kafasında bir kural dinlenmekte olan bir kapibara
5 dakika
9,152
Tüm Reklamları Kapat
Kapibara
Taksonomi
  • Bu içerik, Evrim Ağacı'nın tür gözlemleri ve türlere dair bilgileri barındıran Yaşam Ağacı projesinin bir parçası olarak hazırlanmıştır.
  • Gözlem Ekle

Kapibaralar, özellikle ılık ve oldukça nemli bölgeleri seven, dış görünüşü itibariyle fazlasıyla büyük bir hamsterı andıran ve Güney Amerika’ya özgü olan, günümüzde hâlen hayatta olan en büyük kemirgen türüdür. Boyutları kimi yerlerde iri bir köpek kadar olan bu kemirgenler, aynı zamanda oldukça dayanıklılardır.

Evrimsel Tarih ve Taksonomi

Kapibaralar bir kemirgen olmasına karşın diğer kemirgenler arasında kendisine en yakın yaşayan tür gine domuzlarıdır (ya da bir diğer bilindik isimleriyle, "kobay fareleri"). Bu benzerlik, özellikle iki türün de dış görünüşlerine bakıldığında ortaya çıkar. Boyuttaki fark gözardı edilirse yüz ve özellikle burun çevresi bu iki tür arasında genetik olarak büyük benzerlik olduğunu gözler önüne serer.

Kapibaralar evrimsel olarak kendi içlerinde "büyük kapibaralar" ve "küçük kapibaralar" olmak üzere ikiye ayrılır. Küçük kapibaralar Güney Amerika'nın kuzeyine daha endemik bir şekilde bağlı olmasına karşın, büyük akrabalarıyla aynı nişleri doldururlar. Yaşamlarını sürdükleri habitatlar da bölge değişmesine karşın aynı kalmıştır.

Bu canlıların ön ayaklarının hafif bir şekilde paletli olması, yaşam biçimlerinde sulak alanların ne kadar önemli olduğunun ilginç bir göstergesidir.

Tüm Reklamları Kapat

Ekolojik Dağılım ve Habitat

Kapibaralar vücut yapıları gereği nemli ve ılıman ortamları severler. Güney Amerikadaki tropik ormanların oldukça geniş bir kısmına yayılmış bu canlı, gerek karada gerekse suda rahat bir şekilde hayatta kalabilmesi nedeniyle Güney Amerika dışında da ekvator kuşağına yakın bataklık benzeri pek çok yerde de oldukça rahat bir şekilde yaşayabilir. Güney Amerika'nın puma ve piton gibi büyük yerel avcıları, kapibaralar için en büyük tehlikeyi oluştursa da sulak alanlardaki çevikliği ve büyük sosyal gruplar oluşturmaları bu tehlikeleri en aza indirgemektedir.

Popülasyon ve Koruma Statüsü

Tıpkı çoğu kemirgen akrabası gibi kapibaralar da yok olma tehlikesinden uzak olan ama yine de nadir bulunan hayvan türlerindendir. Büyük burunları onlara karada dayanıklılık sağlamanın ötesinde suda uyuma yetisi de kazandırdığından, pumalar ve jaguarlar gibi yetenekli avcılardan kaçmak konusunda usta olan bu canlıların, boyutları gereği büyük av hayvanları ve Amazon'a özgü pitonlar dışında tek avcısı insanlardır. Aynı zamanda kalın ve yağlı derileri onları sadece mekanik darbelerden korumakla kalmayıp, kapibaraların yaşayabildiği sıcaklık aralığının oldukça geniş olmasını sağlar.

Ancak bu saydığımız özellikler, aynı zamanda kapibaraların insanlar tarafından taşındıkları hemen her yerde, bölgenin endemik türlerini tehdit etmesine sebep olmaktadır. Günümüzden bir örnek verirsek, Amerika'nın Florida eyaletinde, zamanında hayvanat bahçelerinden ve sahiplerinden kaçıp doğaya karışmış vahşi kapibaralar görmek sıra dışı değildir. Bu canlıların yoğun bir tüketim alışkanlıklarının da olduğunu göz önüne alırsak, ekosistemin dengesinin kapibaralar tarafından bozulması sadece bir an meselesidir.

IUCN listesinde "en düşük öncelik" kategorisinde bulunması, bu canlının farklı ortamlara ne kadar iyi adapte olabildiğini gösterir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Küçük bir kapibara ailesi
Küçük bir kapibara ailesi
Wikimedia Commons

Davranış ve Etoloji

Kapibaralar, tıpkı fare kuzenleri gibi oldukça sosyal bir yapıda yaşarlar. Kimi zaman 100'ün üzerinde üyeye sahip gruplar kurabilirler ve bu komüniteler hiyerarşik bakımdan katı bir yapıya sahiptirler. Bir örnek vermek gerekirse, ortalama 10-15 üyeye sahip bir kapibara grubunda 4-5 erkek bulunurken, 7-8 dişi bulunması gayet normaldir ve grup, tek bir dominant erkeğin kontrolü altındadır. Dişilerin çiftleşme döneminde dominant erkekler her ne kadar agresifleşseler de çiftleşme seçimi yine de ilginç bir şekilde dişinin elindedir. Yani suda üreyen bu türün bir dişisi eğer bir erkekle çiftleşmekten kaçınmak isterse, basitçe suyun altına dalabilir veya sudan çıkabilir. Hiyerarşik yapı ne kadar kuvvetli olursa olsun üreme seçimi dişide olduğundan, dominant erkek dışındakilerin de çiftleşmesi kaçınılmazdır.

Kapibaraların suyla ilişkisi sadece çiftleşmeyle kalmayıp dinlenme ve uyumaya kadar gider. Aynı şekilde ön ayaklarının paletli oluşu bu canlıları suda oldukça çevik kılmakla kalmayıp avcılarından kaçmak için büyük bir avantaj oluşturur.

Bu ilginç canlılar zamanlarının çoğunu otlayarak ve çoğu fotoğraftan da anlaşılacağı üzere dinlenerek geçirirler.

Dinlenmekte olan bir kapibara
Dinlenmekte olan bir kapibara
Wikimedia Commons

Diyet ve Metabolizma

Kapibaraların diyetine ve kibar bir deyişle "kimin diyetinin bir parçası" olduklarına yakından bakılınca, oldukça ilginç birkaç davranış göze çarpmaktadır. Boyutlarına göre şaşırtıcı bir biçimde tamamen otçul olan kapibaralar, yedikleri bitkiler konusunda da oldukça seçicidirler; ancak bu bitkiler, mevsimlere göre değişmektedir. Örneğin yağışın bol olduğu bir dönemde çimen yiyen bir kapibara, yazları yaşadıkları sıcak iklimler (ekvatoral iklimler) nedeniyle kuru ot yemek zorunda kalabilir.

Tüm Reklamları Kapat

Kapibaraların habitatlarında kendilerine en büyük tehdidi teşkil eden canlılar, Amazon'a özgü pitonlar ve pumalardır. Boyutları ve kalın vücut yapıları nedeniyle pek çok avcıyla ilişkisi bulunmayan kapibaraların aynı zamanda sosyal bir şekilde yaşaması, onları oldukça korunaklı kılar. Aynı şekilde suda çokça vakit geçirmeleri de avcılardan korunmalarını sağlayan bir evrimsel adaptasyondur. Günümüzde kapibaraların en büyük avcısı, pek çok diğer türde olduğu gibi insanlardır.

İnsanlarla Etkileşim ve Kültürel Referanslar

Kapibaralar, özellikle sayılarının çok olduğu tarımsal bölgelerde insanlar tarafından gerek derileri gerekse etleri için avlanırlar; ancak insanlar ve kapibaralar arasında sadece av-avcı ilişkisi olduğunu düşünmek büyük bir yanılgı olacaktır. İnsanlara karşı oldukça uysal olan ve kimi yerlerde kendilerini sevdiren kapibaralar, Amerika'dan Asya'ya kadar pek çok hayvanseverin ilgisini çekmiş, kimi yerlerde evcil hayvan olarak yer edinmiştir. Özellikle Amerika'nın Florida eyaletinde evcil kapibaralar görmek oldukça sıradandır. Ancak bunun yol açtığı en temel sorun, kaçan ve doğaya salınan kapibaraların yerel ekosisteme oldukça büyük zararlar vermesidir. Takdire şayan dayanıklılıkları, sosyal bit canlı oluşu ve aynı zamanda günlük kalori tüketimlerinin yüksek olması, kapibaraları başa çıkılması oldukça güç olan işgalci bir türe dönüştürür.

Bu durumla başa çıkmanın en doğru yolu ise koruma merkezlerindeki denetimlerin ve evde bu canlıları beslemenin daha yoğun kontrollerden geçmesidir.

Bu canlıları günümüzde Japonya'daki hayvanat bahçelerinden Güney Amerika'daki tropiklere kadar oldukça çeşitli bölgelerde görmek mümkündür.

Bir hayvanat bahçesinde kapibaralar
Bir hayvanat bahçesinde kapibaralar
Wikimedia Commons

Etimoloji

Kapibaranın isim kökeni Brezilya'da yaşayan Tupi Aborjinleri'ne dayanmaktadır. Tupice "ince yaprakları (çimen) yiyen" anlamına gelen "ka'apiûara" sözcüğü, günümüzde "kapibara"ya dönmüştür. Latince ismi olan Hydrochoerus ise, "su" ve "domuz" kelimelerinin birleşiminde oluşmaktadır.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
24
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Muhteşem! 7
  • Tebrikler! 7
  • Güldürdü 6
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 4
  • İnanılmaz 3
  • Merak Uyandırıcı! 2
  • Bilim Budur! 1
  • Umut Verici! 1
  • İğrenç! 1
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 28/03/2024 19:25:55 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/11259

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hızlı
Gezegen
Egzersiz
Yangın
Kuantum Fiziği
Diyet
Mavi
Antibiyotik
Balina
Evrim Tarihi
Genetik Değişim
İngiltere
Şiddet
Tür
Türlerin Kökeni
Hayatta Kalma
Gebelik
Doğal
Biyocoğrafya
Radyoaktif
Oyun
Astrofizik
Buz
İyi
Damar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
E. Göksün, et al. Kapibara (Hydrochoerus hydrochaeris). (1 Ocak 2022). Alındığı Tarih: 28 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/11259
Göksün, E., Bakırcı, Ç. M. (2022, January 01). Kapibara (Hydrochoerus hydrochaeris). Evrim Ağacı. Retrieved March 28, 2024. from https://evrimagaci.org/s/11259
E. Göksün, et al. “Kapibara (Hydrochoerus hydrochaeris).” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 01 Jan. 2022, https://evrimagaci.org/s/11259.
Göksün, Ege. Bakırcı, Çağrı Mert. “Kapibara (Hydrochoerus hydrochaeris).” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, January 01, 2022. https://evrimagaci.org/s/11259.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close